Being Syrian Refugee Children in Turkey: Remaining Outside of Education, Falling Behind the Dreams

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 114 - 131, 31.12.2019

Songül Sallan Gül , Emine Türkmen

Öz

The number of Syrian refugees in Turkey because of forced migration has reached 3,6 million in 2019, about half consists of children of school age. The legal status and framework for Syrians were defined within the scope of the Temporary Protection Regulation, which came into force in 2014, and Syrian children were provided access to education. In the circular numbered 2014/21, it was stated that Syrian children could receive education in schools affiliated with the Ministry of National Education or in Temporary Education Centers. However, research shows that the vast majority of Syrian refugee children are excluded from the education process and are involved in employment. Despite of legal regulations, Syrian refugee children are not only destroying their future but also their lives. In this study, the meaning of staying out of education is questioned with the perspective of Syrian refugee children who are away from the education and are forced to work. Fieldwork of the study was carried out in Şanlıurfa which is ranked first in terms of Syrian refugees settling compared to the city’s population in January and February 2018. The importance of education was questioned the interviews with 20 Syrian children aged between 15-17, working in different sector. The qualitative research method has been used in the research, and the meanings that refugee children attribute to education disengagement have been evaluated through in-depth interviews.

Anahtar Kelimeler

Syrian Refugee Children, Education Rights, Poverty, Sanlıurfa, Turkey

Türkiye’de Eğitimin Dışında Kalan, Hayallerin Uzağına Düşen Suriyeli Mülteci Çocuk Olmak

Öz

Zorunlu göç süreci nedeniyle 2019 yılında Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci sayısı 3. 6 milyona ulaşmış olup, yaklaşık yarısı eğitim çağındaki çocuklardan oluşmaktadır. 2014 yılında yürürlüğe giren Geçici Koruma Yönetmeliği kapsamında Suriyelilere hukuki statü ve yasal çerçeve tanımlanmış ve Suriyeli çocukların eğitime erişim olanakları düzenlenmiştir. 2014/21 Sayılı genelgede Suriyeli çocuklar, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda ya da Geçici Eğitim Merkezleri’nde eğitim alabilmektedirler. Ancak araştırmalar Suriyeli mülteci çocukların büyük çoğunluğunun eğitim süreçlerinin dışında kalarak, istihdamda yer aldıklarını göstermektedir. Yasal düzenlemelere karşın eğitimde kalamayan Suriye mülteci çocukların sadece gelecekleri değil, hayatları da ötelenmektedir. Bu çalışmada eğitim hakkının uzağına düşen, çalışmak zorunda kalan geçici koruma altında olan Suriyeli mülteci çocukların gözünden eğitimin dışında kalmanın anlamı sorgulanmaktadır. Şanlıurfa’da eğitime devam edemeyen ve farklı sektörlerde çalışan 15-17 yaş arasında değişen toplam 20 Suriyeli çocukla yapılan görüşmelerle eğitimin önemi sorgulanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, mülteci çocukların eğitime yükledikleri anlamlar ve ayrılış dinamikleri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli Mülteci Çocuk, Eğitim Hakkı, Yoksulluk, Şanlıurfa, Türkiye

Kaynakça

• Akalın, Ayşe, Hayatın İktidarının Cinsiyeti, İstanbul: Birikim Yayınları, Aralık, Sayı: 320, 2015.
• Akbaş, Sezgi. ve Ünlütürk Ulutaş, Çağla. “Küresel Fabrika Kentinin Görünmeyen İşçileri: Denizli İşgücü Piyasasında Suriyeli Göçmenler”, Çalışma ve Toplum, Sayı:1, 2018, s. 167-192.
• Akço, Seda. Türkiye’de Çocuk İşçiliğiyle Mücadelede Yasal Mevzuat ve Mevcut Durum, iç. Türkiye’de Suriyeli Çocuk İşçiliği Konferans Raporu, Hayata Destek Derneği, İstanbul, 2016.
• Aras, Bülent. ve Yasun, Salih. The Educational Opportunities and Challenges of Syrian Refugee Students in Turkey: Temporary Education Centers and Beyond, IPC-Mercator Policy Brief, 2016.
• Benek vd. , Sosyal Entegrasyon Bakımından Suriyelilerin Küçük Esnaf İşgücü Piyasasına Etkilerinin Araştırılması: Şanlıurfa Şehri Örneği, Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Komisyonu (HÜBAK) Koordinatörlüğü, 2017.
• Benek, Sedat. Şanlıurfa İlinin Tarımsal Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri, Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(1), 2006, s. 67-91.
• Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, https://www.unicef.org/turkey/crc/_cr23a.html, (20.11.2018).
• BMMYK, Çocuğun Yüksek Yararının Belirlenmesi Dair Kılavuz İlkeleri, 2008. http://www.refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain/opendocpdf.pdf?reldoc=y&docid=55fa69594 (17.11.2018).
• Coşkun, İpek ve Emin, Müberra Nur Türkiye’deki Suriyelilerin Eğitiminde Yol Haritası: Fırsatlar ve Zorluklar, SETA Yayınları, Siyaset Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı, Sayı: 69, Baskı:1, 2016.
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, UNICEF, 2004. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf (Erişim Tarihi: 17.11.2018).
• ÇOÇA (İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Araştırmaları Merkezi), Suriyeli Mülteci Çocukların Türkiye Devlet Okullarındaki Durumu Politika ve Uygulama Önerileri, 2015.
• Dedeoğlu, Saniye, Bayraktar Sefa, Sinem ve Çetinkaya, Özgür, Yoksulun Umudu Çocuk: Türkiye’de Suriyeli Tarım İşçisi Çocuklar, Çalışma ve Toplum, 2019/4.
• Demirel, Özcan, Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
• Ekinci, Yusuf., Deniz, Çağlar. ve Hülür, Banu, Sosyal Dışlanma Bağlamında Gaziantep’te Suriyeli Sığınmacıların Eğitim İmkânlarına Erişimi: Bir Saha Araştırmasından Yansıyanlar, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, 2016.
• Emin, Müberra Nur, Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi Temel Eğitim Politikaları, İstanbul: SETA Yayınları, Siyaset Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı, Sayı: 153, 2016.
• Erçoşkun, Burak Koruma Altındaki Hayatlar: Suriyeli Sığınmacıların Hukuki Durumu ve Eğitimi, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, 2016.
• Erder, Sema. “Yabancısız” Kurgulanan Ülkenin “Yabancıları” , Aylan Arı, F. (der.) Türkiye’de Yabancı İşçiler, Uluslararası Göç, İşgücü ve Nüfus Hareketleri içinde, İstanbul: Derin Yayınları, 2007.
• Erdönmez, Ayhan, Türkiye’ye Kitlesel Göçle Gelen Mültecilere Yönelik Yürütülen Eğitim Öğretim Süreci, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, 2016.
• European Commission against Racism and Intolerance, Irkçılık ve hoşgörüsüzlüğe karşı Avrupa komisyonu (ECRI) Türkiye Raporu, 2011.
• Gündüz, Ramazan, Mültecilerin Eğitim Hukuku ve Türkiye’deki Eğitim Sorunları, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, 2016.
• Heyse, Kaya. On the Brink of a Los Generation “I Can’t Read. I Can’t Write. I Want to Go School”, Challenges to the Education of Syrian Refugee Children and Youth in Turkey, The Open Society Foundation, 2016. http://aciktoplumvakfi.org.tr/pdf/On_the_Brink_of_a%20Lost_Generation.pdf, (21.11.2018).
• Human Rights Watch, Education for Syrian Refugee Children: What Donors and Host Countries Should Do, 2016. https://nolostgeneration.org/sites/default/files/webform/contribute_a_resource_to_nlg/315/hrw---education-for-syrian-refugee-children_eng-%282016.pdf (Erişim Tarihi: 22.11.2018).
• ILO, Global Estimates of Child Labour: Results and Trends 2012-2016, Geneva, September 2017.
• ILO, Marking Progress Against Child Labour Global Estimates and Trends 2000-2012, Geneva, 2013.
• IPSOS ve INGEV (İnsani Gelişme Vakfı), Suriyeli Mülteci Hayatlar Monitörü, Özet Değerlendirme, 2017.
• İçduygu, Ahmet, “Türkiye’ye Gelen Uluslararası Göçün Toplumsal ve Siyasi Koşulları”, Pucsh, B. ve Wilkoszewski, T. (der.) Türkiye’ye Uluslararası Göç Toplumsal Koşullar -Bireysel Yaşamlar (çev. Mutlu Çomak-Özbatır), İstanbul: Kitap Yayınevi, 2010.
• Karasu, Mithat. Arman. Şanlıurfa’da Yaşayan Suriyeli Sığınmacıların Kentle Uyum Sorunu, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.21, S.3, 2016, s.995-1014.
• Kaya, Niyazi, Türkiye’deki Suriyeli Geçici Sığınmacı Konumundaki Çocukların Eğitime Katılımı, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36., 2016.
• Kaya, Yeliz ve Aydın, Hasan, Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacıların Eğitimi, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, 2016.
• Kirişçi, Kemal, “Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Göç ve Sığınma”, Düşünce Gündem Mültecilik Özel Sayısı, 44/ 4, 2008, s. 12-15.
• Lordoğlu, Kuvvet. ve Aslan, Mustafa, “Görünmeyen Göçmen Çocukların İşçiliği: Türkiye’deki Suriyeli Çocuklar”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 2, 2018, s. 715-732.
• MEB, Geçici Koruma Statüsündeki Bireylere Yönelik Rehberlik Hizmetleri Kılavuz Kitabı, 2018.
• OHCHR (Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights), World programme for human rights education, 2012. https://www.ohchr.org/Pages/PageNotFoundError.aspx?requestUrl=https://www.ohchr.org/Documents/Publications/WPHRE_Phase_2_en.pd%20f (Erişim Tarihi: 16.11.2018).
• Özer, Y. Yeşim, Türkiye’nin Suriyeli Göçmen Çocuklar ile ilgili Eğitim Politikası: İstanbul Örneği Çerçevesinde Bir Analiz, (içinde). Uluslararası Göç ve Toplumsal Uyum, Kent Sorunları ve Yerel Yönetim Araştırma Merkezi, 2017.
• Sallan Gül, Songül, Türkmen, Emine ve Kahya Nizam, Özlem, Türkiye’de Emeğin En Savunmasız Hali: Şanlıurfa’da Suriyeli Mülteci Çocuk İşçi Olmak, Çalışma ve Toplum, 2019/2 (61).
• Schlein, Lisa, Education for Millions of syrian Children in Crisis, 2018. https://www.voanews.com/a/education-for-millions-of-syrian-children-in-crisis/4563767.html (Erişim Tarihi: 22.11.2018).
• Sirin, Selçuk, R. ve Rogers-Sirin, Lauren, The Educational and Mental Health Needs of Syrian Refugee Children, National Center on Migration Policy Institute, 2015.
• Taştan, Coşkun ve Çelik, Zafer, Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi, 2017.
• The Hidden Crisis: Armed Conflict ad Education, UNESCO, 2011. No Lost Generation: Protecting the future of children affected by the crises in Syria, January, 2014. https://news.harvard.edu/wp-content/uploads/2016/02/190743e.pdf (Erişim Tarihi: 30.10.2018).
• TÜİK Türkiye Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları, 2012. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13659, (22.11.2018).
• Türkmen, Emine, Türkiye’de Mülteci Çocuk Emeği: Şanlıurfa’da Çalışan Suriyeli Mülteci Çocuklar, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• UNICEF Syria Crisis Humanitarian Result Mid-Year 2018, https://www.unicef.org/appeals/files/UNICEF_Syria_Crisis_Situation_Report_Mid_Year_2018.pdf (22.11.2018).
• UNICEF ve UNESCO. A Human Rights-based Approach to Education, 2007. https://www.unicef.org/publications/files/A_Human_Rights_Based_Appr%20oach_to_Education_for_All.pdf
• UNICEF, Türkiye’de “Kayıp Bir Kuşak” Oluşmasını Önlemek, Ocak 2017.
• Yalçın, Ali, Muhaciri Olduğumuz Dünyanın Ensarı Olmak, (içinde), Sığınmacıların ve Mültecilerin Eğitim Sorunları, Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırması Dergisi, Yıl:12, Sayı: 36, 2016.
• Turkish Child Labour İntensified with Syrian Refugee http://www.ingenere.it/en/articles/turkish-child-labour-intensified-syrian-refugees, (20.11.2018).
• Findings on the Worst Of Child Labor (2015). https://www.justice.gov/eoir/page/file/909776/download (20.11.2018).
• Child Refugee Labor in Turkey: How Education Can Help, https://borgenproject.org/child-refugee-labor-in-turkey-how-education-can-help/ (20.11.2018).
• Shelly Culbertson ve Louay Canstant, Education of Syrian Refugee Children, RAND Corporation, 2015 (21.11.2018)
• Over 40 Per Cent of Syrian Refugee Children in Turkey Missing Out on Education Despite Massive İncrease in Enrolment Rates https://www.unicef.org/press-releases/over-40-cent-syrian-refugee-children-turkey-missing-out-education-despite-massive (21.11.2018).
• Education for Syrian Refugee Children https://nolostgeneration.org/sites/default/files/webform/contribute_a_resource_to_nlg/315/hrw---education-for-syrian-refugee-children_eng-%282016.pdf (22.11.2018).