THE MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL JUSTICE IN THE RELATIONSHIP BETWEEN PERCEIVED ORGANIZATIONAL SUPPORT AND ORGANIZATIONAL CYNICISM

Yıl 2024, Sayı: 44, 21 - 42, 07.08.2024

Fikret Bayat İlhami Yucel

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1413616

Öz

The primary objective of this research is to examine the relationship between perceived organizational support and organizational cynicism within the organization, aiming to understand the mediating role of perceived organizational justice in this relationship. The study is based on data obtained through surveys involving 415 employees in a public institution. The acquired data underwent a comprehensive analysis using the SPSS and AMOS programs. The findings reveal a negative relationship between perceived organizational support and organizational cynicism, while a positive relationship is identified between perceived organizational support and perceived organizational justice. Furthermore, a negative relationship is observed between perceived organizational justice and organizational cynicism. Specifically, it is concluded that the perceived organizational justice play a partial mediating role in the relationship between perceived organizational support and organizational cynicism. The theoretical and practical implications of the study are discussed, and recommendations for future research are provided.

Anahtar Kelimeler

Perceived Organizational Support, Organizational Cynicism, Perception of Organizational Justice

Proje Numarası

1

ALGILANAN ÖRGÜTSEL DESTEK İLE ÖRGÜTSEL SİNİZM ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÖRGÜTSEL ADALET ALGISININ ARACILIK ROLÜ

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, örgüt içinde algılanan örgütsel destek ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkiyi inceleyerek, bu ilişkide örgütsel adalet algısının aracılık rolünü anlamaktır. Çalışma, bir kamu kurumundaki 415 çalışanın katılımıyla gerçekleştirilen anketler aracılığıyla elde edilen verilere dayanmaktadır. Elde edilen veriler, SPSS ve AMOS programlarıyla kapsamlı bir analize tabi tutulmuştur. Bulgulara göre, algılanan örgütsel destek ile örgütsel sinizm arasında negatif bir ilişki tespit edilirken, algılanan örgütsel destek ile örgütsel adalet algısı arasında pozitif bir ilişki belirlenmiştir. Ayrıca, algılanan örgütsel adalet ile örgütsel sinizm arasında negatif bir ilişki gözlemlenmiştir. Özellikle, örgütsel adalet algısının algılanan örgütsel destek ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkide kısmi bir aracılık rolü oynadığı sonucuna varılmıştır. Çalışmanın teorik ve pratik çıkarımları tartışılmış ve gelecekteki araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Algılanan Örgütsel Destek, Örgütsel Sinizm, Örgütsel Adalet Algısı

Etik Beyan

Etik ilkelere uygun yazılmıştır.

Destekleyen Kurum

Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi-Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Akbulut, A. (2020). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet ve Örgütsel Destek Algılarının Örgütsel Sinizm Tutumuna Yönelik Etkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Aksoy, M. ve Sökmen, A. (2018). Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Çıktılar Üzerine Etkileri: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1), 200-212.
• Altınöz, M. ve Çöp, S. (2011). Algılanan Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(2), 285-315.
• Altuntaş, S. ve Koç, Ş. (2018). Hemşirelerin Algıladıkları Örgütsel Desteğin Liderlik Tarzları ve Problem Çözme Becerilerine Etkisi. Journal of Health and Nursing Management, 5(2), 100-112.
• Ambrose, M. L. ve Schminke, M. (2003). Organizational Structure as a Moderator of the Relationship Between Procedural Justice, İnteractional Justice, Perceived Organizational Support and Supervisory Trust. Journal of Applied Psychology, 88(2), 295-305.
• Andersson, L. (1996). Employee Cynicism: an Examination Using a Contract Violation Framework. Human Relations, 49, 1395-1418.
• Aslan, H. ve İnce, E. (2019). Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde İş Stresinin Aracı Rolü. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 479-502.
• Bağcı, Z. (2013). Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 163-184.
• Bal, T. (2020). The Role of Organizational Cynicism as a Mediator in the Relationship Between Perceived Organizational Support and Counter Productive Work Behavior for Public Employees. Sosyal Güvenlik Dergisi , 145-164.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bayat, F. (2020). Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Adalet Algısına Etkisi: Van Ferit Melen Havalimanında Uygulamalı Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Black, J. S. ve Porter, L. W. (2000). Management: Meeting New Challenges. New Jersey: Prentice Hall.
• Cohen-Charash, Y. ve Porter, L. W. (2001). The Role of Justice in Organizations: A Meta-Analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), 278-321.
• Colquitt, J. A. (2001). On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of A Measure. Journal of Applied Psychology, 86(3), 386-400.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J. ve Porter, C. O. (2001). Justice At the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425-445.
• Coyle-Shapiro, J. A. ve Conway, N. (2005). Exchange Relationships: Examining Psychological Contracts and Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology, 90(4), 774-785.
• Çakar, N. D. ve Yıldız, S. (2009). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Algılanan Örgütsel Destek Bir Ara Değişken mi?. Elektronik Sosyal Bilimler Dergsi, 8(28), 68-90.
• Çeçen, A. (1975). Hukukta Norm ve Adalet. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 32(1), 71-115.
• Dean, J. W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational Cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Efeoğlu, E. ve İplik, İ. (2011). Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik İlaç Sektöründe Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 343-360.
• Eisenberger, R., Fasolo, P. ve Davis-la Mastro, V. (1990). Perceived Organizational Support and Employee Diligence, Commitment, and İnnovation. Journal of Applied Psychology, 75(1), 51-59.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986). Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology, 71(3), 500-507.
• Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. 514–524. Sakarya.
• Fitzgerald, M.R., (2002). Organizational Cynicism: İts Relationship Perceived Organizational İnjustice Explanatory Style, A Dissertation Presented to the Division of Research and Advanced Studies of University of Cincinnati, 1-70.
• Folger, R., Konovsky, M.A., (1989). Effects of Procedural and Distributive Justice on Reactions to Pay Raise Decisions, Academy of Management Journal, 32, 115-130.
• Greenberg, J. (1996). The Quest for Justice on the Job: Essays and Experiments. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Güner, Ü. (2020). Kamu Personelinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki: Bir Güvenlik Kurumu Örneği. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 9(2), 361-386.
• Güzel, B. V. ve Ayazlar G. (2014). Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Otel İşletmeleri Araştırması. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26), 133-142.
• Helvacı, M. A. ve Çetin, A. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi (Uşak İli Örneği). Turkish Studies (Elektronik), 7(3), 1475-1497.
• Işık, O., Uğurluoğlu, Ö. ve Akbolat, B. (2012). Sağlık Kuruluşlarında Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 254-265.
• James, M. (2005). Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizations: An Examination of the Potential Positive and Negative Effects on School Systems. The Florida State University.
• Johnson, J. L. ve O'leary-Kelly, A. M. (2003). The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not all Social Exchange Violations are Created Equal. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 627-647.
• Kahya, C. (2013). Örgütsel Sinizm, İş Performansını Etkiler mi? İş Tatmininin Aracılık Etkisi. Global Journal of Economics and Business Studies Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 2(3), 34-46.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (Cilt 5). Ankara. Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Kanbur, A. ve Kanbur, E. (2015). Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Sinizme Etkisi: Algılanan İçsellik Statüsünün Aracılık Rolü. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(2), 193-216.
• Kanbur, E. ve Canbek, M. (2018). Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm Üzerine Etkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü. Business & Management Studies: An International Journal, 6(3), 36-57.
• Karaalioğlu, Z. F. (2019). Algılanan Örgütsel Destek ile İş Performansı Arasındaki İlişkide Örgütsel Özdeşleşme, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Aracı Rolü. (Doktora Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , İstanbul.
• Karacaaoğlu, K. ve İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel Sinizm Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Business and Economics Research Journal, 3(2), 77-92.
• Kayış, A. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (Cilt 5). Ankara. Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Kenek, G., Sökmen, A., & Ekmekcioğlu, E. B. (2017). Örgütsel Adalet Algısı İle Algılanan Örgütsel Destek İlişkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(9), 53-60.
• Kerse, G. ve Karabey, C. N. (2017). Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisi: Örgütsel Sinizmin Aracı Rolü. Manas Journal of Social Studies, 6, 375-398.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. ve Öncel, A. (2017). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Sinizm Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 18(1), 1-14.
• Luthans, F. (2005). Organizational Behavior (10 ed. ). New York: McGraw-Hill Irwin.
• Mavibaş, M. ve Belli, E. (2018). Spor Bilimleri Fakültelerinde Görev Yapan Akademik Personelin Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumlarının İncelenmesi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 121-133.
• Moorman, R. H., Blakey, G. L. ve Nieoff, B. P. (1998). Does Perceived Organizational Support Mediate the Relationship Between Procedural Justice and Organizational Citizenship Behavior? The Academy of Management Journal, 41(3), 351-357.
• Naumann, S. E., Bennett, N., Bies, R. J. ve Martin, C. L. (1998). Laid off But Stil Loyal: the İnfluence of Perceived Justice and Organizational Support. International Journal of Conflict Management, 98(9), 356-368.
• Özdevecioğlu, M. (2004). Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri. Amme İdare Dergisi, 37(4), 97-115.
• Pillai, R., Shriesheim, C. A. ve Williams, E. S. (1999). Fairness Perceptions and Trust as Mediators for Transformational and Transactional Leadership: A Two Sample Study. Journal of Management, 25(6), 897-933.
• Randall, M. L., R. Cropanzano, C.A. Bormann & A. Birjulin. (1999). Organizational politics and organizational support as predictors of work attitudes, job performance, and organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 20, 159– 174.
• Rennie, K. M. (1997). Exploratory and Confirmatory Rotation Strategies in Exploratory Factor Analysis. Paper Presented at the Annual Meeting of the Southwest Educational Research Association (Austin January).
• Rhoades, L. ve Eisenberger, R. (2002). Perceived Organizational Support: A Review of the Literature. Journal of Applied Psychology, 87(4), 698-714.
• Samat, L. (2020). Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binalı Yıldırım Üniversitesi, Erzincan.
• Sancak, Y. M. (2014). Etik Liderlik Örgütsel Adalet ve Örgütsel Sinizm Üzerine Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Şamdan, T. (2019). İlkokul Ve Ortaokul Öğretmenlerinin Algılarına Göre Örgütsel Adalet Ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Önderoğlu, S. (2010). Örgütsel Adalet Algısı, İş Aile Çatışması ve Algılanan Örgütsel Destek Arasındaki Bağlantılar (Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel Sinisizm, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet İlişkisi:Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 365-389.
• Tolon, M. ve Tosunoğlu, N. G. (2008). Tüketici Tatmini Verilerinin Analizi: Yapay Sinir Ağları ve Regresyon Analizi Karşılaştırması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 247-259.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 183-206.
• Türk Dil Kurumu, Adalet. (2020). Erişim adresi http://www.tdk.gov.tr.
• Yelboğa, A. (2012). Örgütsel Adalet İle İş Doyumu İlişkisi: Ampirik Bir Çalışma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 12(2), 171-182.