Gelenek, İslam ve Modernlik Üçgeninde Yoruba Ailesinin Bugünü

Yıl 2009, Cilt: 18 Sayı: 1, 559 - 589, 01.01.2009

Jeleel Odekunle Vejdi Bilgin

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Gelenek, İslam ve Modernlik Üçgeninde Yoruba Ailesinin Bugünü

Öz

Yoruba kabilesi, Afrika halkları içinde köklü ve zengin bir kültüre sahip olan büyük bir kabiledir. Geleneksel Orişa dinine mensup bu kabilenin sömürge haline gelişi ile Hıristiyanlık ve Müslümanlık olmak üzere iki yeni dini kabul etmesi neredeyse aynı dönem içerisinde gerçekleşmiştir. Bu açıdan Yoruba kabilesi, sonradan Müslüman olan toplumların modernite ile karşı karşıya kaldıkları problemleri göstermesi açısından çok önemli bir örneklem olarak kabul edilebilir. Kabile modernleşme süreci içerisinde Orişa dinini de barındıran geleneksel yapısını tamamen terk etmemiş, hatta çokeşlilik gibi bazı geleneksel uygulamalarını İslam ile özdeşleştirerek devam ettirmiştir. Bu süreç, beraberinde, şüphesiz pek çok çatışma alanını da ortaya çıkarmıştır. Bu makalede İslâmlaşması modernizmle tanışmasıyla paralel cereyan eden bir topluluğun aile kurumu örneklem alınmak suretiyle, gelenek, İslâm ve modernlik arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Yoruba Ailesi, İslam, Modernizm, Gelenek

Kaynakça

• Abdul Raufu, Mustapha, “Ethnic Structure, Inequality and Governance of the Public Sector in Nigeria,” Democracy, Governance and Human Rights, Programme Paper, Number 24, United Nations Research Institute for Social Development, November 2006.
• Abiola, E. O., West African History, Tunbosun Management Press Ltd, Ibadan, 1996.
• Adegbite, Adebayo, “The Value of The Traditional Marriage”, Nigeria Tribune, ed., Oyemola Kushimo, Tribune Press Ltd, Abeokuta (28 / 07 / 2001).
• Adeoye C. L, Aşa Ati İşe Yoruba, Oxford University Press, London, 1979.
• Adigun, Ajibade, Eto İkomojade ni İle Yoruba, Komolafe Books Publishing Ltd, 2. bs., Ijebu, Ogun State, 1994.
• Ajayi, J. F., I. A. Espie, A Thousand Years of West African History, Macmillian Nigeria Publisher Ltd, Lagos, 1998.
• Adegbite, Adebayo, “The Value of The Traditional Marriage”, Nigeria Tribune,
• ed., Oyemola Kushimo, Tribune Press Ltd, Abeokuta (28 / 07 / 2001).
• Akanbi, G. O., R.O. Oladele, Sociology of Education, Positive Press Old, Ife Road, Ibadan, 1994.
• Akinsanya, Olufunmilayo Rebecca, “The Socio-Cultural Implications of Family Planning Concept Among The Yoruba”, Family Planning in Nigeria, Federal Teachers College Publishers, Oşiele, Abeokuta, 2005.
• Akintekun, N. A., Current Attitudes of Male and Female Adolescents Towards Marrying, Hassan Publication, Oro, 1992.
• Arokin, Nigeria in Perspectives, Namson Management Press Ltd, Lagos, 1999.
• Atobiju Yoruba Dictionary, Excel Press Ltd, Abeokuta, Nigeria, 1980.
• Aworinde, I. A., Virginity in Yoruba Land, Lagos State University Press, Lagos, 1988.
• Babalola, E. O., Islam in West Africa, University Press Ltd, Ibadan, 1994.
• Babatunde, E. D., Culture, Religion, Family and Self, New York Press, New York, 1992.
• Balaman, Ali Rıza, Evlilik, Akrabalık Türleri Sosyal Antropolojik Yaklaşımla, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002.
• Bankole, D. A., Eto İgbeyawo L’ode Oni, Ajişafe Press Ltd, Ibadan, 1999.
• Bashir Sambo ve Mohammad Higab, Islamic Religious Knowledge for West African School Certificate, Islamic Publication Bureau, Kaduna, 1980.
• Bell, Alan, The Black Sexuality; Fact & Fancy, Belmon Press Ltd, California, 1978.
• Bernard, Jerssie, Marriage & Family Among Negroes, Englewood Ciffs Publishers, New Jersey, 1963.
• Bettany, G. T., Dünya Dinleri Ansiklopedisi, Çev. Ahmet Aydoğan, Say Yay., İstanbul, 2005.
• Bilgin, Vejdi, “Gelenek ve Din. Türkmenistan’ın dinî Hayatında Geleneğin Rolü,” Marife, Yıl: 5, Sayı:2, Güz 2005.
• Burstein ve diğer., The Multilevel Effect of Background on Society Achievement, Eagle Publishing Ltd, Ijebu, 1992.
• Caldwell, J. C., The Changing African Family and Series, Australian National University Press, Australia, 1976.
• Çelik, Celaleddin, İsim Kültürü ve Din, Çizgi Kitabevi, Konya, 2005.
• Daramola, Olu ve A. Jeje, Aşa ati Orişa ile Yoruba, Ibadan University Press, Ibadan, 1990.
• Delano, Meaning and Usage of Proverbs, University Press Ltd.
• Dopemu, P. A., Traditional Values: A Means to Self-Reliance, Orita Ibadan Journal of Religious Studies, Orita Publishers, Ibadan, 1993.
• Eades, J. S., The Yoruba Today, Cambridge University Press, Cambridge, 1980.
• Ebu Davud, Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Haz. N. Yeniel, H. Kayapınar, Şamil Yay., İstanbul, 1989.
• Eliade, Mircea ve Ioan P. Coulinao, Dinler Tarihi Sözlüğü, Çev. Ali Erbaş, İnsan Yay., İstanbul, 1997.
• Fadeiye, J. B., Social Studies Handwork, Olufemi Printing Press, Ilesha, 1978.
• Fadipe, N. D., The Sociology of The Yoruba, The Caxton Press Weat Africa Ltd, Ibadan, 1970.
• Fajuke, O., Social Studies Handcut for Colleges, Federal College of Education Oyo, Oyo. 1990.
• Ghalwash, A., The Religion of Islam, Academy Press Ltd, Sokoto, 1978.
• Görgün, Hilal, “Hevsa,” DİA, TDV Yay., İstanbul, 1998, c. 17.
• Hallgren, R., A Study of The Traditional Religious Culture of The Yoruba People and Their Family, New York Press, New York, 1991.
• Henslum, , J., Marriage in Changing Society, Collier Macmilian Publishers, London, 1980.
• “International Religious Freedom Report 2003,” http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2003/23745.htm [3/6/2008]
• Jimoh, F. A., Awon Eewo İdile ni İle Yoruba, Yemkem Press Ltd, Lagos, 1995.
• Kavas, Ahmet, “Nijerya, Tarih,” DİA, TDV Yay., İstanbul, 2007, c. 33.
• Kayode, J. O., Understanding African Traditional Culture, University of Ife Press Ltd, Ife, 1984.
• Ladele T. A. ve Mustapha O., Akojopo İwadi İjinle Aşa Yoruba, Macmillan Nigeria Publishers Ltd., Lagos, 1986.
• Lapidus, Ira M., A History of Islamic Societies, Cambridge University Press, Cambridge, 1998.
• Nicol T. L. ve Bryson J. B., Inter Sex & Intra Sex Stereotyping in Nigeria, Ben Publishers, New York, 1977.
• Odanye, Dele, A Handbook of History of Nigeria, Holad Press Ltd,
• Odetola T. O. ve diğer., Men & Society in Africa, Longman Nigeria Ltd., Lagos, 1983.
• Odunjo, J. F., Aşa İgbeyawo ni İle Yoruba, Badejo Press, Ile-Ife, 1970.
• Odunze, Don, The Devoted Husband, Enugu Family Circle Publications, 2. bs., Enugu, 2005.
• Ogunbowale, P. O., Awon irunmole ile Yoruba, Evans Brothers Nigeria Publishers Ltd, Ibadan, 1962.
• Okafor, J. O., Principle of Healthful Living, Erudite Publishers, Onitsha, 4. bs., 1998.
• Okozie, Ben, The Proverbs of The Yorubas, Abiola Bookshop Press Ltd., Lagos, 1998.
• Okwudili, O., Traditional Not Against Family Planning, Nigeria Population Publishers, Lagos, 1993.
• Olukoya, Olubisi, Marriage and Family Relationship, Top Island Publishers, Lagos, 1999.
• Onaolapo, Adebisi, The Believes of The Yorubas, Abuja University Press, Abuja, 1990.
• Özcan, Azmi, “İslâm, Doğuşu ve Yayılışı,” DİA, TDV Yay., İstanbul, 2001, c. 23.
• Silas, Ngozi Eke, Enjoy Your Family, Oshodi Lagos Broadmark Ltd Publishers, 2. bs., Lagos, 1999.
• Soyinka F., The Sexual Behaviour Among University Students in Nigeria, University Press, Ibadan, 1979.
• Supreme Council For Islamıc Affairs, “Essentials of Islamic Series”, Islamic Religion, Supreme Council Publishers, Abuja, 1994.
• Trimingham, J. S., A History of Islam in West Africa, Evans Brothers Nigeria Publishers Ltd, Ibadan, 1988.
• Uzoagulu, Paul, C., Social Studies for Schools and Colleges, Onitsha African Education Publishers Nigeria Ltd, Onitsha, 2001.
• Weeks, Richard V. (Ed.), Müslüman Halklar Ansiklopedisi, Çev. Deniz Diker ve diğer., İnsan Yay., İstanbul, 1991.
• Yoloye, E. A., The Role of Home and School in Helping The Individual Towards Self Realization and Maximization of His or Her Potential, University of Lagos Press Ltd, Lagos, 2002.