COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNİN VE FİNANSAL RİSKLERİN TİCARİ YAPIYA ETKİLERİ: DÜZCE İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 27 - 49, 30.06.2021

Oğuz Kara Birol Coşkun

Öz

Türkiye’de ekonomik ve finansal riskler başta imalat sektörü olmak üzere birçok sektörü etkilemektedir. Bu tür risklere ilave olarak Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm
dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi de eklenmiştir. Oluşan yeni konjonktürde her işletmenin faaliyet alanı kendine özgü olduğu için ticari yapı bu süreçten farklı düzeyde etkilenmiştir. Bu çalışmada Covid-19 pandemisinin ve finansal risklerin Düzce ilindeki ticari yapıya olan etkisi “poisson regresyon” yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada 2015-2020 dönemine ait aylık veri seti kullanılmıştır. Çalışmada Covid-19 pandemi sürecinin ticari yapıya etkisi ilk olarak 20 farklı sektör bazında ele alınmış daha sonra her bir sektördeki yoğunlaşmaların hangi faaliyet kollarında olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre karşılıksız çek sayısı/tutarı, protesto edilen senet sayısı/tutarı, ticari kredi faiz oranı ve ticari kredi tutarındaki artışlar ile faal firma sayısı arasında ters yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Yeni açılan iş yeri sayısı ile karşılıksız çek tutarı ve protesto edilen senet sayısı arasında ters yönlü bir ilişki olduğu görülmektedir. Ticari kredi tutarındaki artış ile yeni açılan firma sayısı arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Döviz kurundaki artışın terk eden firma sayısını ve yeni kurulan firma sayısını azalttığı buna karşılık faal firma sayısını arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Ticari Yapı, Finansal Risk, Poisson Regresyon

Kaynakça

• Ashcroft, B., Love, J. & Malloy, E. (1991). New firm formation in the British Counties, with special reference to Scotland. Regional Studies, 25(5), 395-409. https://doi.org/10.1080/00343409112331346597
• Ball, J. (2007). New Firm Formation is VAT registration data an accurate indicator?. Local Economy, 22(3), 279-292. https://doi.org/10.1080/02690940701584698
• Çoban, O., Akar, G., Akar, T. & Karagöz, H. (2010). 2008 Küresel finansal krizinin Türkiye ve Konya ekonomileri üzerine etkileri. https://www.academia.edu/download/36179615/COBAN-AKAR-AKAR-KARAGOZ.pdf
• Ertaş, F. C., Çetin, A. (2009). Türkiye’de şirketleşme ve ekonomik değişkenlerle olan etkileşimi: 1995-2008. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (43), 85-96. https://dergipark.org.tr/en/pub/mufad/issue/35673/396801
• Eryüzlü, D., Hopoğlu, D. (2018). Döviz kuru, açılan/kapanan şirket ilişkisi: Türkiye ölçeğinde nedensellik ilişkisi. 2.Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi; 28/30 Eylül, Kayseri. Tam Metin Kitabi, s. 52. https://www.researchgate.net/publication/329035448
• Eryüzlü, H., Hopoğlu, S. (2020). Devlet Politikalarının Şirket Açılış ve Kapanışı Üzerindeki Etkileri: Türkiye İçin Ekonometrik Bir Analiz, 2010-2018 . Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 297-303. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.524011
• Fotopoulos, G. (2014). On the spatial stickiness of UK new firm formation rates. Journal of Economic Geography, 14.3, 651-679. https://doi.org/10.1093/jeg/lbt011 Garofoli, G. (1994). New firm formation and regional development: The Italian case. Regional Studies, 28:4, 381-393. https://doi.org/10.1080/0034340941233134834644
• ULISBUD/IJBSA Uluslararası İşletme Bilimi ve Uygulamaları Dergisi, Cilt: 1 Sayı: 1 International Journal of Business Science & Applications, Vol:1 Issue: 1 Gelir İdaresi Başkanlığı (2021). Çeşitli vergi istatistikleri. https://www.gib.gov.tr/yardim-vekaynaklar/istatistikler. (Erişim Tarihi 01/03/2021)
• Güney, E., Abar H. (2020). Türkiye’de ekonomi ile ilgili suçların bölgesel belirleyicileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (65), 161-180. https://doi.org/10.1080/14659891.2020.1846811 İŞKUR (2019). Düzce İşgücü Piyasası Araştırma Raporu, https://media.iskur.gov.tr/35002/duzce.pdf (Erişim Tarihi 02//03/2021)
• Johnson, P., Conway, C. (1997). How good are the U.K. VAT registration data at measuring firm births?. Springer, Small Business Economics, Vol. 9, No. 5 Oct; 403-409. https://www.jstor.org/stable/40228596
• Kara, O., Kara, F. (2017). 81 İlde Kültür ve Şehir DÜZCE, Bölüm Adı: (Düzce İli Ekonomisi). Düzce Belediyesi Kültür Yayınları, Editör: ERİS Metin, Basım Sayısı:1, Sayfa Sayısı 256, ISBN:978-605-4133-13-0
• Kara O. (2014). Düzce İlinin Ekonomik Yapısı ve Bölgesel Rekabet Gücü. 1. Uluslararası Düzce Sempozyumu:” Düzce’de Tarih ve Kültür”, 255-266.
• Keeble, D., Walker, S. (1994). New firms, small firms and dead firms: spatial patterns and determinants in the United Kingdom. Regional Studies, Vol. 28, 4111-427. https://doi.org/10.1080/00343409412331348366
• Kılıç, Y. (2020). Borsa İstanbul’da COVID-19 (Koronavirüs) etkisi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 5(1), 66-77. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1132865
• Klapper, L. F., Love, I. (2010). The impact of business environment reforms on new firm registration. World Bank policy research working paper, (5493). https://ssrn.com/abstract=1721331
• Klapper, L.F., Love, I. & Randall, D. (2015). New firm registration and the business cycle. International Entrepreneurship and Management Journal, 11(2), 287-306. https://doi.org/10.1007/s11365-014-0345-0
• Kutner, M. H., Nachtsheim, C. J., Neter, J. & Li, W. (2005). Applied Linear Statistical Models (Vol. 5). Boston: McGraw-Hill Irwin. Marka (2019). Doğu Marmara Bölgesi Kalkınma Göstergeleri VI, www.marka.org.tr (Erişim Tarihi 21/02/2021)
• Marka (2020a). Kalkınma Bülteni: Covid-19'dan Etkilenen Sektörler ve Toplum Kesimleri, www.marka.org.tr (Erişim Tarihi 21/02/2021) Marka (2020b). Türkiye ve Doğu Marmara Bölgesi Temel Ekonomik Göstergeleri, www.marka.org.tr (Erişim Tarihi: 18/02/2021)
• Metzger, G. (2008). Firm closure, financial losses and the consequences for an entrepreneurial restart. ZEW Discussion Papers, No. 08-094, Zentrum für Europäische Wirtschaftsforschung (ZEW), Mannheim. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1314249
• Mueller, P., Van Stel, A. & Storey, D. J. (2008). The effects of new firm formation on regional development over time: The case of Great Britain. Small Business Economics, 30.1, 59- 71. http://dx.doi.org/10.1007/S11187-007-9056-Z45
• ULISBUD/IJBSA Uluslararası İşletme Bilimi ve Uygulamaları Dergisi, Cilt: 1 Sayı: 1 International Journal of Business Science & Applications, Vol:1 Issue: 1 Pehlivanoğlu, F., Narman, Z. (2019).
• Girişimcilik ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(1), 149-160. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/849069
• Simón-Moya, V., Revuelto-Taboada, L. & Soriano, D. R. (2016). Influence of economic crisis on new SME survival: reality or fiction?. Entrepreneurship & Regional Development, 28:1-2. 157-176 http://dx.doi.org/10.1080/08985626.2015.1118560
• TÜİK (2019). İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (İBBS 3. Düzey), https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Il-Bazinda-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-2019- 33663
• Wang, S. W. (2006). Determinants of new firm formation in Taiwan. Small Business Economics, 27(4), 313-321. http://dx.doi.org/10.1007/s11187-005-8722-2 Weterings, A., Marsili, O. (2015).
• Spatial concentration of industries and new firm exits: Does this relationship differ between exits by closure and by M&A?. Regional Studies, 49:1, 44-58. http://dx.doi.org/10.1080/00343404.2012.726708