1988 Sumgayit Events and the Nagorno-Karabakh Problem

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 132 - 144, 31.12.2019

Özge Tuncerli

Öz

The Sumgayit events that took place in 1988 are one of the most important signs of Armenian policy aimed at the occupation of Azerbaijani lands. Sumgayit, which is 30km away from Baku, where approximately 15 different nations lived together, hosted an important event in 1988. Sumgayit, which had a total population of 258,000 in 1988, is the city where 18000 Armenian citizens lived. Sumgayit city, which had no ethnic conflict until February 1988, witnessed a tragic event that resulted in the death of 32 people, including 26 Armenians and 6 Azerbaijanis, as a result of some provocative and planned demonstrations. In this article, the main reasons of the Sumgait events will be examined by looking at the Nagorno-Karabakh problem in general.

Anahtar Kelimeler

Nagorno-Karabakh Problem, Sumgayit Events, Migration

Dağlık Karabağ Sorunu Kapsamında 1988 Sumgayıt Olayları

Öz

1988 yılında gerçekleşen Sumgayıt olayları, Azerbaycan topraklarının işgalini amaçlayan Ermeni politikasının en önemli işaretlerinden birisidir. Yaklaşık 15 farklı millettin birlikte yaşadığı ve başkent Bakü’nün 30km uzağında bulunan Sumgayıt 1988 yılında önemli bir hadiseye ev sahipliği yapmıştır. 1988 yılında toplam 258000 nüfusu bulunan Sumgayıt yaklaşık 18000 Ermeni kökenli vatandaşın da yaşadığı şehirdir. 1988’in Şubat ayına kadar hiçbir etnik çatışma yaşanmamış olan Sumgayıt şehri, bazı provokatörler ve planlı olduğu düşünülen gösteriler sonucu 26’sı Ermeni ve 6’sı Azerbaycanlı olmak üzere toplam 32 kişinin ölümü ile sonuçlanmış trajik bir olaya şahit olunmuştur. Bu makale ile Dağlık Karabağ sorununa genel olarak bakılarak Sumgayıt Olayları’nın asıl nedenleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Dağlık Karabağ Sorunu, Sumgayıt Olayları, Göç

Kaynakça

• “Коммунист”, Yerevan Newspaper, 2 Kasım 1988.
• Aktaş, Hayati., Dağlık Karabağ Sorunu, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, 2001.
• Alizade, Mehmet., İstiklale Doğru, Bakü, Asya Üniversitesi Yayınları, 1997.
• Aslanlı, Araz., “Tarihten Günümüze Karabağ Sorunu”, Avrasya Dosyası, Azerbaycan Özel Sayısı, Cilt 7, Sayı İlkbahar, 2001, s. 393–430.
• Babayeva, Jamil., Armenia's provocation: Sumgayit events, AzerNews, 2 Mart 2014.
• Brzezinski, Zbigniew., Kontroldan Çıkmış Dünya ( Yirmibirinci Yüzyılın Arifesinde Dünya Çapında Karmaşa), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1994
• Bunyadov, Ziya., “Newsletter of the Academy of Sciences of the Azerbaijan SSR”, Series of History, Philosophy and Law, No 2, 1989, s. 115–121.
• Bunyadov, Ziya., Concerning the events in Karabakh and Sumgait. Elm, 1989.
• Communities Worldwide Mark Sumgait Anniversary Along with Government Officials. Asbarez, March 1, 2011.
• Croissant, Michael P., The Armenia-Azerbaijan conflict: causes and implications. Greenwood Publishing Group, 1998.
• De Waal, Thomas, Thomas. Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. NYU press, 2013.
• Demir, Ali F., Türk Dış Politikası Perspektifinde Güney Kafkasya, İstanbul, Bağlam Yayınları, 2003.
• Gömeç, Sadettin., Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Ankara, Akçağ Yayınları, 1999.
• Gürel, Şükrü S., “Karabağ Sorunu Üzerine Bir Not”, SBF Dergisi, cilt. 47, no. 1–2, 1992.
• Hosking, Geoffrey A., The first socialist society: A history of the Soviet Union from within. Harvard University Press, 1993.
• Hovhannisyan, Mari., The Collective Memory of the Armenian Genocide. Diss. MA Thesis, Budapest, Central European University, Department of Political Science, 2010.
• http://sumqayit1988.com (Erişim Tarihi: 31.01.2019)
• İsmayılov, Aslan., “Sumgayıt Olaylarında Ermenilerin Ermenileri Katlettiği Kanıtlanmıştır”, 02 Mart 2012, http://www.1news.com.tr/roportajveyorumlar/20120302095602698.html (Erişim Tarihi 5 Mart 2019).
• İşyar, Ömer G., Sovyet – Rus Dış Politikaları ve Karabağ Sorunu, İstanbul, Alfa Yayınları, 2004.
• Jacoby, Volker., Geopolitische Zwangslage und nationale Identität: die Konturen der innenpolitischen Konflikte in Armenien. Diss. Die Geothe-Universität Frankfurt am Main, 1998.
• Keller, Bill., Riot's Legacy of Distrust Quietly Stalks a Soviet City. The New York Times. (31 Ağustos 1988).
• Kenez, Peter., A History of the Soviet Union from the Beginning to the End, Cambridge, Cambridge University Press, 2006.
• Klier, John D., and Shlomo, Lambroza., Pogroms: Anti-Jewish violence in modern Russian history. Cambridge, Cambridge University Press, 2004.
• Krivopuskov, Viktor V., Rebellious Karabakh: From the diary of an officer of the USSR. Moscow, Golos Press, 2007.
• Kucera, Joshua., Baku Embraces Conspiracy Theory Blaming Armenians for Own Pogrom. EurasiaNet, 22 Şubat 2018.
• Makas, Zeynel A., Azerbaycan’ın Tarihi ve Kültürel Coğrafyası, Ankara, Kök Yayınları, 1990.
• Massacre of Armenians in Sumgait, the heinous murders in Tbilisi. New York, Glasnost, Vol 2, Issue 1, 1990.
• Medvedev, Roy A. And Giulietto, Chiesa., Time of change: an insider's view of Russia's transformation. IB Tauris, 1991.
• Pheiffer, Evan., “A Place to Live For”, Jacobin Press, No September 19, 2016.
• Recebov, Ziya., "Karabağ Sorunu", Azerbavcan TKD, Sayı Ocak-Şubat, 2001, s. 42.
• Remnick, David., Hate Runs High in Soviet Union's Most Explosive Ethnic Feud, Washington, The Washington Post, 1989.
• Serobian, Susanna., Sovyet Parlamento Basınında Sumgay Soykırımı 1988 Nisan-Mayıs Ayları, Sınav analizi, 2018.
• Soros, George., The Gorbachev Prospect. New York, The New York Review of Books, 1989.
• Sumgayit katliamı, KGB tarafından işlenen suçtu., 27 Şubat 2015, https://www.amerikayidzayn.com/a/2661226.html?z=0&zp=1 (Erişim Tarihi 29 Mayıs 2019)
• Sumgayit katliamı, KGB tarafından işlenen suçtu., 27 Şubat 2015, https://www.amerikayidzayn.com/a/2661226.html?z=0&zp=1 (Erişim Tarihi 29 Mayıs 2019)
• Taşkıran, Cemalettin., “Ermeni Araştırmaları”, I. Türkiye Kongresi Bildirisi, Cilt III, Ankara, Avrasya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Yayınları, 2003.
• Yakovlev, Alexander N., Сумерки, Moscow, Materik, 2003.
• Zohrabyan, Yelena., “Azerbaycan'ın Antik Ermeni Siyaseti Ve Khojalu Sorunu Sorunu”, YSU Bilimsel Makaleler Kurulu 2015 Yıllık Bilimsel Oturum Malzemeleri, YSU, Ermeni Araştırmaları Enstitüsü, 2016.
• Zülfüqarlı, Məhərrəm., Sumqayıt Usyanı (7 noyabr 1963-CÜ İl)” Məxvi Qrif Altında Saxlanılmış Sənədlərdə. Noyabr - Dekabr, Cilt 06, Sayı 36, 2016.