İslâm’ın İlk Dönemine Ait Bir Hiciv Örneği: Hassân b. Sâbit’in Hemziyye’si

Yıl 2009, Cilt: 18 Sayı: 1, 299 - 318, 01.01.2009

Hasan Taşdelen

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

İslâm’ın İlk Dönemine Ait Bir Hiciv Örneği: Hassân b. Sâbit’in Hemziyye’si

Öz

Hiciv, Câhiliye dönemi şiirinin önemli bir temasıdır. Bazen kişisel garazlardan, çoğu zaman ise kabileler arası rekabetten dolayı, Câhiliye şiirinde hicve başvurulmuştur. Ancak Câhiliye dönemi hicvinin en büyük özelliği, bedenî kusurlardan daha çok, muhatapta insanî erdemlerin (cesaret, vefakarlık, cömertlik vs.) bulunmaması üzerine kurulmuş olmasıdır. Bu tarz hicvin en parlak dönemi, Medine’ye hicretten itibaren, İslâm’ın tamamen yerleştiği halifeler dönemine kadar olan zaman dilimidir

Anahtar Kelimeler

Hassân b. Sâbit, Hiciv, Câhiliye Dönemi Şiiri

Kaynakça

• ‘Abdurrahman el-Berkûkî, Şerhu dîvâni Hassân b. Sâbit el-Ensârî, 1. baskı, Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, Beyrut 2004.
• el-‘Askerî, Ebû Hilâl Abdullah b. Sehl, Kitâbu's-sınâ‘ateyn el-kitâbe ve'ş-şi‘r, 1. baskı, Âsitâne 1320.
• el-Beğavî, Şerhu’s-sunne (VII), nşr. Şu‘ayb el-Arnâût-Muhammed Zuheyr eş-Şâvîş, el-Mektebu’l-İslâmî, 2. baskı, Dimeşk 1983.
• Buhârî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâ‘îl, el-Câmiu’s-sahîh, I-VII, el-Mektebetü’l-İslâmî, İstanbul 1979.
• Çetin, Nihad M., Eski Arap Şiiri, İstanbul 1973.
• Durmuş, İsmail, “Hiciv”, DİA, XVII, 447-49.
• Ebû ‘Alî el-Hasen b. Reşîk el-Kayrevânî, el-‘Umde fi mehâsini’ş-şi‘ri ve âdâbihî ve nakdih, nşr. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd, Dâru’l-Cîl, 5. baskı, Beyrut 1981.
• el-Hâkim en-Neysâbûrî, el-Mustedrak ale’s-sahîhayn (III), 1. baskı, Dâru’l-Harameyn, Kahire, 1998.
• Hassan b. Sâbit, Dîvânu Hassân b. Sâbit (Şerehahû ve ketebe hevâmişehû ve kaddeme leh el-Ustâz ‘Abdullah Muhennâ,) Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1. baskı, Beyrut 1986.
• Hayruddin ez-Ziriklî, el-A’lâm, Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, 15. baskı, Beyrut 2002.
• Îliyyâ Hâvi, Fennu’l-hicâ ve tatavvuruhû ‘inde’l- ‘Arab, Dâru’s-Sekâfe, Beyrut 1998.
• Kahtân Reşîd et-Temîmî, İtticâhâtu’l-hicâ fi’l-karni’s-sâlisi’l-hicrî, Dâru’l-Mesîre, Beyrut, ts.
• Karaman, Hayrettin-Topaloğlu, Bekir, Arap Dili ve Edebiyatından Tercemeler, İstanbul 1967.
• Kızılcık, Abdullah “Muhadram Şairlerden Hassân b. Sâbit’in İslâmî Döneme Ait Şiirlerinde Tema” Nüsha, yıl: VI, sayı: 20, Kış 2006.
• Kudâme b. Ca‘fer, Nakdu’ş şi‘r, nşr. Abdulmun‘im el-Hafâcî, Dâru’l- Kutubi’l- ‘İlmiyye, Beyrut, ts.
• Muhammed ‘Alî Ebû Hamde, Fi’t-tezavvuki’l-cemâlî li-Hemziyyeti Hassân b. Sâbit, Mektebetu’r-Risâle, Amman 1988.
• Muhammed Hudur, Edebu sadri’l-İslâm, Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, Beyrut 1981.
• Mütercim Ahmed Âsım Efendi, Kâmûs Tercümesi, İstanbul 1305.