Bursa Suları ve Su Vakıfları

Yıl 2008, Cilt: 17 Sayı: 2, 379 - 417, 01.06.2008

Ali İhsan Karataş

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Bursa Suları ve Su Vakıfları

Öz

Bol sularıyla meşhur olan Bursa’da eğitim, din, imar, belediye ve benzeri hizmet ve faaliyetlerin pek çoğu vakıflar aracılığıyla yürütülmüştür. Bursa halkının kurduğu vakıflar arasında su hizmetlerine yönelik olanlar da dikkat çekmektedir. Pek çok insan değişik kaynaklardan mahallelere getirilen suların ve bunlara bağlı olarak inşa edilen çeşmelerin tamir ve onarımları için herhangi dünyevî bir menfaat beklemeden mülklerini veya paralarını vakfetmişlerdir. Böylece yaşadıkları sürece olduğu gibi vefatlarından sonra da su hizmetlerinin aksamaması için gerekli ortamı oluşturmuşlardır. Bu çalışmada Bursa Şer’iyye Sicilleri arasında yer alan bazı belgeler ışığında Bursa’daki su vakıfları incelenmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Bursa, Bursa Suları, Vakıf, Su Vakıfları

Kaynakça

• Ahmed Refik, Alimler ve Sanatkârlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1980.
• Akdemir, Rıza, “Carsten Niebuhr ve Seyahatnamesi”, Milli Kültür, sy.64, s. 96-102.
• Aksoy, Ali, Şehrengiz ve Miyahiye’lerde Uludağ ve Bursa Suları” Bursa Defteri, Sy. 3, Eylül 1999, s. 114-120.
• Alpalaca, Murat, “Bursa’nın Eski Çeşmeleri”, Uludağ, Bursa Halkevi Dergisi, c. 14, sy. 87, Ocak-Şubat 1948, s.23-26.
• Altınsu, Abdülkadir, Osmanlı Şeyhülislâmları, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1972.
• Ateş, İbrahim, Kanuni Sultan Süleyman’ın Su Vakfiyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.
• Aybet, Gülgün Üçel, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası Ve İnsanları (1530-1699), İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
• B.Ş.S. (Bursa Şer’iyye Sicilleri) A25, B124; B176; B195; B208; B212; B328; C6; C92.
• Baykal, Kazım, Bursa ve Anıtları, Bursa 1993.
• Çeçen, Kazım, İstanbul’un Osmanlı Dönemi Su Yolları (haz: Celal Kolay), İSKİ Yayınları, İstanbul 1999.
• Çelik, Gülfettin, Vakıf Su tahlilleri Su Hukuku ve Teşkilatı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul 2000.
• Çetin, Osman, İlk Osmanlı Hastanesi Bursa Yıldırım Dâruşşifası (Bursa Mahkeme Sicillerine Göre), Göz Nurunu Koruma Vakfı Yayınları, İstanbul 2006.
• Çetin, Osman, “Suların Padişahı, Padişahların Suyu Akçağlayan” Bursa’da Yaşam, Temmuz 2008, s. 104-112.
• Çiftçi, Cafer, “Osmanlı Dönemi Bursa Su Yollarının Bakımı ve Onarı- mında Vakıfların Rolü”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, yıl: 3, sayı: 3 Bursa 2002, s. 57-74.
• Ertürk, Hasan, Suyun Bursa Serüveni, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Bursa 2006.
• Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, 8haz. Z. Kurşun, S.A. Kahraman, Y. Dağlı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1999, II.
• Gazzîzâde Abdüllatif Efendi, Hülâsatü’l-vefeyât, Bursa Yazma ve Eski Esereler Ktp. Genel no: 2162.
• Güldeste-i Şuara, Hüdavendigâr Matbaası, 1287.
• Günaydın, N.-Kaplanoğlu, R., Seyahatnamelerde Bursa, Bursa Ticaret Borsası Yayınları. Bursa 2000.
• Karataş, Ali İhsan, “Bursa’da Su ve Çeşme Âşığı Bir Şeyhülislâm: Karaçe- lebizade Abdülaziz Efendi”, Bursa’da Yaşam, Temmuz 2008, s.18- 28.
• Kaya, Nevzat, “Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi”, DİA, XXIV, 382.
• Kepecioğlu, Kamil, Bursa Kütüğü, I-IV, Bursa Yazma ve Eski Eserler Kütüphanesi, No: 4519-4522.
• Kılıç, Selda, “Su Yolları ve Su-Yolcu Esnafina Dair Bazi Tespitler” Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl. 2004, c.23, sy. 36, s.175-188.
• Köksal, M. Asım, İslâm Tarihi-Medine Devri, Şamil Yayınevi, İstanbul 1987, I.
• Köprülü, Orhan F., “Şeyhülislâm Kara-Çelebi Zade Abdülâziz Efendi ve Müftü Suyu”, Belleten, XI / 41, Ankara, 1947, s. 137-145
• Martal, Abdullah, “XVI. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda Su- Yolculuk”, Belleten, c. LII, Sy. 205, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1989, s. 1585-1654.
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, (haz: Nuri Akbayar) Tarih Vakfı Yurt Yayınları İstanbul 1996, I.
• Mermutlu, Bedri, “Bursa’da Su Kültürü ve Gazzîzade Abdüllatif Efendi’nin Notları”, Bursa’da Yaşam, Temmuz 2008, s. 32-42.
• Müslim, Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî, Sahih-u Müslim, Çağrı yayın- ları, İstanbul 1981, I-III
• Öcalan, Hasan Basri, “Bir Su Şehri Bursa ve Abdülaziz Efendi’nin Su Vakfiyesi”, Kültür, Kış 2007, Sy. 9, s. 110-113;
• Özer, Selçuk A., Pınarbaşından Doğancıya Bursa’nın İçme Suyu Tarihi, Buski Yayınları, Bursa 2001.
• Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, M.E.B.Yayınları, İstanbul 1993, III.
• Subul, Suphi, Bursa İçme Suları, Uygun Basımevi, Bursa 1948.
• Şensoy, Fatma, “Kamusal Hizmetlerin Karşılanmasında Vakıflar: Vakıf Sular Örneği”, Sivil Toplum, Yıl 4, Sy. 15, Temmuz-Eylül 2006, s. 73-86.
• Şükrü, Mümtaz, “Müftü Suyu”, Uludağ, Bursa Halkevi Dergisi, Sy., 22, Haziran 1939, s.57-61.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, Beş Şehir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
• Uzer, İhsan, Bursa Suları, Halkevi Neşriyatı, Bursa 1941.
• Yurtsever, Murat, “Lamiî Çelebi’nin Bursa Şehrengîzi’nde Mekân Tasvirleri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 2, sy. 2, Bursa 1987, s. 243-252.