KİMLİK ÜZERİNDEN TÜRKİYE’NİN SURİYE POLİTİKASI (1991-2011)

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 41 - 49, 10.01.2023

Selim Yeşiltaş

Öz

Bu makalenin amacı, şu sorulara cevap vermektir: 1990’lı yıllarda Ortadoğu’da düşük profilli bir politika izleyen ve Suriye ile savaşın eşiğine gelen Türkiye’nin, 2000’li yıllarda ise Suriye ile güçlü bir ilişki kurması nasıl mümkün olmuştur? 1990’lar ile 2000’ler arasındaki bu fark nasıl açıklanabilir? Bu soruları cevaplamak için makalede kimlik üzerinden hareketle, sosyal inşacılık teorisi kullanılmıştır. Bu teori kapsamında Türkiye’nin Suriye politikasının değişmesinde ana etken olarak kimliğin dönüşümünün ilişkilere etkisi olduğu varsayımı, söylem analizi yöntemiyle test edilmiştir. Çalışmada dönüm noktası olarak 1998 tarihli Adana Mutabakatı’nın etkisi göz ardı edilmezken; çalışmanın kapsamı Adana Mutabakatı öncesi ve sonrası olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Suriye, Kimlik, Türkiye’nin Suriye Politikası, Sosyal İnşacılık

TURKEY’S SYRIA POLICY OVER THE IDENTITY (1991-2011)

Öz

The Purpose of this article is to answer the following questions: How was it possible that a state such as Turkey, which had until then pursuid a low profile policy in Middle East and who became to the brink of war, has able to forge a bold relations with the state of Syria in 2000’s? How can this difference in the relations between the 1990’s and 2000’s be explained? In order to answer these questions, Social constructivist theory was used in the article by acting on identity. Within the scope of this theory, the assumption that the transformation of identity as the main factor has an effect on relationships was tested with discourse analysis method in changing of Turkey’s Syrian policy. The impact of the 1998 Adana Agreement as a turning point in the study cannot be ignored, the scope of the study was determined as before and after this Agreement.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Syria, Identity, Turkey’s Syria Policy, Social Constructivism

Kaynakça

• Agius, C. (2013). “Social Constructivism”, (der.) Allan Collins, Contemporary Security Studies, Great Britain, Oxford University Press, ss. 87-97.
• Albayrak, A. (2014). “Türkiye’nin Suriye Politikası 2011-2013”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Al Jazeera (2013). “PKK nasıl kuruldu ve güçlendi”, http://www.aljazeera.com.tr/dosya/pkk-nasil-kuruldu-ve-guclendi, (Erişim Tarihi: 15 Aralık 2018).
• Altunışık, M. (2002) “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Suriye’nin Dış Politikası: Değişime Uyum Çabası”, (Der.) Mustafa Türkeş ve İlhan Uzgel, Türkiye’ nin Komşuları, Ankara, İmge Kitabevi, s. 283.
• Arslan, A. (2018). “50 yıldır İsrail işgalindeki Suriye toprağı: Golan Tepeleri”, GZT Haber, https://www.gzt.com/haber/50-yildir-israil-isgalindeki-suriye-topragi-golan-tepeleri-2891113, (Erişim Tarihi: 15 Aralık 2018).
• Ashley, R. (1986). “The poverty of the neorealism”, (der) Robert Keohane, Neorealism and Its Critics, New York, Colombia University Press, ss. 273-274.
• Aybar, S. (2018). “Türkiye’nin Ortadoğu Politikası ve Yeni Coğrafya Algısı”, s. 5 https://tr.boell.org/sites/default/files/downloads/sedat_aybar_persp.2._tr.pdf, (Erişim Tarihi: 12 Aralık 2018).
• Balbay, M. (2006). Suriye Raporu, İstanbul, Cumhuriyet Kitapları, ss. 77-78.
• Balcı, A. (2013). ‘’Türkiye’nin Irak Politikası 2012: İki Irak Hikayesi’’, (der) Burhanettin Duran vd., Türk Dış Politikası Yıllığı 2012, Ankara, SETA, ss. 119-120.
• Balcı, A. (2018), Türkiye Dış Politikası, İstanbul, Alfa, ss. 233.
• BBC Turkish (2005). “Sezer ABD’ye rağmen Suriye’de”, http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2005/04/printable/050413_turkey_syria_update.shtml, (Erişim Tarihi: 11 Aralık 2018).
• Birand, Mehmet A. (2014). “Irak’ta Bir Kürt Devleti Benim de Kırmızı Çizgim”, Hürriyet Gazetesi, 05.01.2004, http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2004/01/05/394275.asp, (Erişim Tarihi: 23 Aralık 2014).
• Cebe, Ö. (2007). ‘’Türkiye Suriye PKK operasyonu’’, Hürriyet gazetesi, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/turkiye-suriye-pkk-operasyonu-6265302, (Erişim Tarihi: 20 Kasım 2018).
• Çağlar, Mehmet T. (2017). “Toplumsal İnşacı Uluslararası İlişkiler Yaklaşımına Göre 1998 -2011 Arası ve 2011 Sonrası Türkiye- Suriye İlişkileri”, Aydın, Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s. 145.
• Davutoğlu, A. (2012). “Stratejik Derinlik”, İstanbul, Küre Yayınları, 80. Baskı, ss. 71-72.
• Efegil E. (2015). “Rusya Dış Politikasında Kimliğin Rolü”, (ed.) İrfan Kaya Ülger, Putin’in Ülkesi: Yeni Yüzyıl Eşiğinde Rusya Federasyonu Analizi, İstanbul, Seçkin Yayınları, s. 392.
• Elçin, I. (2003). “Miro: Irak İçin ABD’ ye Karşı Birlik Olalım”, NTV, 29.07.2003, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/226435.asp, (Erişim Tarihi: 23 Kasım 2018).
• Fırat, M. ve Küçükoğlu, Ö. (2002). “Ortadoğu ile İlişkiler”, (der.) Baskın Oran, Türk dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İstanbul, İletişim Yayınları, ss. 563-565.
• Gürcanlı, Z. (2009). “Türkiye Suriye tatbikatı İsrail’de endişe yarattı”, Hürriyet gazetesi, https://www.hurriyet.com.tr/dunya/turkiye-suriye-tatbikati-israil-de-endise-yaratti-11524330, (Erişim Tarihi: 11 Aralık 2018)
• Hürriyet Gazetesi (2004). “Beşar Esad bugün Ankara’da”, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/besar-esad-bugun-ankara-da-194058, (Erişim Tarihi: 20 Aralık 2018).
• İnat, Kemal ve Telci, İ. N. (2009). “Türkiye’nin İran/Filistin ve Suriye Politikası 2009”, Türk Dış Politikası Yıllığı 2009, Ankara, SETA, s. 145.
• Kanbur, E. T. (2012). “2002’den Arap Baharına Türkiye Suriye İlişkileri”, (der.) Barış Adıbelli, Emperyalizmin Oyununda İkinci Perde: Arap Baharı ve Suriye, İstanbul, IQ Yayınları, s. 158.
• Kodaman, T. (2007). “Fırat-Dicle Meselesi ve Türkiye-Suriye İlişkilerine Etkisi”, Ankara, Asil Yayın Dağıtım, ss. 76-77.
• Olson, R. (2005): “Türkiye’nin Suriye, İsrail ve Rusya ile İlişkileri”, Çev. Süleyman Elik, Ankara: Orient Yayınları, ss. 4-5.
• Oran, B. (2001). “Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar”, İstanbul, İletişim Yayınları, Cilt 1, 1. Baskı, s. 140.
• Orhan, O. (2007). “Kuruyunca Sula Uzayınca Buda: Suriye’nin Kuzey Irak Politikası”, 21.06.2007, Levant Watch, http://levantwatch.blogspot.com/2007/06/kuruyunca-sula-uzaynca-buda-suriyenin.html, (Erişim Tarihi: 2 Aralık 2018).
• Özdağ, Ü. (1999). “Türkiye, Kuzey Irak ve PKK, Bir Gayri Nizami Savaşın Anatomisi”, Ankara, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, s. 209.
• Sabah Gazetesi (2004). “Suriye ile ‘Serbest Ticaret Dönemi”, http://arsiv.sabah.com.tr/2004/12/22/siy98.html, (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2018).
• Sander, O. (1979). “Türk – Amerikan İlişkileri 1947-1964”, Ankara, Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, s. 161.
• Salık, N. (2011). “Beşar Esad Dönemi Suriye Dış Politikasında Pragmatizm ve Türkiye- Suriye İlişkilerinin Geleceği”, Ortadoğu Analiz, Cilt:3, Sayı:35, http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/2011113_inceleme1.pdf, (Erişim Tarihi: 26 Kasım 2018).
• Soysal, İ. (1989). “Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları I (1920-1945)”, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 978.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı (2000). “Suriye Cumhurbaşkanı Hafız Esad'ın cenaze törenine katılmak üzere Şam'a hareketlerinden önce yaptıkları açıklama hk.” http://www.tccb.gov.tr/ahmet-necdet-sezer-basin-aciklamalari/494/57604/suriye-cumhurbaskani hafizesadin-cenaze-torenine-katilmak-uzere-sama-hareketlerinden-once-yaptiklar.html, (Erişim Tarihi: 15 Aralık 2018).
• Ulu, C. (2014). “Ahmet Davutoğlu Döneminde Türkiye Suriye İlişkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın, Adnan menderes üniversitesi, s. 43.
• Wendt, A. (2012). Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi, (çev.) Helin Sarı Ertem ve Suna Gülfer Ihlamur öner, İstanbul, Küre Yayınları, ss. 15-289.
• T.C. Şam Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği (2006). “Suriye’nin Genel Ekonomik Durumu ve Türkiye ile Ekonomik ve Ticari İlişkileri”, Şam, http://www.musavirlikler.gov.tr/upload/SYR/rap05.doc, (Erişim Tarihi: 23 Şubat 2014).