Ṣoḥbet as a Method of Maʿrifa: Translation and Evaluation of al-Sulamī’s Treatise Adabu mucālasati’l-mashāyikh ve ḥifẓi ḥurumātihim

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 2, 633 - 652, 27.12.2021

Soner Eraslan

https://doi.org/10.51447/uluifd.811028

Öz

Marifete Erme Yöntemi Olarak Sohbet: Sülemî’nin Edebü mücâleseti’l-meşâyiḫ ve ḥıfẓi ḥurumâtihim Risâlesinin Tercüme ve Değerlendirilmesi

Öz

Ebû Abdurrahmân es-Sülemî (d. 325/937-v. 412/1021), eserleriyle tasavvuf ilminin tedvininde seçkin bir yere sahip olup günümüze ulaşmayanlar da dâhil yüzü aşkın eser kaleme almıştır. Bu eserlerin bir bölümü küçük çaplı risâleler olarak karşımıza çıkarken bir kısmı da birkaç ciltlik muhtevaya sahiptir. Sülemî, sûfî tabakât ve tefsir çalışmalarının yanında farklı konular üzerine de tematik eserler yazmıştır. Tematik eserleri arasında tasavvuf ve sûfîlik hakkında kaleme aldığı müritlere yol gösterici müstakil kitaplar; fütüvvet, galatât, tezellül, âdâb ve sohbet gibi birçok konudaki risâleleri sayılabilmektedir. Tasavvuf ilminin bir yolculuk olduğu ve bu yolculukta sohbetsiz menzile ulaşılamayacağından olsa gerek Sülemî, sohbet ve sohbetin âdâbı üzerine birçok müstakil çalışmada bulunmuştur. Bu makalede, Sülemî’nin tasavvufun kilit kavramları arasında yer alan sohbet hakkındaki görüşlerine değinilip sohbetin âdâbı üzerine kaleme aldığı Edebu Mücâleseti'l-meşâyih ve Hıfzi Hurumâtihim risâlesinin tercümesi yapılacaktır. Akabinde adı geçen risâlenin değerlendirmesinde bulunulacaktır. Böylece tasavvufun erken döneminde sohbet kavramının anlam aralığı, Sülemî özelinde değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Âdâb, Sohbet, Ebû Abdurrahmân es-Sülemî, Edebu Mücâleseti'l-meşâyih ve Hıfzi Hurumâtihim

Kaynakça

• Aclûnî, Ebü’l-Fida İsmail b .Muhammed. Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbas :Amma İştehere mine’l-Ehâdîs ala Elsineti’n-nas. thk. Yusuf b. Mahmud Hacı Ahmed. Dımaşk: Mektebetü’l-ilmi’l-hadîs, 1424.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b İbrâhîm Cu’fî. Sahîhu’l-Buhârî. Beyrut: Dar İbn Kesîr, 2002.
• Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları, 2009.
• Eraslan, Soner. Tabakât Literatürünün Ortaya Çıkışı: Sülemî’nin Tabakâtu’s-Sûfiyye’si. Yayımlanmamış: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, 2020.
• Hucvirî, Ebü’l-Hasan Ali b Osman b Ali. Keşfü’l-mahcub. Kahire : Şuunü’l-İslâmiyye, 1975.
• Isfahânî, Ebû Nuaym Ahmed b Abdullah b İshak İsfahani Ebû Nuaym el-. Hilyetü’l-evliya ve Tabakatü’l-asfiya. Kemâhî, Osman b. Sâid el-. el-Müheyye’ fî Keşfi Esrâri’l-Muvatta’. thk. Ahmed Ali. Kahire: Dâru’l-Hadis, 2005.
• Knysh, Alexander. Tasavvuf Tarihi. çev. İhsan Durdu. İstanbul: Ufuk Yayınları, 2011.
• Kuşeyrî, Abdulkerim el-. er-Risaletü’l-Kuşeyriyye. thk. Zerîk Marûf Mustafa. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, 2001. Ma’lûf, Luvis b Nikola el-Ma’luf el-Yesui. el-Müncid fî’l-Luga ve’l-A’lam. Beyrut : Dârü’l-Meşrik (Dar el-Machreq), 2003.
• Muhammed, Yusuf Hattar. el-Mevsuatü’l-Yusufiyye bi Beyâni Edilleti’s-sufiyye. Dımaşk: Dârü’t-takva, 2003.
• Serrâc, Ebu Nasr Abdullah b Ali et-Tusi es-. el-Luma’. thk. Abdulkerim Mahmud - Taha Abdulbâkî Surûr. Bağdad : Mektebetü’l-Müsennâ, 1970.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-Hâvi li’l-Fetâvî. Beyrut : Dârü’l-Kitâbi’l-Arabi, 2000.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. Âdâbu’s-suhbe. Tanta: Dârü’s-Sahabe li’t-Türas, 1990.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Âdâbü’s-sohbe ve Hüsnü’l-‘uşre”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Meir J. Kister. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369 hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Beyânu Ahvâli’s-sûfiyye”. Tasavvufun Ana İlkeleri Sülemi’nin Risaleleri. thk. Süleyman Ateş. Ankara : Ankara Üniversitesi, 1981.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Cevâmiu Âdâbi’s-Sûfiyye”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Etan Kohlberg. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Edebu Mücâleseti’l-meşâyih ve Hıfzi Hurumâtihim”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Kennedy Lee Honerkamp. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Menâhicü’l-‘ârifîn”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Etan Kıster. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Mesâil Veredet min Mekke”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Gerhard Böwerıng. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Risâle fi Galatâtu’s-sûfiyye”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Gerhard Böwerıng. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. “Risâletü Ravzai’l-mürîdîn”. Mecmua-i Âsâr-i Ebu Abdurrahman Sülemî. thk. Muhammed Sûrî. Tahran : Merkez-i Neşr-i Danişgahi, 1369hş.
• Sülemî, Ebû Abdurrahman Muhammed b Hüseyin es-. Tabakatü’s-sufiyye. thk. Nureddin eş-Şerîbe. Kahire : Mektebetü’l-Hanci, 1969.
• Tayâlisî, Ebû Davud Süleyman b. Davud b. Carud Farisi. Müsnedu Ebî Davud et-Tayalisi. thk. Muhammed b. Abdulhasan et-Türkî. Cize: Dârü’l-Hicr, 1999.
• Uludağ, Süleyman. “Hankah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 16. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1997.