KÜRESELLEŞME, DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMI ve GELİR EŞİTSİZLİĞİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİNDEN AMPİRİK KANITLAR (1980-2022)

Yıl 2024, Sayı: 45, 245 - 260, 31.10.2024

Oğuzhan Sungur

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1527664

Öz

Bu çalışma, Türkiye örnekleminde 1980-2022 dönemi için küreselleşme, doğrudan yabancı sermaye yatırımı ve gelir eşitsizliği arasındaki ilişkiyi test etmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda çalışmada Pesaran vd. (2001) tarafından geliştirilen ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılarak küreselleşme ve doğrudan yabancı sermaye yatırımındaki (DYSY) artışın gelir eşitsizliğini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, modelin kontrol değişkeni olan ekonomik büyüme oranındaki artışın da gelir eşitsizliğini azaltıcı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulguların ilgili literatürdeki neo-liberal görüş ve modernizasyon kuramını desteklediği gözlemlenmiştir. Bu doğrultuda Türkiye’de gelir eşitsizliğinin azaltılması için bölgeler arasındaki gelişmişlik farkının azaltılmasının etkili olabileceği düşünülmektedir. Çalışmanın amacına yönelik olarak Türkiye’de ekonomik gelişmişlik düzeyi düşük olan bölgeler için eğitim imkanlarının arttırılması, yatırım teşviklerinin yaygınlaştırılması ve bu bölgelerin alternatif turizm faaliyetleri ile desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımı, Ekonomik Büyüme, Gelir Eşitsizliği, Küreselleşme

Etik Beyan

.

Destekleyen Kurum

.

Proje Numarası

.

Teşekkür

.

THE RELATIONSHIP BETWEEN GLOBALIZATION, FOREIGN DIRECT INVESTMENT AND INCOME INEQUALITY: EMPIRICAL EVIDENCE FROM THE TÜRKİYE ECONOMY (1980-2022)

Öz

This study aims to test the relationship between globalization, foreign direct investment and income inequality in the sample of Türkiye for the period 1980-2022. In this context, the ARDL bounds test approach developed by Pesaran et al. (2001) was used in the study to conclude that the increase in globalization and foreign direct investment (FDI) reduces income inequality. In addition, it was determined that the increase in the economic growth rate, which is the control variable of the model, has a reducing effect on income inequality. It was observed that the findings obtained in the study support the neo-liberal view and modernization theory in the relevant literature. In this direction, it is thought that reducing the development gap between regions may be effective in reducing income inequality in Türkiye. For the purpose of the study, it is suggested to increase educational opportunities for regions with low economic development levels in Türkiye, to expand investment incentives and to support these regions with alternative tourism activities.

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Economic Growth, Income Inequality, Globalization

Proje Numarası

.

Kaynakça

• Akbakay, Z. ve Barak, D. (2020). Yükselen Piyasalarda Ekonomik Küreselleşme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16(1), 17-34.
• Baek, I. ve Shi, Q. (2016). Impact of Economic Globalization on Income Inequality: Developed Economies vs. Emerging Economies. Global Economy Journal, 16(1), 49-61.
• Basu, P. ve Guariglia, A. (2007). Foreign Direct Investment, Inequality, and Growth. Journal of Macroeconomics, 29(4), 824-839.
• Bayraktar, Y., Özyılmaz, A. ve Toprak, M. (2019). Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: Türkiye Deneyimi. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 477-490.
• Bekhet, H. A., Matar, A. ve Yasmin T. (2017). CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth and Financial Development in GCC Countries: Dynamic Simultaneous Equation Models. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 70, 117-132.
• Bergh, A. ve Nilsson, T. (2010). Do Liberalization and Globalization Increase Income Inequality? European Journal of Political Economy, 26(4), 488-505.
• Bhagwati, J. N. (1958). Immiserizing Growth: A Geometrical Note. The Review of Economic Studies, 25(3) 201-205.
• Bozkurt, E., Altıner, A. ve Topçuoğlu, Ö. (2020). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Gelir Eşitsizliği Perspektifinden Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 79-97.
• Chintrakarn, P., Herzer, D. ve Nunnenkamp, P. (2012). FDI and Income Inequality: Evidence from A Panel of U.S. States. Economic Inquiry, 50(3), 788-801.
• Clarke, G. (1995). More Evidence on Income Distribution and Growth. Journal of Development Economics, 47(2), 403-427.
• Doğan, E. M., Shahinpour, A. ve Aghapour, K. (2013). İran’da Gelir Dağılımı Üzerine Doğrudan Yabancı Yatırımın Etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 377-388.
• Dunn, R. ve Mutti, J. H. (2004). International Economics. (6th ed.). Londra: Routledge.
• Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and Error Correction Representation, Estimation and Testing, Econometrica, 55(2), 251-276.
• Erkul, E. ve Erkul, F. (2019). Neoliberal Politika Çerçevesinde Türkiye ve Şili’ye İlişkin Gelir Dağılımı ve Yoksulluk İstatistiklerinin İncelenmesi. Sosyoekonomi, 27(39), 11-38.
• Ertuna, Ö. (2006). Yeni Dünya Düzeni: Küreselleşme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 30, 36-45.
• Figini, P. ve Görg, H. (2011). Does Foreign Direct Investment Affect Wage Inequality? An Empirical Investigation. The World Economy, 34(9), 1455-1475.
• Ghoshray, A. (2011). A Reexamination of Trends in Primary Commodity Prices. Journal of Development Economics, 95, 242-251.
• Gujarati, D. N. (2020). Temel Ekonometri. (5th ed.) (çev. Ümit Şenesen ve Gülay Şenesen) İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Jensen, N. M. ve Rosas, G. (2007). Foreign Direct Investment and Income Inequality in Mexico, 1990-2000. International Organisation, 61, 467-487.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2/3), 231-254.
• Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Co-integration-with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Heshmati, A. (2004). The Relationship between Income Inequality, Poverty, and Globalization. United Nation University. Research Paper No: 2005/37.
• Husted, S. ve Melvin, M. (2013). International Economics. (9th ed.). Pearson Education.
• Karabıyık, C. ve Dilber, İ. (2016). Gelir Eşitsizliği ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları İlişkisi: Panel Veri Analizi. Journal of Yasar University, 11/44, 316-325.
• Kaulihowa, T. ve Adjasi, C. (2017). FDI and Income Inequality in Africa. Oxford Development Studies, 46(2), 250-265.
• Kazgan, G. (2016). Liberalizmden Neoliberalizme: Neoliberalizmin Getiri ve Götürüsü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kuznets, S. (1955). Economic Growth and Income Inequality. The American Economic Review, 45(1), 1-28.
• Lawrence, R. Z. ve Slaughter, M. J. (1993). Intra-national Trade and American Wages in the 1980s: Giant Sucking Sound or Small Hiccup? in M. N. Baily and C. Wiston (eds.) Brookings Paper on Economic Activity: Microeconomics 2.
• Lipset, S. M. (1959). Some Social Requisites of Democracy: Economic Development and Political Development. American Political Science Review, 53, 69-105.
• Lucas, R. E. (2000). Some Macroeconomics for the 21st Century. Journal of Economic Perspectives, 14(1), 159-178.
• Mahutga, M. C. ve Bandelj, N. (2008). Foreign Investment and Income Inequality. International Journal of Comparative Sociology, 49(6), 429-454.
• Narayan, P. K. (2005). The Saving and Investment Nexus for China: Evidence from Cointegration Tests. Applied Economics, 37(17), 1979-1990.
• Ngwakwe, C. C. ve Dzomonda, O. (2018). Foreign Direct Investment Inflow and Inequality in An Emerging Economy-South Africa. Acta Universitatis Danubius, Economica, 14(2), 462-473.
• Oktik, N. (2002). Globalleşme ve Yüksek Öğrenim. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 18, 193-204.
• Ongan, T. H. (2004). Gelir Eşitsizliği, Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ters U Eğrisi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 54(1), 153-165.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith R. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationship. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Piketty, T. (2014). Yirmi Birinci Yüzyılda Kapital. (Çev. Hande Koçak) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Quattara, B. (2006). Foreign Aid and Fiscal Policy in Senegal. Journal of International Development, 17, 1105-1122.
• Rodrik, D. (1997). Sense and Nonsense in the Globalization Debate. Foreign Policy, 107, 19-37.
• Salvatore, D. (2013). International Economics. (11th ed.). J. Wiley&Sons.
• Solmaz, E. (2014). OECD Ülkelerinde Ülke içi Gelir Eşitsizliklerinin Çok Boyutlu Küreselleşme Endeksleri ile İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 91-108.
• Sylwester, K. (2006). Foreign Direct Investment, Growth and Income Inequality in Less Developed Countries. International Review of Applied Economics, 19(3), 289-300.
• Stiglitz, J. E. (2013). The Price of Inequality. Penguin Books Ltd.
• Suanes, M. (2016). Foreign Direct Investment and Income Inequality in Latin America: A Sectoral Analysis. CEPAL Review, 118, 45-61.
• Tarı, R. (2015). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Tsai, P-L. (1995). Foreign Direct Investment and Income Inequality: Further Evidence. World Development, 23(3), 469-483.
• Tunalı, H. ve Çetinkaya, H. (2019). Küreselleşmenin Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkisi: G7 Ülkeleri Panel Veri Analizi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(10), 224-237.
• Üzar, U. (2018). Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Gelir Eşitsizliği: Teori, Tartışma ve Analiz. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 199-222.
• Velde, D. T. ve Morrissey, O. (2004). Foreign Direct Investment, Skills and Wage Inequality in East Asia. Journal of the Asia Pacific Economy, 9(3), 348-369.
• Wei, K. Yao, S. ve Liu, A. (2009). Foreign Direct Investment and Regional Inequality in China. Review of Development Economics, 13(4), 778-791.
• Williamson, J. (2003). The Washington Consensus and Beyond. Economic and Political Weekly, 38(5), 1475-1481.
• Wood, A. (1998). Globalization and the Rise in Labor Market Inequalities. The Economic Journal, 108(450), 1463-1482.
• Yılancı, V. ve Özcan, B. (2010). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye için Savunma Harcamaları ve GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 21-33.
• Yücel, D. ve Altıntaş, H. (2019). Küreselleşme, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Gelir Dağılımı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 1-22.
• Zhou, L., Biswas, B., Bowles, T. ve Saunders, P. J. (2011). Impact of Globalization on Income Distribution Inequality in 60 Countries. Global Economy Journal, 11(1), 1-18.