6112 sayılı Kanun m.8/1(m) Yayın Hizmet İlkesi Bağlamında Televizyon Haber Bültenlerinde, Türkçenin Doğru, Güzel ve Anlaşılır Kullanılması

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 61 - 81, 06.07.2019

Burçak Ateş Güler Ahmet Çiftci

Öz

Dil, bir iletişim aracıdır. İnsanlar ve toplumlar birbirleri ile ancak dil ile iletişim yani irtibat kurarlar. Uluslararası planda, “Hiçbir dil diğerlerinden iyi veya üstün değildir” fikri hâkimdir. Dünyada kullanılmakta olan 6.500 civarında dil mevcuttur. Kitle iletişim aracının hitap ettiği insanlar (kitle), cinsiyet, yaş, meslek, ilgi alanı, statü bakımlarından birbirlerinden oldukça farklı olduğu için, kullanılan dilin düzgün, doğru, anlaşılır ve akıcı olması gerekir. Zira hitap edilen kitle homojen değil, heterojen yapıdadır. Kültür de dil vasıtasıyla nesilden nesile aktarılır. Televizyonun: haber verme, eleştirme, kamuoyunun oluşumuna yardımcı olma ve oluşan kamuoyunu açıklama, eğitim-öğretim, propaganda, kültürü koruma ve geliştirme, mal ve hizmetleri tanıtma (reklam) ve dil öğretme-dili geliştirme gibi önemli işlevleri bulunmaktadır. Görsel-işitsel bir kitle iletişim aracı olan televizyonda haber sunumu ayrı bir önem taşımaktadır. Televizyonun en önemli işlevlerinden biri de dili korumak ve geliştirmektir. Ayrıca doğru, düzgün, güzel, temiz ve anlaşılır bir dil kullanmak kanunlarda öngörülen yayın ilke ve esaslarından biridir. Dilin bu şekilde kullanılması aynı zamanda kamuya hizmettir. Dilin korunması hem toplumsal hem de hukukî bir sorumluluktur. Bu konuda toplumu oluşturan tüm bireylerle birlikte televizyona da büyük bir sorumluluk düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Televizyon Haber Bültenleri, Türkçe, 2954 ve 6112 sayılı Kanunlar

Accurate, Beautiful and Understandable Use of Turkish in Television News Bulletins in the Context of the Law No. 6112

Öz

It is possible to protect the existence of a nation and to protect their language. A society without a language cannot reach the consciousness of being a nation. For this reason preserving national language is to protect nationality and culture. Television has important functions such as news, language teaching and language development. Fullfilling these functions contributes to the preservation of community culture and existence. The protection of language is both a social and legal responsibility. Television is also responsible with all individuals who ingender the society. According to social responsibility theory, reporting is a business that should be kept away from commercial concern. To use Turkish correctly, beautiful and understandable is a public service and legal obligation in television news bulletins that the society follows with interest. The legislation also includes the principles regarding the use of Turkish in radio and television broadcasts.

Anahtar Kelimeler

Television news bulletins, Acts numbered 2954 and 6112

Kaynakça

• Akar, Murat, RTÜK İletişim Dergisi, Sayı. 27 (2002).
• Aziz, Aysel, Televizyonun Yetişkin Eğitimindeki Yeri ve Önemi, Ankara, Sevinç Matbaası,1975.
• Aziz, Aysel, Radyo ve Televizyona Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. S.B.F Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, 1981.
• Cereci, Sedat, “Türkiye’deki Televizyon Kanallarında Yayınlanan Haber Bültenlerinde Dilin Kullanılma Biçimi: Masalsı Anlatım”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, Cilt 1, 2013.
• Çiftci, Ahmet, Farklı Dil ve Lehçelerde Yayın Hukuku. Ankara, Gündüz Yayınevi, 2007.
• Çiftci, Ahmet ve Kırgıl Sevinç, İçtihatlı Basın Yayın Mevzuatı, Adalet Yayınevi Ankara, 2014
• Çiftci, Ahmet ve Kırgıl Sevinç, İçtihatlı Basın Yayın Mevzuatı Adalet Yayınevi Ankara, 2018.
• Demircan, A. Kadir ve Kurt Hüsamettin, A’dan Z’ye Kamera, Televizyon, Film, Yapım-Yönetim, Ankara, 2001.
• Develi, Hayati, Dil Doktoru, (8. Baskı), İstanbul, Kesit Yayınları, 2013.
• Erata, Rüştü, Türkçe Konuşmanın Püf Noktaları. İstanbul, Alfa Yayınları, 2010.
• Karakaş, Şuayip, “Gazi Türkiyat”, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, No4, Bahar 2009.
• İçel, Kayıhan, Kitle İletişim Hukuku, İstanbul: Beta yayınevi,2018.
• İçel, Kayıhan ve Ünver Yener, Kitle İletişim Hukuku (9. Baskı), İstanbul, Beta Yayınları,2012 . Kongar, Emre, Toplumsal Değişme, İstanbul, Remzi Kitabevi,1985.
• Özgen, Murat, Gazetecinin Etik Kimliği. (2.baskı), İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, 2002.
• Özkan, Mustafa, İnsan İletişim ve Dil. (3.Baskı). İstanbul, Akademik Kitaplar, 2010.
• Öztürk, Onur, Demokrat Parti Dönemi Basın Rejimi ve Zafer Gazetesi (1957-1960) ulus gazetesi ile karşılaştırmalı bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. S. 15, 2007.
• RTÜK, https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyon-haberleri-izlemeegilimleri-arastirmasi-8-subat-20070056.pdf.
• RTÜK, https://www.rtuk.gov.tr/rtuk-arastirmalari/3726/6815/radyo-ve-televizyonyayinlarinda-turkcenin-kullanimi-2018.html.
• RTÜK, https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyon-haberleri-izlemeegilimleri-arastirmasi-8-subat-20070056.pdf
• Şahin, Murat, Söz Söyleme ve Konuşma Sanatı. İstanbul, Avcıol Basım Yayın, 2012.
• Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.59e4923743b012.10252689.
• TRT, Yayıncılık ve Medya Sözlüğü. Ankara, Mattek Matbaacılık, 2014.
• TRT, 2014, https://www.trt.net.tr/Kurumsal/Tarihce.aspx.
• Ünalan, Şükrü, Dil ve Kültür. (İkinci Baskı), Ankara, Nobel Yayınevi, 2004.
• Ünsal, Füsun ve Şahin Hakan, Spikerlik ve Türkçe Kullanımı, Ankara: Özdoğan Matbaa Yayın, 2014.
• Yaman, Ertuğrul, Kamu Yönetiminde Etkili İletişim Rehberi, Ankara, Gökçe Ofset, 2010.