Japanese Image in the Early Republican Thought

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1 - AUİLS | 2017 Özel Sayısı, 59 - 74, 18.08.2017

Oğuz Bilge Güngördü

Öz

Roots of the interest for Japan in Turkish public opinion can be traced back to the Abdul Hamid II era, when first formal visits were paid. During this era, Emperor Meiji’s nephew visited Istanbul and after that, Ertuğrul Frigate was sent to visit Japan. During the Russo-Japanese War started in 1904, a strong sympathy towards the Japanese was seen in Turkish public opinion. Sympathic approach towards the Japanese in the Turkish intelligentsia of the era achieved to continue its existence after the Republic was founded.

Three main images are attributed to Japan by Early Republican thinkers. First one is “the devout warrior” image that highlights the military aptitudes of Japanese and their fearlesness in the battlefield. Second one is “the spiritual example” image that emphasises the power of Japanese spiritual life. Third one is “the Westernized Asian” image that highlights the Japanese being an Asian nation which could succeed to develop by taking Western civilization as an example.

Main aim of this work is to analyze these three main images that are attributed to Japan in early Republican literature. While analyzing the literature, the research is methodologically based on secondary resources. Source inspection is limited to the works that were produced during Mustafa Kemal Atatürk’s presidential era.

Anahtar Kelimeler

Early Republican Era, Japan, Pertev Demirhan, Faik Sabri Duran, Celal Nuri İleri

Erken Cumhuriyet Dönemi Düşüncesinde Japon İmgesi

Öz

Türk kamuoyunda Japonya’ya duyulan ilginin kökleri, II. Abdülhamid döneminde ilk resmi temasların kurulmasına kadar götürülebilir. Bu dönemde, İmparator Meiji’nin yeğeni İstanbul’u ziyaret etmiş ve bunun ardından Ertuğrul Fırkateyni Japonya’yı ziyaret etmesi için gönderilmiştir. 1904 yılında başlamış olan Rus-Japon Savaşı sırasında Türk kamuoyunda Japonlara karşı güçlü bir sempati görülmüştür. Dönemin Türk entelektüel sınıfının Japonya’ya yönelik sempatik yaklaşımı, Cumhuriyet’in kurulmasından sonra da varlığını sürdürmeyi başarmıştır.

Erken Cumhuriyet dönemi düşünürleri, Japonya’ya üç temel imge atfemiştir. Bunlardan birincisi, “adanmış savaşçı” imgesi olup, Japonlar’ın askeri yeteneklerini ve savaş alanındaki korkusuzluklarını öne çıkarır. İkincisi “manevi örnek” imgesi olup, Japonların manevi hayatının gücüne vurgu yapar. Üçüncüsü “Garplılaşmış Asyalı” imgesi olup, Japonların Batı uygarlığını örnek almak suretiyle gelişmeyi başaran bir Asya kavmi olması hususunu öne çıkarır.

Bu çalışmamızın temel hedefi, erken Cumhuriyet dönemi literatüründe Japonya’ya atfedilen üç temel imgeyi incelemektir. Literatürü incelerken metod olarak ikincil kaynak araştırması benimsenmiştir. Kaynak incelemesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün cumhurbaşkanlığı dönemindeki eserlerle sınırlı tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi, Japonya, Pertev Demirhan, Faik Sabri Duran, Celal Nuri İleri

Kaynakça

• Akçuraoğlu, Yusuf, “Asri Türk Devleti ve Münevverlere Düşen Vazife”, Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Zeynep Kerman, Necat Birinci ve Abdullah Uçman (der.), Atatürk Devri Fikir Hayatı I, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992, s. 128-146.
• Berkes, Niyazi, Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler-1, İstanbul, Cumhuriyet Gazetesi, 1997.
• Dabağyan, Levon Panos, Pearl Harbor’dan Hiroşima’ya, İstanbul, Kum Saati Yayınları, 2004.
• Demirhan, Pertev, Japonların Asıl Kuvveti: Japonlar Niçin ve Nasıl Yükseldi?, İstanbul, Cumhuriyet Matbaası, 1937.
• Duran, Faik Sabri, Bugünkü Japonya, İstanbul, Yenigün Neşriyat, 1938.
• Dündar, A. Merthan, “Pertev Demirhan ve Rus-Japon Harbinden Alınan Maddi ve Manevi Dersler Adlı Eseri Üzerine”, Selçuk Esenbel ve Erdal Küçükyalçın (der.), Türkiye’de Japonya Çalışmaları Konferansı –I- Bildiri Kitabı, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2012, s. 299-317.
• Ertop, Konur, “Yaşar Nabi Nayır (1908-1981)”, Varlık, Sayı 883, Nisan 1981, s. 3.
• İleri, Celal Nuri, “Türk İnkılabının Yeni Bir Safhası Latin Harfleri Meselesi-III”, Hüseyin Durukan (der.), Türkiye Nasıl Laikleştirildi, İstanbul, Çıdam Yayınları, 1991, s. 328-332.
• İleri, Celal Nuri, “Milletin Tecdidi”, Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Zeynep Kerman, Necat Birinci ve Abdullah Uçman (der.), Atatürk Devri Fikir Hayatı I, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992, s. 52-57.
• “Japonyada hurafe ile mücadele”, Cumhuriyet, 22 Temmuz 1937, s. 6.
• Karal, Enver Ziya, “Önsöz”, Yusuf Akçura, Üç Tarz-ı Siyaset, Ankara, Lotus Yayınevi, 2008, s. 7-32.
• Kutay, Cemal, Beklenen Adam: Atatürk’ün Yarıda Bıraktıklarını Tamamlayacak Olanın Not Defteri, İstanbul, Sile Matbaası, 1970.
• Lee, Hee-Soo ve İbrahim İlhan, Osmanlı Japon Münasebetleri ve Japonya’da İslamiyet, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı, 1989.
• Matsutani, Hironao, Japonya’nın Dış Politikası ve Türkiye, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, 1995.
• Nayır, Yaşar Nabi, “Milliyet Şuuru”, Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Zeynep Kerman, Necat Birinci ve Abdullah Uçman (der.), Atatürk Devri Fikir Hayatı I, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992, s. 295-297.
• Nivet, Henry, Balkan Haçlı Seferinde Avrupa Siyaseti ve Türklerin Felâketi, Ragıp Rıfkı (çev.), İstanbul, ARK Kitapları, 2011.
• Şahin, F. Şayan Ulusan, Türk-Japon İlişkileri (1876-1908), Ankara, T.C. Kültür Bakanlığı, 2001.
• Tevetoğlu, Fethi, Dış Politika Görüşümüz, Ankara, Komünizmle Mücadele Yayınları, 1963.
• Tüccarzade İbrahim Hilmi, Avrupalılaşmak, Ankara, Gündoğan Yayınları, 1997.
• “Türk Japon Dostluğunun Canlı Bir Hatırası”, Cumhuriyet, 22 Temmuz 1937, s. 7.
• Ulusan, Şayan, “1913’te Faik Sabri Bey’in Gözünden Almanlar ve Almanya”, Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 10, No 1, 2008, s. 247-260.
• Uyanık, Necmi.,“Batıcı Bir Aydın Olarak Celal Nuri İleri ve Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türk Kadınına Bakışı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, No 36, Güz 2014, s. 137-161.
• “Yazarın Hayatı ve Eserleri”, Tüccarzade İbrahim Hilmi, Avrupalılaşmak, Ankara, Gündoğan Yayınları, 1997, s. 13-17.
• Şakir Ziya, Sultan Abdülhamid ve İmparator Mikado, İstanbul, Akıl Fikir Yayınları, 2010.