İrfan AYCAN, Saltanata Giden Yolda Muaviye Bin Ebî Süfyan (Ankara: Fecr Yayınları, 1990)

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 2, 659 - 664, 26.12.2020

Mustafa Yanç

Öz

Hz. Hasan’ın hilafeti Muaviye b. Ebî Süfyan’a devretmesiyle birlikte tarihte Hulefâ-i Râşidîn döneminin sona ermiş olduğu kabul edilir. Ardından tarih sahnesine çıkan Emevîler İslâm topraklarına yaklaşık 90 yıl hükmetmişlerdir. Bu zaman diliminde başarılı fetih hareketlerine, birçoğu günümüze kadar ulaşan imar faaliyetlerine, ekonomik ve sosyal alanda restorasyonlara imza atan Emevîler, zaman zaman Müslüman kamuoyunu rahatsız edecek davranış ve tutumlarda da bulunmuşlardır. Bunlara Kerbelâ vakası, Hucr b. Adiy ve Zeyd b, Ali gibi şahsiyetlerin katledilmeleri örnek gösterilebileceği gibi, Yezid b. Muaviye ve Velid b. Yezid gibi halîfelerin ahlak dışı davranışları da eklenebilir. Fakat Emevîleri İslâm Tarihi serüveninde farklı kılan en büyük özellikleri, onların Arapların idarede o döneme kadar tecrübe etmedikleri veliahtlık sitemini benimsemeleridir. Her ne kadar sonraki İslâm devletleri de veliahtlık ile idare edilseler de genelde Emevîlere, özelde devletin kurucusu olarak kabul edilen Muaviye’ye yöneltilen en önemli eleştirilerden biri de veliahtlık sistemini uygulamaya koyarak selefleri olan Hulefâ-i Râşidîn’in uygulamasını terk etmiş olduklarıdır. Yukarıda bahsi geçenlerden de anlaşılacağı üzere Emevîler dönemi pek çok karmaşık hadisenin baş gösterdiği bir zaman dilimidir. Dolayısıyla gerek bu dönemi, gerek devletin kurucusu olan Muaviye b. Ebî Süfyan’ı konu edinen araştırmalara dönemin şartlarını daha iyi anlayabilmek ve olayların arasındaki ilişkileri kavrayabilmek için fazlaca ihtiyacımız vardır. Tanıtmayı hedeflediğimiz İrfan Aycan’ın doktora tezi olarak hazırlanmış bu kitabı, Muaviye b. Ebî Süfyan’ın saltanata giden yoldaki mücadelesini konu edinmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muaviye, Ümeyye Oğulları, Saltanat, Emevîler