The Prevalence of Nosemosis in Honey Bee in The Province of Kars

Yıl 2004, Cilt: 04 Sayı: 4, 164 - 170, 29.11.2004

Birkan Topçu Mükremin Özkan Arslan

Öz

This study was carried out to determine the prevalence of Nosema apis in honey bees (Apis mellifera) in the province of Kars which is located in North Eastern Anatolia and is one of the major honey bee breeding areas in Turkey. A total of 50 apiares were selected at random in Kars city and 7 surrounding towns, and each was visited once in the period May 2001 to September 2002. From amongst the total at 1892 colonies, bee samples were randomly selected from 343 (18.13 %) colonies and the materials from each were taken in separate bags to the laboratory. The last abdominal terget of the bee samples was pulled out with a pincer to reveal the intestines which were examined macroscopically. The intestines were then crushed in physiologic saline in a mortor, smeared onto slides, stained with 1 % safranine and examined under a light microscope for Nosema apis spores. Nosema apis spores were found in 54 (15. 74 %) of the 343 bee collonies examined in Kars province. Seven (87. 50 %) out of the 8 main sites studied and 20 (40 %) out of 50 apiaries were found to be contaminated by Nosema apis spores. In each of the main sites, the prevalence of nosemosis amongst the colonies was found to be as fallows: Kağızman (28 %), Selim (20. 69 %), Kars Merkez (18. 56 %), Susuz (18. 33 %), Digor (15. 79 %), Arpaçay (13. 04 %), Akyaka (6. 82 %) and Sarıkamış (0 %). Moreover, in 2 colonies at 1 apiary (Susuz- Alçılı- 1) clinical nosemosis was observed. 

Anahtar Kelimeler

Nosema apis, prevalence, honey bee, Kars

Kars Yöresindeki Balarılarında Nosemosis’in Yaygınlığı

Öz

 Kars yöresindeki bal arılarında (Apis mellifera) nosemosis’ in prevalansını saptamak amacıyla 8 ana yerleşim yerinden tesadüfen seçilen 50 arılıktan arı numuneleri alınmıştır. Arılıklar Mayıs 2001- Eylül 2002 tarihleri arasında bir kez ziyaret edilmiş ve toplam 1892 koloniden rastgele seçilen 343 (% 18.13) arı kovanından arı örnekleri alınmıştır. Arı numunelerinin son abdomen halkası pens ile çekilerek dışarı çıkarılıp önce makroskobik olarak incelenmiş, daha sonra havanda serum fizyolojik içinde ezilerek %1’ lik safranin ile boyanıp Nosema apis sporları yönünden incelenmiştir. Kars yöresinde nosemosis yönünden incelenen 343 bal arısı kovanının 54 (% 15. 74)’ ünde Nosema apis sporları saptanmıştır. Araştırmanın yürütüldüğü 8 ana yerleşim biriminin 7 (% 87. 50)’ si ile örnek alınan arılığın 20 (% 40. 0)’ inin Nosema apis sporları ile bulaşık olduğu belirlenmiştir. Muayene edilen kovan sayıları dikkate alındığında nosemosis’ in yaygınlığı; Kağızman’ da % 28. 0, Selim’ de % 20. 69, Kars Merkez’ de % 18. 56, Susuz’ da % 18. 33, Digor’ da % 15. 79, Arpaçay’ da % 13. 04 ve Akyaka’ da % 6. 82 olarak bulunmuşken Sarıkamış ilçesinde enfeksiyona rastlanmamıştır. Ayrıca bir arılıktaki (Susuz-Alçılı-1) iki kolonide klinik nosemosis tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Nosema apis, yaygınlık, bal arısı, Kars

Kaynakça

• Anon. 2001. Türkiye İstatistik Yıllığı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. 287.
• Aydın, L. 1994. Nosemosis. T. Parazitol. Derg.18(2): 224-228.
• Aydın, L. Güleğen, E., Çetinbaş, H. 2001a. Prevalence of Nosema apis in Southern Marmara Region in Turkey. Proc. 37th Int. Apic. Congr., 28 Oct. - 1 Nov., Durban, South Africa.
• Aydın, L., Güleğen, E., Çetinbaş, H. 2001b. Bursa yöresi bal arılarında Nosema apis’ in yaygınlığı. Türkiye 3. Arıcılık Kongresi (1- 3 Kasım 2001) Bildirileri. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Adana.
• Casanova R.A., Perruola, G. 1992. Parasitic diseases of the honey bee Apis mellifera in Tachira, Venezuela. Vida - Apicola. 54: 20-24.
• Cengiz, M.M., Genç, F. 2001. Erzurum arıcılığının yapısal analizi. Türkiye 3. Arıcılık Kongresi (13 Kasım 2001) Bildirileri. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Adana.
• Fries, I. 1988. Infectivity and multiplication of Nosema apis Z. in the ventriculus of the honey bee. Apidologie. 19 (3): 319- 328.
• Fries, I. 1993. Nosema apis - a parasite in the honey bee colony. Bee World, 74: 5-19.
• Furgala, B., Mussen, E.C. 1978. Nosema diseases. 64-73, 321-322. In: Morse, R.A. (Ed.). Honey Bee Pests, Predetors and Diseases. Cornell Univ. Press. Ithaca. NY and London.
• Genç, F. 1997. Arıcılığın Temel Esasları. 3. Baskı. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 166. Erzurum.
• Gochnauer, T.A., Furgala, B., Shimanuki, H. 1975. Nosema diseases. 635-643. In: Dadant and Sons (Eds.). The Hive and the Honey Bee. Dadant and Sons, Hamilton, Illinois.
• Kassai, T., Cordero del Campillo, M., Euzeby, J., Gaafar, S., Hiepe, Th. and Himonas, C.A. 1988. Standardized nomenclature of animal parasitic diseases (SNOAPAD). Vet. Parasitol. 29 : 299-326.
• Kauko, L., Glinski, Z., Buczek, K. 1996. Enterococcus faecalis infection in the honey bee. Suomen- Elainlaakarilehti. 102(5): 266-269.
• Keskin, N., Başar, E., Saraçbaşı, T. 1996. Türkiye’nin bazı yörelerindeki bal arılarında (Apis mellifera L.) Nosema hastalığı. Hacettepe Fen ve Müh. Bil. Derg. 17: 25 – 35.
• Kilani, M. 1999. Nosemosis. 99 - 106. In: Colin, M. E:, Ball, B. V., Kilani, M.(Eds). Bee Disease Diagnosis. Zaragoza : Ciheam.
• Matheson, A. 1993. World bee health report. Bee World. 74 (4): 176- 212.
• Mavioğlu, E.S. 1987. Nosemosis. In: İnci, A., Mavioğlu, E.S., Köse, G., Suslu, A., Yılmaz, Z., Tugsel, F., Elmalı, B., Kaftanoğlu, O. and Fıratlı, Ç. (Eds.). Training Course on Apiculture (Beekeeping and Honey Processing) at the Development Foundation of Turkey. June 8 – July 19. Kazan. Ankara.
• Moeller, F. E. 1978. Nosema Disease. Its control in honey bee colonies. U. S. Department of Agriculture Technical Bulletin No. 1569.
• Paxton, R.J., Mwale, V.D. 1993. The ‘other’ honey bee diseases, pests and problems in England and Wales - a survey in 1991. Beekeepers- Quarterly. 33 : 25 – 28.
• Romaniuk, K., Wawrzyniak, S. 1991. Nosema apis invasion in honey bees parasitized by the mite Varroa jacobsoni. Medycyna - Weterynaryjna. 47(2): 62 – 64.
• Tutkun, E., İnci, A. 1992. Bal Arısı Hastalıkları ve Tedavi Yöntemleri ( Teşhisten Tedaviye). Demircioğlu Matbaacılık. Ankara.
• Tutkun, E. 1999. Türkiye’ de arı sağlığı ve TKV’ de bu konuda son 20 yılda yapılan araştırmalar. Türkiye’ de Arıcılık Sorunları ve 1. Ulusal Arıcılık Sempozyumu (28 - 30 Eylül 1999). Kemaliye - Erzincan. Varis, A.L., Ball, B.V., Allen, M. 1992. The incidence of pathogenes in honey bee (Apis mellifera) colonies in Finland and Great Britain. Apidologie. 23(2): 133 -137.
• eybek, H. 1991. Arı Hastalıkları ve Zararlıları. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Hayvan Hast. Araş. Enst. Müd. Etlik - Ankara.