SOSYAL DEVLET İLKESİ VE ORMAN KÖYLÜLERİNİN KORUNMASI BAĞLAMINDA BAL ORMANLARI

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 227 - 245, 13.11.2022

Mehmet Akif Etgü

https://doi.org/10.31467/uluaricilik.1114444

Öz

Sosyal devlet olmanın bir gereği devletin vatandaşlarının ekonomik durumlarını yükseltici tedbirleri almasıdır. Ülkemizde özellikle 1982 Anayasası’nın 45. maddesine göre arıcılık faaliyetleri açısından arıların bal toplayabileceği kaynakların sağlanması “diğer girdiler” ifadesine uygunluk teşkil etmektedir. Ayrıca Anayasa’nın “Orman Köylüsünün Korunması” başlıklı 170. maddesine göre orman içinde ve bitişiğinde yer alan köyler halkının kalkındırılmasına yönelik tedbirlerin alınması da devletin görevleri arasında yer almaktadır. Bal ormanı, arıların bal yapabilmeleri için ihtiyaç duydukları polen ve nektar kaynağını sağlayıcı bitkilerin azami verimlilik ilkesine göre yetiştirilmesidir. Her bitkinin vejetasyon süresi mevsime bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Erzincan’da Haziran ayının ortalarından itibaren başlayan bal akımı yaklaşık 1-1,5 ay sürmektedir. Haziran ayında çiçeklenen bitkilerin azlığı daha düşük miktarda bal elde edilmesine yol açmaktadır. Bal veriminin arttırılabilmesi açısından bal akımı döneminde çiçeklenen Güvey Kandili (Koelreuteria spp.) ve ilimizde Temmuz ayının ilk haftası çiçek açıp Ağustos ayının ortasına kadar çiçekli kalan Macar Akasyası (Sophora japonica) ağacının yaygınlaştırılması hayati önem taşımaktadır. Sonuç olarak bal ormanları tek bir tür ağaç üzerinden kurulamaz. Bal ormanlarını tam fonksiyonel hale getirebilmek ve bal akımının sürekliliği için, bal ormanları gerekli ağaçlardan ve orman altı bitkilerinden çeşitlendirilerek kurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal devlet, Macar Akasyası (Sophora japonica), Orman Köylüsü, Arıcılık, Ekonomik kalkınma

Honey Forests In The Context Of The Social State Principle And The Protection Of Forest Villagers

Öz

One of the requirements of being a social state is that the state takes measures to increase the economic levels of its citizens. In our country, especially according to the 45th article of the 1982 Constitution, providing resources for bees to collect honey in terms of beekeeping activities constitutes compliance with the expression “other inputs”. In addition, according to Article 170 of the Constitution titled “Protection of forest villagers”, taking measures for the development of wellfare the people of the villages located in and adjacent to the forest is among the duties of the state. Honey forest is the cultivation of plants that provide the pollen and nectar source that bees need in order to make honey, according to the principle of maximum efficiency. The vegetation period of each plant varies depending on the season. Honey flow in Erzincan which starts from the middle of June, lasts for about 1-1.5 months. The scarcity of flowering plants in June leads to a lower amount of honey. In order to increase honey yield, it is vital to popularize the Güvey Kandili (Koelreuteria spp.) tree which blooms during the honey flow period, and the Hungarian Acacia (Sophora japonica) tree which blooms in the first week of July and remains flowering until mid-August. As a result, honey forests cannot be established on a single type of tree. In order to make honey forests fully functional and to ensure the continuity of honey flow, honey forests should be established by diversifying from the necessary trees and forest plants.

Anahtar Kelimeler

Social state, Hungarian Acacia (Sophora japonica), Forest Villager, Beekeeping, Economic development

Kaynakça

• Ábri T, Keserü Z, Rásó J, Rédei K. Stand structure and growth of Robinia pseudoacacia ‘Jászkiséri’ – ‘Jászkiséri’ black locust Journal of Forest Science. 2021; 67(10):489–497, doi.org/10.17221/57/2021-JFS
• Altuntaş E. Bal ormanının ikincisi kuruluyor. Aksaray Egemen Gazetesi. Aksaray, 19.04.2017, http://aksarayegemengazetesi.com/Bal-ormaninin-ikincisi-kuruluyor-haber-12707, (Erişim tarihi 29.04.2022).
• AOÇ Atatürk Orman Çiftliği. Güvey kandili. Ankara, Tarih belirtilmemiş, https://www.aoc.gov.tr/Portal/BitkiselUretimler/guvey-kandili/89, (Erişim tarihi: 15.11.2021).
• Aslan M, Akan H. A study of natural woody plants of forest in Şanlıurfa–determination of detection and landscape values of parks and garden plants Biological Diversity and Conservation, 2019; 12(1):50-65. http://dx.doi.org/10.5505/biodicon.2019.43433
• Ballı Sophora japonica (Japon Soforası) bal bitkisi. 14 Nisan 2021, https://www.ballibitkiler.com/sophora-japonica-japon-soforasi-bal-bitkisi.html, (Erişim tarihi 27.04.2022).
• Blair RM. Gleditsia triacanthos L.-Honeylocust, In: Burns, Russell M.; Honkala, Barbara H., technical coordinators. Silvics of North America. Volume 2. Hardwoods. Agric. Handb. 654. Washington, DC: U.S. Department of Agriculture, Forest Service. 1990; (2):358-364, https://www.srs.fs.usda.gov/pubs/misc/ag_654/volume_2/gleditsia/triacanthos.htm, (Erişim tarihi 31.03.2022).
• BOEP 2013-2017 T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü. Ankara, Bal Ormanı Eylem Planı 2013-2017;1-136 https://web.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%B1%20(2013-17).pdf, (Erişim tarihi 24.03.2022).
• BOEP 2018-2023 T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü. Ankara, Bal Ormanı Eylem Planı 2018-2023;1-149, https://web.ogm.gov.tr/ekutuphane/Dokumanlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%B1%20(2018-2023).pdf, (Erişim tarihi 11.02.2022).
• Borum AE. Güney Marmara Bölgesi’nde arıcılık anket çalışması U. Arı D. - U. Bee J. 2017; 17(1):24-34, doi.org/10.31467/uluaricilik.373727.
• Canbolat Ö, Kalkan H, Filya İ. Yonca silajlarında katkı maddesi olarak gladiçya meyvelerinin (Gleditsia triacanthos) kullanılma olanakları Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2013; 19(2):291-297, DOI: 10.9775/kvfd.2012.7710.
• Cengiz MM, Arıcılık ve organik bal üretimi için Narman (Erzurum, Türkiye) doğal meralarında ballı bitki potansiyeli. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Derg. 2018; 8(2):358-364, DOI: 10.17714/gumusfenbil.371886.
• Cengiz MM, Dülger C. Gezginci ve Sabit Arıcılık İşletmelerinde Kontrollü Şartlarda Yetiştirilen Ana Arılarla Oluşturulan Balarısı (Apis mellifera L.) Kolonilerinin Bazı Fizyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg. 2018; 13(1):19-27, DOI: 10.17094/ataunivbd.309110.
• Cengiz MM, Tunç MA. Distribution of some important honey plants visited by honey bees for feeding purposes in Narman (Erzurum, Turkey) natural pasture vegetation. GSC Biological and Pharmaceutical Sciences, 2021; 17(3): 217-222, Article DOI: 10.30574/gscbps.2021.17.3.0368.
• Clinch PG, Palmer-Jones T, Forster IW. Effect on honey bees of nectar from the yellow kowhai (Sophora microphylla Ait.) New Zealand Journal of Agricultural Research 1972; 15(1):194-201, https://doi.org/10.1080/00288233.1972.10421295.
• Çalışkan O, Keleşoğlu S, Özdemir F, Polat Ö, Utli E, Budak U, vd. Cebeci yerleşkesi bitki envanteri. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Bilimsel araştırma projesi sonuç raporu, Ankara, 2016. p. 38. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/72180/proje_rapor.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (Erişim tarihi: 15.05.2022).
• Çevrimli MB, Sakarya E. Arıcılık ekonomisine giriş ve saha verileri ile bir değerlendirme Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni Bulletin of Veterinary Pharmacology and Toxicology Association ISSN: 1309-4769, 2019; 10(1): 40-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/vetfarmatoksbulten/issue/46276/581462, (Erişim tarihi 30.03.2022).
• Dennler. How to improve the bee pasture: the Japaness Sophora-tree (Sophora Japonica, L.) The British Bee Journal, 21 February 1889; 348(XVII): 86-87. https://books.google.com.tr/books?id=f6pAAQAAMAAJ&pg=PA86&dq=sophora+japonica+for+bees&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwiAirqk_7D3AhWASPEDHUpDA-oQ6AF6BAgJEAI#v=onepage&q=sophora%20japonica%20for%20bees&f=false, (Erişim tarihi 26.04.2022).
• Doğan H. Gleditsia triacanthos (Gladiçya). Kocaeli bitkileri. 13 Ocak 2022. https://kocaelibitkileri.com/gleditsia-triacanthos/, (Erişim tarihi: 17.04.2022).
• Eat. Black locust: a widespread and nifty native plant. https://eattheplanet.org/black-locust-a-widespread-native-plant/, 5 December 2021, (Erişim tarihi: 15.05.2022).
• Ebben Gleditsia triacanthos f. inermis, Aspects, Undated, https://www.ebben.nl/en/treeebb/gltinerm-gleditsia-triacanthos-f-inermis/, (Erişim tarihi: 17.04.2022).
• Elton C. Honey from Ailanthus, Nature: 2925, 20 January 1945:81-81. in. https://www.nature.com/articles/155081a0.pdf, (Erişim tarihi 01.04.2022).
• Eroğlu V. Arı, Yararlandığı hiçbir kaynağı tüketmeyen tek varlıktır. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü. Ankara, Bal Ormanı Eylem Planı 2013-2017;3-3, https://web.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20Plan%C4%B1%20(2013-17).pdf, (Erişim tarihi 24.03.2022).
• Farkas Á, Zajácz E. Nectar Production for the Hungarian Honey Industry. The European Journal of Plant Science and Biotechnology 2007; 1(2):125-151. http://ftsz.pte.hu/docs/farma/file/Nectar_and_honey_production,_Hungary.pdf, (Erişim tarihi 27.04.2022).
• Fidan Fidan İstanbul, Sofora ağacı Macar Akasyası Sophora japonica, 80-100 cm, Saksıda, Tarih belirtilmemiş, https://www.fidanistanbul.com/urun/3242_sofora-aac-macar-akasyas-sophora-japonica, (Erişim tarihi 26.04.2022).
• Göze A. Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 17. bs, Beta İstanbul 2017, 447-447.
• Gündüz FE, Çebi Buğdaycı MÖ. Sosyal devlet ilkesinin gereği olarak kamuda istihdam zorunluluğu Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021; 16(1):183-233. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eruhfd/issue/62059/929288, (Erişim tarihi 30.03.2022).
• Hitchcock AS, Standley PC. Flora of the district of Columbia and Vicinity contributions from the United States National Herbarium, Department of Botany, Smithsonian Institution, 1919; 21:3-329. http://www.jstor.org/stable/23492339, (Erişim tarihi 12.04.2022).
• Kara Y, Şahin H, Kolaylı S. Geographical fingerprint of astragalus (Astragalus microcephalus willd.) honey supplied from Erzincan region of Turkey U.Arı.D.-U.Bee.J. 2020; 20(2):123-131, DOI: 10.31467/uluaricilik.722696
• Karadeniz 10 dönüme 1360 kg bal verimi sağlayan kıymetli ağaç, Karadeniz ekspres haber sitesi, 27 Şubat 2021, https://www.karadenizekspres.com/10-donume-1360-kg-bal-verimi-saglayan-kiymetli-agac/25997/, (Erişim tarihi 26.04.2022).
• Katalog AOÇ. Atatürk Orman Çiftliği. Sofora, “Bitkisel üretim kataloğu” Ankara, s.42-42, https://www.aoc.gov.tr/EDergiler/BitkiselUretimlerKatalog/BitkiselUretimlerKatalog.pdf, (Erişim tarihi: 24.04.2022).
• Kaya M. Erzincan iklim ve meteoroloji verileri Tesisat Mühendisliği Dergisi, Temmuz-Ağustos 2011; 16(124):34-42, https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/a2cdf81860c9093_ek.pdf, (Erişim tarihi: 17.05.2022).
• Koday Z, Karadağ H. Türkiye’deki arıcılık faaliyetleri ve bal üretiminin bölgesel dağılımı (2007-2018) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 24 (1): 495-510.
• Korkmaz A. Anlaşılabilir arıcılık, Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü yayını, Samsun 2013:1-344, https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Kitaplarimiz/anlasilabilir_aricilik.pdf, (Erişim tarihi 08.12.2021).
• Korkmaz A. Arıotu yetiştiriciliği, Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü yayını, Samsun 2009:1-34, https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Kitaplarimiz/ari_otu_yetistiriciligi.pdf, (Erişim tarihi 28.04.2022).
• Milliyet Milliyet Gazetesi, Bal ağacı (Sophora japonica) nedir? özellikleri nelerdir? 10.11.2021, https://www.milliyet.com.tr/pembenar/bal-agaci-sophora-japonica-nedir-ozellikleri-nelerdir-6639162, (Erişim tarihi 24.04.2022).
• Nesom G. Plant guide: honey locust Gleditisia triacanthose l. Contributed By: USDA NRCS National Plant Data Center & the Biota of North America Program, BONAP, North Carolina Botanical Garden, University of North Carolina, Chapel Hill, North Carolina, USA, Undated, https://plants.sc.egov.usda.gov/DocumentLibrary/plantguide/pdf/pg_gltr.pdf, (Erişim tarihi: 17.05.2022).
• OGM Orman Genel Müdürlüğü. Orman Amenajman Yönetmeliği, 05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/02/20080205-15.htm, (Erişim tarihi: 11.02.2022).
• Orwa C, Mutua A, Kindt R, Jamnadass R, Simons A. Sophora japonica Japanese pagoda tree Fabaceae – Caesalpinioideae. Agroforestree Database:a tree reference and selection guide version 4.0. 2009, http://apps.worldagroforestry.org/treedb2/AFTPDFS/Sophora_japonica.PDF, (Erişim tarihi 28.04.2022).
• Özkan U, Arı Otu (Phacelia tanacetifolia Benth.)’nun Önemi, Yetiştirilmesi, Ülkemizde ve Dünyada Yapılan Çalışmalar, Ziraat Mühendisliği Dergisi, Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği yayını, 2014; (361):38-42, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/,(Erişim tarihi 28.06.2022).
• Pirim L, Çan MF, Sönmez MM. Bingöl arıcılık raporu, Sektörel araştırmalar serisi-4, Bingöl 2011:1-38, https://fka.gov.tr/sharepoint/userfiles/Icerik_Dosya_Ekleri/FKA_ARASTIRMA_RAPORLARI/B%C4%B0NG%C3%96L%20ARICILIK%20RAPORU.pdf, (Erişim tarihi 29.04.2022).
• Popescu A, Dınu TA, Stoıan E, Şerban V. Honey production in the European Union in the period 2008-2019- a statistical approach Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development 2021; 21(2):461-473. PRINT ISSN 2284-7995, E-ISSN 2285-3952.
• Rédei K, Ábri T, Szabó F, Keserű Z. Yield table for selected black locust (Robinia pseudoacacia L.) cultivars. ACTA AGRARIA DEBRECENIENSIS 2021 (1): 193-199, DOI:10.34101/ACTAAGRAR/1/8854.
• Rédei K, Csiha I, Keserű ZS, Kamandiné Végh Á, Győri J. The Silviculture of Black Locust (Robinia pseudoacacia L.) in Hungary: a Review. SEEFOR, December 2011; 2(2):101-107.
• Saleh E.A.A. Bazı peyzaj bitkilerinde ağır metal birikiminin belirlenmesi. Kastamonu Üniversitesi, FBE, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Tez no: 507098, Kastamonu, 2018, (erişim tarihi 17.02.2022), https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Saner G, Adanacıoğlu H, Naseri Z. Türkiye’de bal arzı ve talebi için öngörü Tarım Ekonomisi Dergisi. 2018; 24(1):43-52, doi.org/10.24181/tarekoder.449992.
• Schissler D. Honey bees pollinating Koelreuteria paniculata (Goldenrain Tree), Filmed at the Arnold Arboretum, Boston MA, 13 Temmuz 2017, https://www.youtube.com/watch?v=w_cJLsQIGLE, (Erişim tarihi: 15.05.2022).
• Selvi S. Egzotik nektar deposu sofora U. Arı D. - U. Bee J. 2012; 12(3):106-108, https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-full-file/51938, (Erişim tarihi: 24.04.2022).
• Shadow RA. Plant fact sheet: honey locust gleditisia triacanthose L. Contributed by: USDA NRCS East Texas Plant Materials Center, USDA/NRCS East Texas Plant Materials Center, Nacogdoches, TX, USA, undated, https://www.nrcs.usda.gov/Internet/FSE_PLANTMATERIALS/publications/etpmcfs8420.pdf, (Erişim tarihi: 17.05.2022).
• Sıralı R, Maraz Z, Aksoy D. Türkiye arıcılığının 1935 yılından 2015 yılına kadar değerlendirilmesi U. Arı D. - U. Bee J. 2018; 18(1):52-62, doi.org/10.31467/uluaricilik.427590.
• Sıralı R. Türkiye’de önemli bal üretim bölgeleri Arıcılık Araştırma Dergisi, Arıcılık Araştırma Enstitüsü, Ordu 2009; (1):16-20, https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-full-file/28103 (Erişim tarihi 01.04.2022).
• Sophora Sophora japonica (Macar Akasyası) tohumu çimlendirme. 15 Nisan 2021, https://www.ballibitkiler.com/sophora-japonica-tohumu-cimlendirme.html, (Erişim tarihi: 15.11.2021).
• Sorkun K. Türkiye’nin nektarlı bitkileri, Polenleri ve Balları, 1. bs, Palme Ankara 2008, 284-284.
• SOY 2019.T.C. Tarım ve Oman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Sürdürülebilir Orman Yönetimi Kriter ve Göstergeleri 2019 Türkiye Raporu. Ankara, Kasım 2022; s.69-126. https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/SurdurulebilirOrmanYonetimi/2019%20SOY%20K.G%20T%C3%9CRK%C4%B0YE%20RAPORU.pdf, (Erişim tarihi: 09.02.2022).
• Sönmez T, Gencal B. Bursa orman bölge müdürlüğü sınırlarında bulunan bazı odunsu bitki türleri ile kurulabilecek potansiyel bal ormanı alanlarının belirlenmesi Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2019; 20(2):156-163, DOI: 10.17474/artvinofd.486880.
• Sweet H. Honey locust, menacing thorns protecting a sweet treat. https://eattheplanet.org/honey-locust-menacing-thorns-protecting-a-sweet-treat/, April 29, 2020, (Erişim tarihi: 22.04.2022).
• T.C. Türkiye Cumhuriyeti. 1982 Anayasası, https://www.mevzuat.gov.tr/#anayasa, 1982, (Erişim tarihi: 15.11.2021).
• TEPGE 2021. Ürün raporu arıcılık 2021, Haz.: Volkan Burucu, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE), Ankara Mart 2021, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20%C3%9Cr%C3%BCn%20Raporlar%C4%B1/2021%20%C3%9Cr%C3%BCn%20Raporlar%C4%B1/Ar%C4%B1c%C4%B1l%C4%B1k%20%C3%9Cr%C3%BCn%20Raporu%202021-320%20TEPGE.pdf, (Erişim tarihi: 09.02.2022).
• Thompson GL. Golden-rain tree (Koelreuteria paniculata), Channel name: Plant Sleuth, Plant profile video for Iowa State University, Department of Horticulture class HORT 240, Image credits: Marcus Jansen and Grant L. Thompson, 4 Aralık 2020, https://www.youtube.com/watch?v=MxaiRctPHQ0 (Erişim tarihi: 21.06.2022).
• Tosun M. Eski bakanlardan Adnan Kahveci'nin sır ölümünün üzerinden 28 yıl geçti, AA. Anadolu Ajansı, 04.02.2021, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/eski-bakanlardan-adnan-kahvecinin-sir-olumunun-uzerinden-28-yil-gecti/2133450, (Erişim tarihi 27.04.2022).
• Turna T. Tohumlarda çimlenme engelleri ve giderilmesi işlemleri. KTÜ, Powerpoint sunumu, 2017-2018; s.1-58, https://www.ktu.edu.tr/dosyalar/silvikultur_32dd1.pdf, (Erişim tarihi: 14.05.2022).
• TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu. “Arıcılık”. “İstatiksel Tablolar” in. “Hayvansal Üretim İstatistikleri (Yıllık)” 09 Şubat 2022, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111, (Erişim tarihi 10.02.2022).