Sınır Yerleşmelerine Jeopolitik Açıdan Bakmak: Iğdır Örneği

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 175 - 197, 31.12.2020

Kaan Kapan Gökçe Coşanar

Öz

Bu makalede elde edilen bulgulara jeopolitik bakış açısıyla bu ilimizde yapılan saha çalışması, gözlem, birebir gönüllü yerel halk görüşmeleri ve uzman görüşlerinden yararlanarak ulaşılmıştır. Alanda mikro ölçekte derinlemesine yapılan bu araştırma ile özellikle sınır şehirlerinin sadece ekonomik bir meta olarak görülmemesi gerektiği üzerinde düşünülmesi, tartışılması ve planlamaların bu yönde yapılması üzerinde durulmaktadır. Hem şehrin hem de şehirde yaşayan halkın bulundukları coğrafyadan fazlasıyla etkilenmesinden kaynaklı olarak jeopolitik adımlar planlanırken alt unsurları olan jeostrateji, jeoekonomi ve jeokültürel özellikleri ile detaylandırarak incelenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Jeopolitik, Sınır, Türkiye, Iğdır

Border Settlements Through a Geopolıtıcal Lens: Iğdır Sample

Öz

Findings of this study were obtained from field studies, observations, voluntary interviews with the population and experts conducted from a geographical standpoint in Igdir. This detailed and micro-scale study reveals and emphasizes the facts that border provinces should not be regarded only as commodities and future plans should be made keeping this in mind. Because geography has a significant effect on both a province and its residents, in determining the geopolitical plans, such sub-components as geostrategic, geo-economic and geo-cultural characteristics should be taken into consideration in detail.

Anahtar Kelimeler

Geopolitics, Borders, Turkey, Iğdır

Kaynakça

• Akengin, Hamza. Siyasi Coğrafya, İnsan ve Mekân Yönetimi, Pegem Akademi, 2017.
• Akyüz, Latife. "Liminal alanlar olarak sınırlar: Türkiye-Gürcistan sınırında ekonomik yaşam ve etnik kimliklerin sınır deneyimleri.", Toplum ve bilim 131 (2014): 84-103.
• Anderson, James and Liam O'dowd. "Borders, border regions and territoriality: contradictory meanings, changing significance." Regional studies 33.7 (1999): 593-604.
• Aslanlı, Araz. "Ermenistan’ın Azerbaycan Topraklarını İşgali Sorununun Hukuki Boyutu: Azerbaycan’ın Meşru Müdafaa Hakkı Devam Ediyor Mu?" Ermeni Araştırmaları Dergisi 3.9, 2003, s. 102.
• Atasoy, Ahmet, Reşat Geçen, and Hüseyin Korkmaz. "Siyasi Coğrafya Açısından Türkiye (Hatay) Suriye Sınırı." AÜ Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, Tücaum, VII. Coğrafya Sempozyumu (18-19 Ekim 2012) Bildiriler Kitabı, 2012: 107-119.
• Atlı, Cengiz. "Iğdır Nahçıvan İlişkilerinde Önemli Geçiş Noktası Hasret Kapısı-Açılışı ve İki Ülke İlişkilerindeki Rolü." Journal of International Social Research, 2013.
• Başağa, Adnan. Komşu Ülkelerle Ticaretimiz, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, T.C. Dışişleri Bakanlığı. 2003.
• Baud, Michiel, and Willem Van Schendel. "Toward a comparative history of borderlands." Journal of World History (1997): 211-242.
• Bocutoğlu, Ersan and Emre Bulut. "Türk-Ermeni Sınırının Açılmasının Ülke Ekonomileri Üzerindeki Olası Etkileri Üzerine Bir Araştırma." Karadeniz Technical University, 2010.
• Brunet-Jailly, Emmanuel. "Theorizing borders: An interdisciplinary perspective." Geopolitics 10.4. 2005: 633-649.
• Cebeci, Kemal. "Küreselleşme Bağlamında Ulus-Devletin Egemenlik Gücünün Dönüşümü." 3, Türk Hukuk Sisteminde Normlar Hiyerarşisi ve Sayıştay Denetimine Etkileri, 2008: 23.
• Davutoğlu, Ahmet. "Stratejik derinlik." İstanbul: Küre Yayınları, 110, 2001.
• Dayı, S. Esin. "1918-1920 Yılları Arasında Iğdır ve Çevresindeki Siyasi Gelişmeler." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 5. 1996.
• Deniz, Orhan ve Ali Fuat Doğu. "Türkiye-İran sınırı: sınırın coğrafi durumu ve sınır köylerimizin sosyo-ekonomik yapıları." Doğu Coğrafya Dergisi, 19, 2008: 49-71.
• Dixon, John, and Kevin Durrheim. "Displacing place‐identity: a discursive approach to locating self and other." British journal of social psychology 39.1, 2000: 27-44.
• Doevenspeck, M. “Sınırın aşağıdan inşası: Kongo-Ruanda devlet sınırından anlatılar.” Siyasi Coğrafya 30, No. 3 129-142, 2011.
• Donnan, H.. “Sınırların antropolojisi.” Sosyal ve davranış bilimlerinin uluslararası ansiklopedisi, NJ Smelser ve P. Baltes tarafından düzenlenmiştir. Amsterdam: Elsevier, 2001.
• Donnan, H. ve Wilson, M. T. Borders: Frontiers of identity, nation and state. New York, Berg. 1999.
• Donnan, Hastings, Thomas M. Wilson, and Zeki Yaş, Sınırlar: kimlik, ulus ve devletin uçları, Ütopya, 2002.
• Efe, Haydar and Murat Kızıl. "Sınır Kavramı ve Tarihsel Süreç İçinde Türkiye-İran Sınırının Oluşumu ve Önemi." Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10.1: 77-90.
• Geçen, Reşat, & Usun, Çetin, Furkan. Hatay İli Jeopolitiğini Şekillendiren Temel Faktör: Suriye Sınırı, Çukurova Araştırmaları Dergisi, 126. 2017.
• Göney, Süha. Siyasi coğrafya, 2. Cilt, İstanbul Üniversitesi, 1993.
• Güllülü, Uğur, et al. "Gürbulak Sınır Kapısından Geçiş Yapan Kişilerin Bu Kapıdan Gerçekleştirilen Sınır Ticaretinin Boyutları ile İlgili Bilgi, Düşünce ve Tutumları Üzerine Bir Araştırma." Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20.2 (2006): 387-404.
• Gümüşçü, Osman. "Siyasi Coğrafya Açısından Sınırlar ve Tarihi Süreç İçinde Türkiye’de Sınır Kavramı." Bilig, 2010: 79-104.
• Günel, Kamil. Coğrafyanın Siyasal Gücü, İstanbul: Çantay Kitabevi, 2002.
• Güner, İbrahim. İlimiz Iğdır, Iğdır: İl Milli Eğitim Müd. Koruma ve Yaşatma D. 1993.
• Güner, İbrahim. "Iğdır Ovası ve Çevresinin Beşerî Coğrafyası, " Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1990.
• Güner, İbrahim. Iğdır'ın Kentsel Fonksiyonları ve Fonksiyonel Sınıflandırmadaki Yeri, Türk Coğrafya Dergisi, 1997: 80-82.
• Jones, Red. “Ret alanları: Sınırdaki egemen gücü ve direnişi yeniden düşünmek.” Amerikan Coğrafyacılar Derneği'nin yıllık yıldönümü 102, no. 3, 2012:685-699.
• Kara, Hidayet and Sami YUCA. "Cumhuriyetin İlk Nüfus Sayımına Göre Iğdır’ın Demografik Yapısı." History, 2, 2010: 3.
• Karabağ, Servet. "Jeopolitik açıdan sınırlar." Pegem Akademi yayıncılık, Ankara, 2014.
• Karabağ, Servet. Küresel Çağda Sınırlar, Türk Yurdu Dergisi, 2011.
• Karabulut, Kerem. "1990 Sonrası Gelişmelerle Kars-Ardahan-Iğdır Üçgeni." Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19.1,2000: 133-150.
• Kaya, Faruk. "Iğdır İli'nin İdari Coğrafya Analizi." Journal of International Social Research, 8.41, 2015.
• Kaya, Faruk. Coğrafi potansiyelleri temelinde Türkiye jeopolitiği ve dünya siyasetindeki yeri. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1. 2017.
• Kolossov, Vladimir. "Border studies: changing perspectives and theoretical approaches." Geopolitics 10.4, 2005: 606-632.
• Künü, Serkan, Özlem Sökmen Gürçam and Çiğdem Güneş. "Kapalı Sınır Kapılarının Yerel Ekonomiler Üzerine Yansımaları: Alican Sınır Kapısı Örneği." 2015. s. 395.
• Marko, Joseph. "Constitutional Aspects of Sovereignty and the Institutional Structures of States in Pluriethnic Countries." Conference on “Constitutional Aspects of Sovereignty in the State Structure of Multi-ethnic States, 2006.
• Martínez, Oscar Jáquez. Sınır insanları: ABD-Meksika sınır bölgelerinde yaşam ve toplum, Arizona Üniversitesi Yayınları, 1994.
• Newman, David and Anssi Paasi. "Fences and neighbours in the postmodern world: boundary narratives in political geography." Progress in human geography, 22.2, 1998: 186-207.
• O'Dowd, Liam. "From a ‘borderless world’to a ‘world of borders’:‘bringing history back in’." Environment and Planning D: Society and Space 28.6, 2010:1031-1050.
• Ohmae, Kenichi. The borderless world: Power and strategy in the interlinked economy. No. 338.91 Oh4b Ej. 1. Harper Perennıal, 1991.
• Okur, Mehmet. "Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşmaları Çerçevesinde Ermeni Sorunu Üzerine Genel Bir Değerlendirme." Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 2011:73-90.
• Özdemir, Haluk. "Türkiye’nin “Sınır-Ülke” Niteliği: Farklı Stratejik Kültürler Arasında Türk Dış Politikası." Avrasya Etütleri, 33.1: 2008: 7-46.
• Öztığ Laçin İdil. "Türkiye ve Ermenistan İlişkilerinde Nahçıvan Sorunu." Journal of Modern Turkish History Studies/Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18.36, 2018.
• Özyakışır, Deniz. "Göç Olgusuna Etnik Kimlik Açısından Bir Yaklaşım: Kars Örneği." Journal of International Social Research ,10.52, 2017.
• Raeymaekers, Timothy, The Wilson ve Hastings Donnan. "Afrika sınırları ve yeni kapitalist 2012: 318-331.
• Ratzel, Friedrich. Politische geographie, Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 2019.
• Sarıaslan, Fatma. "2000’li Yıllarda Türkiye-İran Ekonomik İlişkileri." New Perspectives on Turkey, 40, 2009: 29-57.
• Sürmeli, M. Iğdır'ın Demografik Yapısında Göç ve Ahıska Türkleri Örneği. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2016.
• Şener, Bülent. “Devlet Jeopolitiği” İle “Küreselleşmenin Jeopolitiği" Arasındaki Mücadelenin İzdüşümleri, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi: https://tasam.org/Files/Icerik/File/Devlet_Jeopoliti%C4%9Fi_pdf_85e9663c-3dfe 423c 955a-584677b46a92.pdf adresinden alındı. 2018.
• Şimşek, Oğuz & Alim, Mete. Iğdır İli'nin Turizm Potansiyeli, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-2. 2009.
• Şimşek, Oğuz. Iğdır İlinin Nüfus Özellikleri, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 186. 2018.
• Tağmat, Çağla D. "Lozan Barış Konferansı’na Yunanistan Tarafından Bakış: Venizelos’ un Dünyasında Lozan." Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 14.29 2014: 141-173.
• Tan, Mustafa and Fuat Altundal. Türkiyeʹde sınır ticaretinin gelişimi ve mevcut durumu, İstanbul Ticaret Odası, 2008.
• Timor, Ayşe, Nur. Dünya Bölgeleri: Orta Asya, Rusya ve Kafkaslar, İ.Ü. Auzef. 2015.
• Tutar, H., et al. "Iğdır’ın Sosyo-Ekonomik Durumu ve Uygun Yatırım Alanları." T.C. Serhat Kalkınma Ajansı, Iğdır Yatırım Destek Ofisi Yayını, Iğdır, 2013.
• Tutar, Hüseyin, et al. "Tra2 Bölgesinde Sınır Ticareti ve Sınır Kapıları: Sosyo-Ekonomik Bir Analiz Sorunlar ve Çözüm Önerileri." 2012.
• TÜİK. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2019.
• Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Müdürlüğü, 28 Teşrinievvel. Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül I, 1927. s. 230.
• Ural, Selçuk and Nebahat Arslan. "Atatürk Dönemi Iğdır'da Nüfus Sayımları (1923-1938)." Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü, 18, 2016: 503-529.
• Van Houtum, Henk and Ton Van Naerssen. "Bordering, ordering and othering." Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 93.2, 2002:125-136.
• Wikipedia Web Sitesi: https://tr.wikipedia.org/wiki/I%C4%9Fd%C4%-B1r_Ovas%C4%B1 adresinden alındı. 2020.
• Wilson Thomas and Hastings Donnan. "Border identities." Nation and State at international, 1998.
• Wilson, Thomas M. and Hastings Donnan, eds. A companion to border studies. Vol. 46. John Wiley & Sons, 2012.
• Yamaç, Müzehher. "Fransız Diplomatik Belgelerinde Türkiye-Suriye Sınır Sorunu (1918-1940)." Belleten, 82.295, 2018: 1153-1174.
• Yulu, Adem. Friedrich Parrot’un Ağrı Dağı Araştırma Keşif Gezisi, Coğrafya Dergisi, 38, 49-58, 2019.
• Yulu, Adem. "Dilucu Sınır Kapısı’nın Iğdır Şehri Üzerindeki Etkileri." Coğrafya Dergisi, 28, 2014.