GÖZ İZLEME (EYE TRACKING) ANALİZ YÖNTEMİ İLE DOĞAL BAL TEMALI REKLAMLARIN ETKİNLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 126 - 141, 29.05.2024

Ahmet Uyar Kübra Uyar

https://doi.org/10.31467/uluaricilik.1438033

Öz

Bal endüstrisinde yaşanan rekabet, tüketicilerin artan bilinç düzeyleri bal üreticisi işletmelerin doğal ürünlere yönelmelerine neden olmuştur. Son yıllarda doğal ve organik ürün pazarı gitgide büyümektedir. Tüketiciler katkı maddesi olmayan, doğal olarak üretilen ürünlere yönelmektedir. Özellikle bal endüstrisinde halkı kandırmaya yönelik yapılan tanıtım ve reklamlar sektörü zor durumda bırakmış, üretici firmaları daha fazla pazarlama iletişimi yapmaya itmiştir. Bu nedenle doğal bal temalı reklamlar öne çıkmaya başlamış, üretim süreçleri ile tedarik kaynakları önem kazanmıştır. Çalışmada doğal bal temalı reklamların tüketiciler açısından nasıl değerlendirildiği üzerinde durulmuş ve bu reklamların etkinlikleri incelenmiştir. Araştırmada anket yöntemiyle elde edilen veriler yanında göz izleme metodu kullanılarak da analizler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilere göre tüketicilerin doğal etiketli ürünlere önem verdikleri, satın alma kararlarında bunun önemli bir etmen olduğu, doğal bal reklamlarının özellikle ana mesajının daha etkili ve dikkat çekici bir şekilde sunulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğal bal, Bal reklamları, Göz izleme metodu

Examining the Effectiveness of Natural Honey-themed Advertisements Using by Eye-tracking Analysis

Öz

Competition in the honey industry has led to an increasing awareness among consumers, prompting honey producers to turn to natural products. In recent years, the market for natural and organic products has been growing steadily. Consumers are opting for products that are free of additives and produced naturally. Misleading promotions and advertisements in the honey industry have put the sector in a difficult position, forcing producers to engage in more marketing communication. Therefore, natural honey-themed advertisements have become prominent, and production processes and supply sources have gained importance. This study focuses on how natural honey-themed advertisements are perceived by consumers and examines their effectiveness. In addition to data obtained through survey methods, analyses were also conducted using eye-tracking methods. According to the obtained data, it has been concluded that consumers attach importance to products labeled as natural, and it is a significant factor in their purchasing decisions. It is necessary to present the main message of natural honey advertisements in a more effective and attention-grabbing way.

Anahtar Kelimeler

Natural honey, Honey advertisements, Eye tracking method

Kaynakça

• 112art. https://112art.com/packshot-reklam (Erişim Tarihi: 23.3.2024). Anonim. Tarım Orman Müdürlüğü. Marka ve Müşteri. Ordu’da Gıda Güvenliği. 2010; 4(12): 36-37.
• Becan C, Alan H. Reklamlarda İnsan Görseli Kullanımı Üzerine Dikkat Düzeyinin Ölçümlenmesine Yönelik Keşfedici Bir Araştırma: Nöropazarlama Yöntemi Olarak Bir Göz Takibi Çalışması. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi. 2022; 5(2): 9-39.
• Bölüktepe FE, Yılmaz, S. Tüketicilerin Bal Satın Alma Davranış ve Alışkanlıklarını Etkileme Sürecinde Markanın Önemini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uludağ Arıcılık Dergisi. 2006; 6(4):135-142.
• Brasel SA, Gips J. Points of View: Where Do We Look When We Watch TV? Perception, 2008; 37(12): 1890-1894, doi.org/10.1068/p625
• Can A. SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi, Pegem Akademi, İstanbul, Türkiye, 2014 s. 32-47.
• Cela A, Zhllima E, Imami D, Skreli E, Canavari M, Chan C. Analysis of Urban Consumer Preferences for Honey in The Context of A Transition Economy– A Case Study for Albania. Journal of Land Management Food and Environment. 2019; 70(4): 237-248, doi.org/10.2478/boku-2019-0021
• Coşkun A. Türkiye’de bal sektörünün mevcut durum değerlendirilmesi ve tüketici eğilimleri. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 2019, https://acikerisim.nku.edu.tr, (erişim tarihi. 3.1.2024).
• Cullipher S, Sarah JR, Hansen R, Jessica R. Eye Tracking as a Research Tool: An Introduction. The Chemistry Education Researcher American Chemical Society. 2018; (1):1-9, doi: 10.1021/bk-2018-1292.ch001
• Dangwal A, Bathla D, Kukreti M, Mehta M, Chauhan P, Sarangal, R. Neuromarketing science: A road to a commercial start-up. In Applications of Neuromarketing in the Metaverse. 2023; 223-232, doi: 10.4018/978-1-6684-8150-9.
• Delorme A, Poncet M, Fabre-Thorpe M, Briefly flashed scenes can be stored in long-term memory. Frontiers in neuroscience. 2018; 12: 386850. doi.org/10.3389/fnins.2018.00688.
• Elsadibah S, Apriantini A, Cyrilla L. Young Consumers Behavior in Consuming Honey During the Covid-19 Pandemi: Case Study in Jakarta. Journal Ilmu Produksi dan Teknologi Hasil Peternakan. 2023; 11(2): 101-112, doi.org/10.29244/jipthp.11.2.101-112.
• Farnsworth B. 10 Most Used Eye Tracking Metrics and Terms. 2023. https://imotions.com/ blog/learning/10-terms-metrics-eye-tracking/#1-fixations-and-gaze-points. (Erişim tarihi: 10.11.2023).
• Fazio M, Reitano A, Loizzo MR. Consumer preferences for new products: eye tracking experiment on labels and packaging for olive oil based dressing. Prooceding. 2020;70(59): 4, https://doi.org/10.3390/foods_2020-08124
• Florence, ES, Fleischman D, Mulcahy R, Wynder M. Message Framing Effects on Sustainable Consumer Behaviour: A Systematic Review and Future Research Directions For Social Marketing. Journal of Social Marketing. 2022; 12(4): 623-652, doi.org/10.1108/JSOCM-09-2021-0221.
• Ghosh S, Wronski P, Koetsenruijter J, Mueller W, Wensing M. Watching People Decide: Decision Prediction Using Heatmaps of Reading a Decision-Support Document. Journal of Vision. 2021; 21(9): 2631, doi.org/ 10.1167/jov.21.9.2631
• Hazuchová, N., Nagyová, Ľ., Stávková, J., Chytil, O., & Košičiarová, I. Attention Analysis of Honey Jar Labels Using Eye-Tracking Techniques. Potravinarstvo. 2018; 12(1): 815-823, doi.org/10.5219/1005
• Juma CN, Otieno DJ, Oluouch-Kosura W, Gyau A, Oduol JA. (2016). A survey of consumer perceptions and preferences for geographical ındication and quality attributes of honey in kenya. Fifth International Conference, 23-26 September 2016, Book of Proceedings, doi: 10.22004/ag.econ.246915
• Kapoor S, Fernandes S, Punia S.  'Natural' Label Halo Effect on Consumer Buying Behavior, Purchase Intention and Willingness to Pay for Skincare Products. Cardiometry. 2022; (23): 741-755. doi: 10.18137 /cardiometry.2022.23.741755
• Kumar S, Talwar S, Krishnan S, Kaur P, Dhir A. Purchasing Natural Personal Care Products in the Era of Fake News? The Moderation Effect of Brand Trust. Journal of Retailing and Consumer Services. 2021; (63): 102668. doi.org/10.1016/j.jretconser.2021.102668
• Nabwire C. Economic analysis of consumers awareness and willingness to pay for geographical indicators and other quality attributes of honey in Kenya. University of Nairobi, Department of Agricultural Economics, Master Thesis, 2016. http://erepository.uonbi.ac.ke/ (Erişim Tarihi: 15.10.2023). Netscribes. https:/netscribes.com. (Erişim Tarihi: 10.11.2023).
• Niyaz ÖC, Demirtaş N. Arı Ürünlerinin Genel Özellikleri ve Tüketim Tercihleri: Çanakkale İli Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi. 2017; 23(2): 255-262. doi.org/10.24181/tarekoder.369470
• Pacificfarmers. https:/pacificfarmers.com, 2021 (Erişim Tarihi: 20.1.2024).
• Paydaş M, Semerci A. İstanbul’da Süzme Bal Tüketim Eğilimleri. Teknik Arıcılık. 2001; (73): 8-15.
• Prnewswire. https:/prnewswire.com (Erişim Tarihi: 2.10.2023).
• Realeye. https:/support.realeye.io (Erişim Tarihi: 1.12.2024).
• Saner G, Yücel B, Yercan M, Karaturhan B, Engindeniz S, Çukur F, Kösoğlu M. 2011. Organik ve konvansiyonel bal üretiminin teknik ve ekonomik yönden geliştirilmesi ve alternatif pazar olanaklarının saptanması üzerine bir araştırma: İzmir ili Kemalpaşa ilçesi örneği. TEPGE Yayınları, Ankara, Türkiye, 2011 s. 195.
• Sayılı M. Tokat İlinde Tüketicilerin Arı Ürünleri Tüketim Durumları ve Alışkanlıkları. Uludağ Arıcılık Dergisi. 2013; 13(1): 16-22, doi.org/10.31467/uluaricilik.162297
• Schirmacher H, Elshiewy O, Boztug Y. That's not Natural! Consumer Response to Disconfirmed Expectations about ‘Natural’food. Appetite. 2023; (180): 106270, doi.org/10.1016/j.appet.2022.106270
• Sıralı R. Mercek Altındaki Bal Reklamları. Orduda Gıda Güvenliği Dergisi. 2013; 7(19): 21-24.
• Sıralı R. Süzme Bal Satın Alma Sürecinde Tüketici Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Orduda Gıda Güvenliği Dergisi. 2015; 9(25): 44-49.
• Sparacino A, Merlino VM, Blanc S, Borra D, Massaglia S. A Choice Experiment Model for Honey Attributes: Italian Consumer Preferences and Socio-Demographic Profiles. Nutrients. 2022; 14(22): 4797, doi.org/10.3390/nu14224797.
• Sullivan L, Bennett S. Satan reklam yaratmak. MediaCat, İstanbul, Türkiye, 2013, s.55-66
• Şahinler N, Şahinler S, Gül A, Görgülü Ö. Arı Ürünleri Tüketici Özeliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-3 Eylül 2004, Isparta, p.53-57.
• Şenduran F. Göz Takip Sisteminin (Eye Tracker) Spor Biliminde Kullanılması: Yeni Araştırmacılar İçin Kılavuz. Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2019; 17(4): 1-13, doi.org/10.33689/spormetre.528980.
• Tabachnick BG, Fidell LS, Ullman JB. Using multivariate statistics, MA: Pearson, Boston, USA 2013, ss.497-516.
• Tatler, B. W. The Central Fixation Bias in Scene Viewing: Selecting an Optimal Viewing Position Independently of Motor Biases and Image Feature Distributions. Journal of Vision, 2007; 7(14): 4-4, doi.org/10.1167/7.14.4.
• Yıldız D, Uzunsakal E. Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2018; 2(1): 14-28.
• Wikipedia. https:/en.wikipedia.org (Erişim Tarihi 22.12.2023).
• Zanchini R, Blanc S, Pippinato L., Di Vita G, Brun F. Consumers’ Attitude Towards Honey Consumption for its Health Benefits: First İnsights from an Econometric Approach. British Food Journal. 2022; 124(12): 4372-4386, doi.org/10.1108/BFJ-09-2021-0992.