İHRACAT PERFORMANSININ ARACI ROLÜ: LOJİSTİK PERFORMANS ENDEKSİ İLE KÜRESEL İNOVASYON ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2025, Sayı: 46, 231 - 248, 12.02.2025

Muhammed Turgut

https://doi.org/10.18092/ulikidince.1504278

Öz

İhracat performansı, işletmelerin dış pazarlardaki büyüme başarılarını ölçen önemli bir göstergedir. Lojistik performansı, ülkelerin ve firmaların tedarik zinciri yönetimindeki etkinliğini ve verimliliğini ifade ederken, küresel inovasyon performansı ise ülkelerin ve firmaların yenilikçi faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin uluslararası pazarlardaki başarısını temsil etmektedir. Bu araştırmanın amacı, lojistik performansı ve küresel inovasyon performansı arasındaki ilişkiyi, ihracat performansının aracı rolü çerçevesinde incelemek ve ortaya koymaktır. Araştırmada lojistik performans endeksi, küresel inovasyon endeksi ve ülkelerin ihracat sıralamaları dikkate alınmıştır. Araştırmada hipotezlerin analizleri için regresyon ve korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ihracat performansının lojistik performans ve inovasyon performansıyla doğrudan ilişkili olduğu görülürken, inovasyon performansıyla lojistik performans arasında da ilişki tespit edilmiştir. Lojistik yönetimi ve inovasyon stratejilerinin entegrasyonunun, küresel rekabet ortamında sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmede kritik bir rol oynadığı görülmektedir. Ayrıca lojistik performans endeksinin, küresel inovasyon endeksi üzerinde ihracat performansının aracı etkisi olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İhracat Performansı, Lojistik Performans, Küresel İnovasyon Performansı

THE MEDIATING ROLE OF EXPORT PERFORMANCE: THE RELATIONSHIP BETWEEN THE LOGISTICS PERFORMANCE INDEX AND THE GLOBAL INNOVATION INDEX

Öz

Export performance is an important indicator that measures a company's growth success in foreign markets. While logistics performance expresses the effectiveness and efficiency of countries and companies in supply chain management, global innovation performance represents the innovative activities of countries and companies and the success of these activities in international markets. The aim of this research is to examine and reveal the relationship between logistics performance and global innovation performance within the framework of the mediating role of export performance. In the research, logistics performance index, global innovation index and export rankings of countries were taken into consideration. Regression and correlation analyzes were performed to analyze the hypotheses in the study. As a result of the research, it was seen that export performance was directly related to logistics performance and innovation performance, while a relationship was also detected between innovation performance and logistics performance. The integration of logistics management and innovation strategies appears to play a critical role in achieving sustainable competitive advantage in the global competitive environment. It was also concluded that the logistics performance index did not have a mediating effect on export performance on the global innovation index.

Anahtar Kelimeler

Export Performance, Logistics Performance, Global Innovation Performance

Kaynakça

• Altıntaş, F. F. (2020). İnovasyon ve Lojistik Boyutları Arasındaki İlişkiye Yönelik Ampirik Bir Araştırma. Business and Economics Research Journal, 11(4), 1049-1067.
• Arvis, J.-F., Saslavsky, D., Ojala, L., Shepherd, B., Busch, C., Raj, A. ve Naula, T. (2016). Connecting to compete 2016. The logistics performance index and its indicators. World Bank. https://www.worldbank.org/en/news/feature/2016/06/28/connecting-to-compete-2016-trade-logistics-in-the-global-economy
• Balassa, B. (1978). Export Incentives and Export Performance in Developing Countries: A Comparative Analysis. Review of World Economics, 114, 24-61.
• Balcılar, M., Bal, H., Algan, N. ve Demiral, M. (2014). Türkiye’nin İhracat Performansı: İhracat Hacminin Temel Belirleyicilerinin İncelenmesi (1995-2012). Ege Akademik Bakış, 14(3), 451-462.
• Balkar, O. E. ve Pınar, A. H. (2022). Lojistik İnovasyon, Rekabet Gücü ve İhracat Performansı İlişkisi. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Baron, R. ve Kenny, D. (1986). The Moderator- Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173- 1182. https://doi.org/10.1037/0022-3514.51.6.1173
• Baş, D. (2020). Küresel İnovasyon Endeksi. İstanbul: Züccaciyeciler Derneği Araştırma Raporu, https://www.zucder.org.tr/wp-content/uploads/2020/08/Kuresel-Inovasyon-Endeksi.pdf.
• Bayraktutan, Y. ve Özbilgin, M. (2015). Lojistik Maliyetler ve Lojistik Performans Ölçütleri. Maliye Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 95-112.
• Bensassi, S., Márquez-Ramos, L., Martínez-Zarzoso, I., ve Suárez-Burguet, C., (2015). “Relationship Between Logistics İnfrastructure and Trade: Evidence from Spanish Regional Exports”, Transportation Research, 72 (1), 47–61.
• Cavuşgil, S. T. ve Zou, S. (1994). Marketing Strategy-Performance Relationship: an Investigation of the Empirical Link in Export Market Ventures. Journal of Marketing, 58(1), 1-21.
• Chen, J., Sousa, C. M. ve He, X. (2016). The Determinants of Export Performance: A Review of the Literature 2006-2014. International Marketing Review, 33(5), 626-670.
• Chen, W. C. (2013), “The Extensive and Intensive Margins of Exports: The Role of Innovation”, The World Economy, 36(5), 607-635.
• Civelek, M. E. (2018). Yapısal Eşitlik Modellemesi Metodolojisi. İstanbul: Beta Basım
• Dhanaraj, C. ve Beamish, P. W. (2003). A Resource‐Based Approach to the Study of Export Performance. Journal of Small Business Management, 41(3), 242-261.
• Diamantopoulos, A. ve Kakkos, N. (2007). Managerial Assessments of Export Performance: Conceptual Framework and Empirical Illustration. Journal of International Marketing, 15(3), 1-31.
• Elçi, Ş. (2007). İnovasyon: Kalkınma ve Rekabetin Anahtarı, 2.Baskı, Ankara: Tecnopolisgrup.
• Gregory, G. D., Liem V. N. ve Munib, K. (2019). "Developing E-Commerce Marketing Capabilities and Efficiencies for Enhanced Performance in Business- to-Business Export Ventures." Industrial Marketing Management, 78, 146-157.
• Helvacıoğlu, İ. ve Demirkol, İ. (2023). İnovasyon ve İhracat Performansı İlişkisi: Lojistik Performansın Aracı Rolü. The International New Issues in Social Sciences, 11(1), 107-136.
• Imran, M., Raziq, A., Saleem, H. M. N. ve Khaliq, M. (2020). The Moderating Effect of Business Network on the Relationship Between Export Market Orientation, Total Quality Management and Company Export Performance: Evidence from Furniture Industry of Pakistan. South Asian Journal of Management, 14(1), 43-60.
• Lages, L. F. ve Sousa, C. M. (2010). Export Performance. Wiley International Encyclopedia of Marketing.
• Madonna, M. ve Handoyo, R. D. (2023). The Effect of Innovation, Logistic Performance and Human Capital on Export Diversification of Manufacturing Industry. Kinerja, 27(1), 129-147.
• Martos‐Pedrero, A., Jiménez‐Castillo, D., Ferrón‐Vílchez, V. ve Cortés‐García, F. J. (2023). Corporate Social Responsibility and Export Performance Under Stakeholder View: The Mediation of Innovation and the Moderation of the Legal Form. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 30(1), 248-266.
• Oralhan, B. ve Büyüktürk, M. A. (2019). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’nin İnovasyon Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Kıyaslanması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16), 471-484.
• Ortigueira-Sánchez, L. C., Welsh, D. H. ve Stein, W. C. (2022). Innovation Drivers for Export Performance. Sustainable Technology and Entrepreneurship, 1(2), 100013.
• Purwaningsih, E., Muslikh, M., Suhaeri, S. ve Basrowi, B. (2024). Utilizing Blockchain Technology in Enhancing Supply Chain Efficiency and Export Performance and its Implications on the Financial Performance of SMEs. Uncertain Supply Chain Management, 12(1), 449-460.
• Puspita, L. E., Christiananta, B. ve Ellitan, L. (2020). The Effect of Strategic Orientation, Supply Chain Capability, Innovation Capability on Competitive Advantage and Performance of Furniture Retails. International Journal of Scientific & Technology Research, 9(03), 4521- 4529.
• Rodil, Ó., Vence, X. ve del Carmen Sánchez, M. (2016). The Relationship Between Innovation and Export Behaviour: The Case of Galician Firms. Technological Forecasting and Social Change, 113, 248-265.
• Shoham, A. (1998). Export Performance: A Conceptualization and Empirical Assessment. Journal of International Marketing, 6(3), 59-81.
• Singh, D. A. (2009). Export Performance of Emerging Market Firms. International Business Review, 18(4), 321-330.
• Singh, V. K. ve Gautam, A. (2019). Export Performance and Revealed Comparative Advantage of India for Handloom Industry. Indore Management Journal, 11(01), 21-36.
• Sousa, C. M. P., Martinez-Lopez, F. J., ve Coelho, F. (2008). The Determinants of Export Performance: A Review of the Research in the Literature Between 1998 and 2005. International Journal of Management Reviews, 10(4), 343–374.
• Styles, C., Patterson, P. G. ve Ahmed, F. (2008). A Relational Model of Export Performance. Journal of International Business Studies, 39, 880-900.
• Süygün, M. S. ve Kaplan, F. (2021). İnovasyonun İhracat Üzerindeki Etkisi: Bir Panel Veri Analizi. Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 10(2), 73-86.
• Şıpoş, G. L. ve Bizoi, C. G. (2015). Innovation and Logistic Performance: Cause and Effects. Revista Economica, 67(3), 112-127.
• Tang, C. F. ve Abosedra, S. (2019). Logistics Performance, Exports and Growth: Evidence from Asian Economies. Research in Transportation Economics, 78, 100743.
• Tekin, E. ve Hancıoğlu, Y. (2018). İnovasyon Belirleyicilerinin İhracat Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(4), 897-917.
• Trademap (2024). Trade statistics for international business development, https://www.trademap.org/Index.aspx.
• Uzkurt, C. (2010). “İnovasyon Yönetimi: İnovasyon Nedir, Nasıl Yapılır ve Nasıl Pazarlanır?”, Ankara Sanayi Odası yayın Organı, Temmuz-Ağustos.
• WIPO (2024). Global Innovation Index, https://www.wipo.int/global_innovation_index/en/.
• World Bank (2024). Logistics Performance Index, https://lpi.worldbank.org/.
• Yücel, A. ve Kara, C. (2014). İhracat Pazarlaması Stratejilerinin Firma Performansı Üzerine Etkileri: Elazığ’daki İhracat Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 1(1), 149-172.