THE EFFECTS OF INDIRECT AND DIRECT TAX REVENUES ON ECONOMIC GROWTH IN THE TURKISH ECONOMY: THE ARDL BOUND TEST APPROACH

Yıl 2024, Sayı: 45, 133 - 148, 31.10.2024

Suna Korkmaz , Ezgi Özbay

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1497792

Öz

One of the main purposes of the state is to ensure economic growth, and taxes are used as an effective fiscal policy tool to achieve this goal. The effect of tax revenues on economic growth has been an important research topic in the literature for a long time. In this study, the effect of indirect and direct tax revenues on economic growth in the Turkish economy were analysed by applying ARDL bounds test approach and Toda-Yamamoto causality test. The analyses were conducted with quarterly data for the period 2006:01-2023:02. As a result of the analysis, it was determined that indirect taxes increased economic growth in the long run, while direct taxes decreased it. In the short run, the effect of indirect taxes on economic growth is found to be insignificant, while the effect of direct taxes is found to be positive. According to the results of Toda-Yamamoto causality test, a bidirectional causality relationship was found between indirect taxes and economic growth and between direct taxes and economic growth.

Anahtar Kelimeler

Indirect and Direct Tax Revenues, Economic Growth, ARDL Bound Test Approach, Toda-Yamamoto Causality Test

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DOLAYLI VE DOLAYSIZ VERGİ GELİRLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİLERİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Öz

Devletin temel amaçlarından biri ekonomik büyümeyi sağlamaktır ve vergiler bu amaca ulaşmada etkin bir maliye politikası aracı olarak kullanılmaktadır. Vergi gelirlerinin ekonomik büyüme üzerine olan etkisi ise literatürde uzun süredir önemli bir araştırma konusu olmuştur. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde dolaylı vergi ve dolaysız vergi gelirlerinin ekonomik büyümeye etkisi ARDL sınır testi yaklaşımı ve Toda-Yamamoto nedensellik testi uygulanılarak analiz edilmiştir. Analizler, 2006:01-2023:02 dönemi üçer aylık veriler alınarak gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda, uzun dönemde dolaylı vergilerin ekonomik büyümeyi artırdığı, dolaysız vergilerin ise azalttığı tespit edilmiştir. Kısa dönemde dolaylı vergilerin ekonomik büyüme üzerine etkisi anlamsız bulunurken, dolaysız vergilerin etkisinin pozitif yönde olduğu saptanmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçlarına göre dolaylı vergiler ile ekonomik büyüme arasında ve dolaysız vergiler ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dolaylı ve Dolaysız Vergi Gelirleri, Ekonomik Büyüme, ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Toda-Yamamoto Nedensellik Testi

Kaynakça

• Ahmad, S., Sial, M.H. ve Ahmad, N. (2018). Indirect Taxes and Economic Growth: An Empirical Analysis of Pakistan. Journal of Applied Economics, 28(1), 65- 81.
• Alam, I. ve Quazi, R. (2003). Determinants of Capital Flight: An Econometric Case Study of Bangladesh. International Review of Applied Economics, 17(1), 85-103.
• Alfò M.; L. Carbonari ve Trovato, G. (2020). On the Effects of Taxation on Growth: An Empirical Assessment. CEIS Tor Vergata Research Paper Series, 18(1), 1-29.
• Boğa, S. (2020). Türkiye’de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Asimetrik İlişki: NARDL Eşbütünleşme Yaklaşımı. Third Sector Social Economic Review, 55(1), 87-507.
• Dam, M.M. ve Ertekin, Ş. (2018). Türkiye’de Vergi Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Analizi. Vergi Raporu, 228, 19-32.
• Demir, M. ve Sever, E. (2017). Vergi Gelirleri Ekonomik Büyüme İlişkisi: OECD Ülkelerine İlişkin Panel Veri Analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 51-66.
• Durucan, A. (2023). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Doğrudan-Dolaylı Vergiler Arasındaki İlişki: Cumhuriyetten Günümüze. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(100), 185-198.
• Erdoğan, E., Topçu, M. ve Bahar, O. (2013). Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(576), 99-109.
• Etale, L.M. ve Bingilar P. F. (2016). The Impact of Company Income Tax and Value-Added Tax on Economic Growth: Evidence From Nigeria. European Journal of Accounting, Auditing and Finance Research, 4(7), 106-112.
• Gazel, S. (2017). Bist Sınai Endeksi ile Çeşitli Metaller Arasındaki İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 52, 287-299.
• Göçer, İ., Mercan, M., Bulut, Ş. ve Dam, M. (2010). Ekonomik Büyüme ile Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 97-110.
• Gülcemal, T. (2022) Türkiye’de Dolaylı Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Ekev Akademi Dergisi, 26(89), 345-359.
• Hosen, B.A. (2019) GDP Growth and Indirect Taxation in Bangladesh: Related Issues, Consequences and Expectation. International Journal of Business and Economics Research, Vol.8(5), 273-283.
• John, S.A., Shehu, M.T. ve Nwaoko, C. (2023) Effect of Direct and Indirect Taxes on Economic Growth in Nigerıa. Metropolitan Journal of Business & Economics (MJBE), 2(8), 264-279.
• Johnston, J. ve Dinardo, J. (1997). Econometric Methods (4th ed.). United States: McGraw-Hill Companies.
• Kara, M.A. ve Hoylu, M. (2023) Türkiye Ekonomisinde Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin Ekonomik Büyümeye Etkileri. Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-13.
• Karaş, G. (2022). Vergi Yapısı ve Ekonomik Büyüme: G7 Ülkeleri Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 8(1), 94-114.
• Kızılkaya, F. ve Dağ, M. (2018). Türkiye’de Vergi Gelirleri- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dönemsel Bir Analiz. Türkiye'de Güncel Mali Sorunlar, 5-44.
• Kolçak, M. ve Arpa, T. (2017). Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1976-2016). TURAN-SAM, 9(33), 279-289.
• Korkmaz, S., Yılgor, M. ve Aksoy, F. (2019). The Impact of Direct and Indirect Taxes on the Growth of the Turkish Economy. Public Sector Economics, 43(3), 311-323.
• Korkmaz, S. ve Korkmaz, Ö. (2023). Türkiye’de Uygulanan Vergi Türlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(2), 32-47.
• Kuştepeli, Y. ve Bilman, M. (2009). Türkiye'de Vergiler ve Büyüme Arasındaki Uzun Dönem İlişkisi. İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, ss. 119-130.
• Kutbay, H. (2021). Vergi Yükünün ve Yapısının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: OECD Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi. Mali Çözüm, 31(164), 13-35.
• Nguyen, H.H. (2019). Impact of Direct Tax and Indirect Tax on Economic Growth in Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics Business, 6(4), 129-137.
• Oboh, J.O., Chinonyelum, O.J. ve Edeme, R.K. (2018). Tax Revenue and Economic Growth in Selected ECOWAS Countries. Evidence from Sure Model, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 8(3), 310-324.
• Owino, O.B. (2018). The Trade of between Direct and Indirect Taxes in Kenya: An Empirical Analysis. Journal of Economics Development Studies, 6(4), 187-201.
• Oz-Yalaman, G. (2019). The Relationship Between Corporate Tax Rate and Economic Growth During the Global Financial Crisis: Evidence from a Panel VAR. European Journal of Government and Economics, 8(2): 189-202.
• Özbay, E. (2023). Dolaylı Vergi ve Dolaysız Vergi Gelirlerinin Ekonomik Büyüme İle İlişkisi: Türkiye Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bandırma.
• Özen, A., Kıdemli, M. ve Ülger, M. (2022). Vergilemenin Ekonomik Büyümeye Etkisi Üzerine Ampirik Bir Analiz: Türkiye Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 8(3), 959-974.
• Özer, M.O. (2022). Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Oranı Arasındaki İlişki: Kesirli Frekanslı Fourier ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İstanbul İktisat Dergisi, 72(1), 269-292.
• Pesaran, M.H., Shin, Y. ve Smith, R.J. (2001) Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Prasad, T.D., Sharma, A., Mittal, M., Reddy, M.G. ve Babu, B.G. (2022) Economic Growth of India and the Impact of Direct and İndirect Tax: An ARDL Approach. Journal of Statistics and Management Systems, 25(7), 1697-1707,
• Sağdıç, E.N. ve Aydın, D. (2021) Dolaylı ve Dolaysız Vergiler ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2006-2018). International Journal of Public Finance, 6(1), 21-46.
• Stermugu, A. ve Ballkoçi, V. (2022) The Impact of Direct Tax and Indirect Tax on the Economic Growth in Albania. American International Journal of Business Management, 5(09): 82-87. Toda, H.Y. ve Yamamoto, T. (1995) Statistical Inference In Vector Autoregressions with Possibly Integrated Process. Journal of Econometrics, 66, 225–250.
• Topal, M.H. (2017) Vergi Yapısının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkelerinden Ampirik Bir Kanıt. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 183-206.
• Tutgun, S. (2017), Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı.
• Yaraşır Tülümce, S. ve Yavuz, E. (2019) Türkiye’de KDV’nin Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz (1985-2018). Maliye Dergisi, 176, 548-574.