XV. Yüzyılda Bursa’da Hayırsever Bir Çift: Hoca Ece ve Ayşe Hatun’un Vakıfları

Yıl 2009, Cilt: 18 Sayı: 1, 495 - 508, 01.01.2009

Saadet Maydaer

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

XV. Yüzyılda Bursa’da Hayırsever Bir Çift: Hoca Ece ve Ayşe Hatun’un Vakıfları

Öz

Osmanlı toplumunda vakıf kurumu hem sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın göstergesi hem de imar faaliyetlerinin en büyük destekçisi olmuştur. Bursa’da XV. yüzyılda yaşamış olan Hoca Ece ve hanımı Ayşe Hatun, bu destekleme kervanına kurdukları vakıflarla katılmışlardır. Hoca Ece, yaşadığı mahalledeki çocukların eğitimini sağlamak için bir mekteb kurmuş, bir mescidin ihyasına katkıda bulunmuş, ayrıca Bursa’nın en büyük camisi olan Ulucami’nin hasır ihtiyacı için para vakfetmiştir. Hanımı Ayşe de eşinin izinden giderek mahallesindeki halkın eğitimi için kitap okunmasını sağlamak üzere bir evin gelirini vakfetmiştir. Onları ve daha adı çoktan unutulmuş nice hayırseveri günyüzüne çıkarmak bir çeşit vefa borcudur

Anahtar Kelimeler

Hoca Ece, Vakıf, Ulucami, Bursa.

Kaynakça

• Akgündüz, Ahmed, İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Ankara, 1988.
• Aksu, Ali, “Romanya Türklerinde Kültürel Durum ve Mektep ve Aile Mecmuası”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IX, I, 2005, 11-27.
• Alada, Adalet Bayramoğlu, Osmanlı-Türk Şehrinde Mahalle, (Yayın- lanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1989.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, (BOA), Tapu Tahrir Defteri (TTd) 23.
• Beşbaş, Nermin- Denizli, Hikmet, Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1983.
• Bursa Şer’iyye Sicilleri, (BŞS), A 8, A 11, A 14, A 17, A 18, A 5, A 21, A 69, A 58, B 133, B 240, A 35, A 97, A 20, A 34.
• Çalış, Halit, “Rakabe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2007, c. 34, s. 427-428.
• Çelebioğlu, Âmil, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul, 1998.
• DİA, “Hoca”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, c. XVIII, s. 185-186.
• Döndüren Hamdi, Günümüzde Vakıf Meseleleri, İstanbul, 1988.
• Ergenç, Özer, XVI. Yüzyılın Sonlarında Bursa, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2006.
• Faroqhi, Suraiya, Osmanlı’da Kent ve Kentliler, (çev. Neyyir Kalay- cıoğlu), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2004.
• Hızlı, Mefail, “Osmanlı Vakıf Sisteminde Rakabe”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 6, cilt 6, 1994, 53-70.
• ……., Mahkeme Sicillerine Göre Osmanlı Klasik Döneminde İlköğretim ve Bursa Mektepleri, Bursa, 1999.
• İnalcık, Halil, “15. Asır Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Kaynakları”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1996, s. 187-201.
• İnalcık, Halil, “Capital Formation in the Ottoman Empire”, The Journal of Economic History, vol. 19, issue 1, The Tasks of Economic History, 1969, s. 97-140.
• Karataş, Ali İhsan, “XVI. Yüzyılda Bursa’da Tedavüldeki Kitaplar”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 10, sayı: 1, 2001, s. 209-230.
• Kazıcı, Ziya, İslam Müesseseleri Tarihi, İstanbul, 1996.
• ………, İslamî ve Sosyal Açıdan Vakıflar, İstanbul, 1985.
• Kepecioğlu, Kamil, Bursa Kütüğü, Bursa Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi, I-IV, Genel No: 4519-4522.
• Köprülü, M. Fuad, “Vakıf Müessesesinin Hukukî Mahiyeti ve Tarihî Tekâmülü”, Vakıflar Dergisi, sayı II, Ankara, 1942, s. 1-13.
• ……….., “Vakıf Müessesesi ve Vakıf Vesikalarının Tarihî Ehemmi- yeti”, Vakıflar Dergisi, sayı I’den ayrı basım, Ankara, 1938, s. 1-6.
• Kunter, H. Baki, “Türk Vakıfları ve Vakfiyeleri”, Vakıflar Dergisi, sayı I, Ankara, 1938, s. 103-130.
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, Yay Haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996.
• Öztürk, Nazif, Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Ankara, 1995.
• Öztürk, Zehra, “Eğitim Tarihimizde Okuma Toplantılarının Yeri ve Okunan Kitaplar”, Değerler Eğitim Dergisi, 1 (4), 2003, 131- 155.
• ………., “Osmanlı Döneminde Kıraat Meclislerinde Okunan Halk Kitapları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 5, sayı 9, 2007, 401- 446.
• Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 2004.
• Sahillioğlu, Halil, “Akçe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989, c. II, s. 224-227.
• Şahin, Erdal, “Osmanlıların Kazan Tatar Türklerinin Kültürü ve Diline Etkileri” Osmanlı, c. 9, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999, 353-360.
• Taş, Hülya, XVII. Yüzyılda Ankara, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2006.
• Taşköprülüzade, İsamüddin Ebu’l-hayr Ahmed Efendi, eş-Şakaiku’n- Numaniye fi Ulemai’d-Devleti’l-Osmaniye, Neşreden: Ahmed Subhi Furat, İstanbul Edebiyat Fakültesi Yayınları, no: 3353, İstanbul, 1985.
• Yediyıldız, Bahaeddin, XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi: Bir Sosyal Tarih İncelemesi, Ankara, 2003.