Partition of the Ottoman Empire with Secret Agreements and Liquidation Process from the Middle East

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 103 - 113, 31.12.2019

Sayim Türkman

Öz

The main purpose of this study is to evaluate the secret agreements made to share the Ottoman Empire and the process of the Empire losing its lands in the Middle East. Accordingly, in the first part of the study, developments leading to secret agreements; a series of secret agreements made between England, France, Russia and Italy during the First World War and their implications for war and post-war agreements and shares. In the second part of the study, the liquidation of Turkish presence in the Middle East and the effective role of England and France in this process are examined. The study specifically mentions how England organized the Arabs against the Ottoman Empire and supported the rebellions.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Secret Agreements, Arab Revolts, England

Osmanlı İmparatorluğu’nun Gizli Anlaşmalarla Paylaşılması ve Ortadoğu’dan Tasfiye Süreci

Öz

Bu çalışmanın temel amacı Osmanlı İmparatorluğunu paylaşmak için yapılan gizli anlaşmaları ve İmparatorluğun Ortadoğu bölgesindeki topraklarını kaybetmesi sürecini değerlendirmektir. Bu doğrultuda, çalışmanın ilk bölümünde gizli anlaşmalara sebebiyet veren gelişmeler; İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya’nın kendi aralarında Birinci Dünya Savaşı devam ederken yaptıkları bir dizi gizli anlaşma ve bu anlaşmaların savaşa ve savaş sonrası anlaşmalara ve paylaşımlara yansımaları ele alınmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Orta Doğu’da Türk varlığının tasfiye edilişi ve bu süreçte İngiltere ve Fransa’nın etkin rolü incelenmiştir. Çalışmada özellikle İngiltere’nin Arapları Osmanlıya karşı nasıl örgütlediklerine ve ayaklanmalarına destek verdiklerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Gizli Anlaşmalar, Arap Ayaklanmaları, İngiltere

Kaynakça

• Ahmad, Feroz, İttihat ve Terakki, Kaynak Yayınları, Çev. Nuran Yavuz, 3. B. İstanbul 1986.
• Albayrak, Mustafa; “Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişimi ve Bağdat Demir yolunun Yapımı”, Ankara Ünv. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), Sayı: 6, Ankara, 1995, s. 1-18.
• Anadolu’nun Taksim Plânı, İstanbul, Belge Yayınları No: 4, 1972.
• Armaoğlu, Fahir, 19. yy Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara, TTK Yayınları, 1999.
• Arı, Tayyar, Geçmişten Günümüze Orta Doğu, Siyaset, Savaş ve Diplomasi, İstanbul, Alfa Yayınları, 2004.
• Aybars, Ergün, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C. I, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 4. B, 1995.
• Bağış, Ali İhsan, Türk İngiliz İlişkileri (1583-1984, 400. Yıl Dönümü), Ankara Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü Yayınları, 1984.
• Balisdell, Donald C., Osmanlı İmparatorluğu’nda Avrupa Mali Denetimi “Düyunu Umumiye”, İstanbul, Doğu Batı Yayınları.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâp Tarihi C. II, K. IV, Ankara, TTK Yayınları, 1952.
• Çeçen, Anıl, “Arap Dünyasında Nâsır Önderliği”, Avrasya Dosyası, ASAM Yayınları, C. 6., Sayı: 1 (İlkbahar 2000), s. 175-187.
• Duman, Sabit, “Türkiye’nin Orta Doğu Politikası (1923-1938)”, Atatürk 4. Uluslararası Kongresi, 25-29 Ekim 1999, C.1, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s. 126-143.
• Ekşi, Davut, “İmaj Sorunu ve Türk-Arap İlişkileri Üzerine Bir Deneme”, Avrasya Dosyası, ASAM Yayınları, Sayı: 16 (İlkbahar 2000) s. 112-125.
• Eldem, Vedat, Osmanlı İmparatorluğu’nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik, Ankara, TTK Basımevi, 1994.
• Gaze, Ayferi, Tük Kurtuluş Savaşı ve Devrim Tarihi, İstanbul, Beta Yayınları, 1993. Gürler, Hamdi, “Milli Mücadelede Türk-İtalyan İlişkileri”, Askeri Tarih Bülteni, Sayı: 37 (Ağustos 1994).
• Haslip, Joan, Bilinmeyen Tarafları ile Abdülhamit, Çev. Nusret Kuruoğlu, İstanbul, 1964.
• İnönü, İsmet, Hatıralarım, Hazırlayan: Sabahattin Selek, Burçak Yayınları, Ankara 1970.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. IX, TTK Yayınları, XIII Dizi, Ankara, 1996.
• Kaya, Mehmet, Düşünceler, Ankara, İmaj Yayınevi, 1996.
• Kocabaş, Süleyman, Tarihte ve Günümüzde Türkiye’yi Paylaşma Plânları, Vatan Yayınları.
• Kocabaşoğlu, Uygur, Majestelerinin Konsolosları, İstanbul, İletişim Yayınları, 2004.
• Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türkiye Tarihi Kronolojisi (1918-1938), 3. B, Ankara, TTK Yayınları, 2000.
• Müftüoğlu, Mustafa, Yalan Söyleyen Tarih Utansın, Cilt I, İstanbul ,Çile Yayınları, 1976.
• Ökçün, A. Gündüz, Osmanlı Sanayi (1913-1915 İstatistikleri) 2. B, Ankara, Hil Yayınları, 1970.
• Pamuk, Şevket, Osmanlı Türkiye’nin İktisadi Tarihi,(1500-1914), İstanbul, Gerçek Yayınevi, 4. B.
• Tekin, A. Sadık Öz, “Orta Doğu ve Arap Devletleri Arasındaki İlişkiler”, Stratejik Etütler Dairesi Bülteni, ATASE Yayın, Ankara.
• Toprak, Zafer, Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Ankara, Yurt Yayınları 2. B, 1982.
• Turan, Ömer, Tarihin Başladığı Nokta, Orta Doğu, İstanbul, Step Ajans, 2002.
• Turan, Refik ve Mustafa Safran (Ortak Yayın), Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Ankara, Siyasal Kitapevi, 2000.
• Türk İstiklâl Harbi, Balkan Harbi, Gnkur, Ankara, ATASE Yayınları,1960.
• Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih, İstanbul, Gnkur Harp Akademileri Yayınları, Seri No: 4, 1985.
• Velay, A. Du, Türkiye Maliye Tarihi, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı No: 178, Derleyen Maliye Tetkik Kurulu, Ankara, Damga Matbaası, 1978.
• Yuluğ. Tekin Kurat, Osmanlı İmparatorluğu’nun Paylaşılması, Ankara, Kalite Matbaası, 1976.
• Zihni, Sezer, “Doğu Sorunu, Osmanlı Topraklarının Paylaşılması”, Stratejik Etütler Dairesi Bülteni, ATASE Yayınları, Sayı: 24, (Şubat 1988).