A Postcolonial Reading on Eurocentrism, Otherization and Orientalist Discourse in Sociological Thought and Its Criticism

Yıl 2018, , 163 - 188, 31.07.2018

İrfan Kaya

https://doi.org/10.5281/zenodo.1488711

Öz

Modernity has long been a dominant paradigm in producing knowledge and in determining theoretical framework of the disciplines although it is in connivance with a Eurocentric ideology and conflict of paradoxes in itself. The other participant of the crime, committed with Eurocentric ideology, is sociology as an observation method of modernity’s self and developed with it. They also display a tautological view with each other. Compatibility of paradoxes in modernity makes the othering notions of rejection, negation etc. inevitable. Otherization in sociological literature has been a reference point in historiography that is developed with the claim that historical process experienced throughout Europe is the only straight and universal one with an essentialist perspective, in the Orientalist discourse that is established in parallelism with colonial activities and generating ideal tips. This article aims to criticize the framework and the narrative in modernity and sociology as they contain Eurocentric discourse according to post-colonial theory. While chasing a non-othering paradigm inquiring troubles and dilemmas that post-colonial theory faced will also be the other aim of this study. This paper aims to be authentic by determining the problems of post-colonial theory that criticizes the dominant paradigm through orientalist discourse yet falls into clutches of self-orientalism. 

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Orientalism, Euro-centrism, Otherization, Culturalism, Post-colonialism

Sosyolojik Düşüncede Avrupa-merkezcilik, Ötekileştirme ve Oryantalist Söylem Üzerine Post-kolonyal bir Okuma ve Eleştirisi

Öz

Modernite, uzun bir zamandır tüm dünyada, Avrupa-merkezci bir ideolojiyle suç ortaklığı yapmasına ve özünde barındırdığı çelişkilerin bağdaşmazlığına rağmen, bilgi üretimi ve disiplinlerin teorik çerçevesini belirlemede hâkim paradigma olmayı sürdürmektedir. Avrupa-merkezci ideolojiyle girişilen suçun iştirakçilerinden bir diğeri de, modernliğin kendi kendini gözleme tarzı olarak ve onunla birlikte gelişen, aralarında totolojik bir görünüm sergileyen sosyolojidir.Modernitenin özünde barındırdığı çelişkilerin bağdaşmazlığı, yadsıma, inkâr vs. ötekileştirme nosyonunu kaçınılmaz kılar.Sosyolojik literatürde ötekileştirme, özcü bir yaklaşımla Batıda yaşanan tarihsel sürecin tek doğru ve evrensel olduğu iddiasıyla geliştirilen tarih yazımında, sömürgeleştirme faaliyetlerine koşut olarak geliştirilen oryantalist söylemde, ideal tiplerin oluşturulması gibi konularda referans noktası olmuştur.Bu makale, modernite ve sosyolojideki teorik çerçeve ve anlatının Avrupa-merkezci bir söylem barındırmasındanhareketle post-kolonyal teoriye göreeleştirisini yapmayı amaçlamaktadır.Ötekileştirmeyen bir paradigmanın izini sürerken post-kolonyal teorinin karşılaştığı zorluklar ve açmazlarıortaya koymak da bu çalışmanın bir diğer amacı olacaktır.Çalışma, post-kolonyal teorinin sosyolojideki oryantalist söylem üzerinden hâkim paradigmayı eleştirirken self-oryantalizmin ağına düştüğü hususları belirtmek suretiyle özgün olmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Oryantalizm, Avrupa-merkezcilik, Ötekileştirme, Kültürelcilik, Post-kolonyalizm

Kaynakça

• Abrams, Philip. Historical Sociology. New York: Cornell University, 1982.
• Ahmad, Aijaz. Teoride Sınıf, Ulus, Edebiyat, Jameson, Salman Rüşdi, Edward Said Eleştirisi. Translated by Ahmet Fethi. Istanbul: Alan Publications, 1995.
• Aktay, Yasin. Tarih Bozumu, Tarih Sosyolojisi Denemeleri. Istanbul: Açılım Publications, 2010.
• Aktay, Yasin. “Modernleşme ve Gelenek Bağlamında Dini Bilgi ve Otoritenin Dönüşümü”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık. 345-393. Istanbul: İletişim Publications, 2011.
• Al-Azmeh, Aziz.İslamlar ve Moderniteler. Translated by Elçin Gen. Istanbul: İletişim Publications, 2014.
• Amin, Samir. Avrupa-merkezcilik, Bir İdeolojinin Eleştirisi. Translated by Mehmet Sert. Istanbul: Chiviyazıları, 2007.
• Asad, Talal.Dinin Soykütükleri, Hıristiyanlıkta ve İslamda İktidarın Nedenleri ve Disiplin.Translated by Ayet Aram Tekin. Istanbul: Metis Publications, 2015.
• Asad, Talal.Sekülerliğin Biçimleri, Hıristiyanlık, İslamiyet ve Modernlik. Translated by Ferit Burak Aydar. Istanbul: Metis Publications, 2007.
• Bhabha, Homi K..Kültürel Konumlanış. Translated by Tahir Uluç. Istanbul: İnsan Publications, 2016.
• Bhambra, Gurminder K..“Postcolonial Reflections on Sociology”.Sociology-The Journal of the British Sociolog-ical Association 50, no. 5 (2016): 964 Accessed 20.07.2017. http://wrap.warwick.ac.uk/81982
• Bhambra, Gurminder K..Moderniteyi Yeniden Düşünmek, Post-kolonyalizm ve Sosyolojik Tahayyül. Translated by Özlem İlyas. Istanbul: Istanbul Bilgi University Publications, 2015.
• Bakic-Hayden, Milica. “Sürekli Çoğalan Oryantalizmler: Eski Yugoslavya Örneği”. Translated by Birgül Koçak Oryantalizm Tartışma Metinleri Edited by Aytaç Yıldız. 355-374. Ankara: Doğu Batı Publications, 2014.
• Bauman, Zygmunt. Modernlik ve Müphemlik. Translated by İsmail Türkmen. Istanbul: Ayrıntı Publications, 2014.
• Burke, Peter. Afişten Heykele Minyatürden Fotoğrafa Tarihin Görgü Tanıkları. Translated by Zeynep Yelçe. Is-tanbul: Kitap Publications, 2016.
• Chibber, Vivek. Post-Kolonyal Teori ve Kapitalizmin Hayaleti. Translated by Afife Yasemin Yılmaz. Istanbul: İletişim Publications, 2016.
• Carr, Edward H..Tarih nedir?. Translated by Misket Gizem Gürtürk. Istanbul: İletişim Publications, 2016.
• Dirlik, Arif. Postkolonyal Aura, Küresel Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya Eleştirisi. Translated by Galip Doğdu-aslan. Istanbul: Boğaziçi University Publications, 2010.
• Dirlik, Arif. “Culture against History: Politics of East Asian Identity”. Development and Society 28/2 (1999): 167-190.
• Dirlik, Arif. “Global in the Local”.Global/Local. der. R. Wilson-W. Dissanayake.21-45. Durham and London: Duke University Press,1996.
• Dirlik, Arif. Kriz, Kimlik ve Siyaset, Küreselleşme Yazıları. Translated by Sami Oğuz. Istanbul: İletişim Publications, 2009.
• Edgerton, Samuel. The Renaissance Re-discovery of Linear Perspective. New York: Harper and Row, 1976.
• Florenski, Pavel. Tersten Perspektif. Translated by Yeşim Tükel. Istanbul: Metis Publications, 2013.
• Foucault, Michel. Nietzsche, Soybilim, Tarih, Felsefe Sahnesi, Seçme Yazılar 5 . Translated by Işık Ergüden. Istanbul: Ayrıntı Publications, 2011.
• Fukuyama, Francis. Tarihin Sonu mu? Edited by Mustafa Aydın-Ertan Özensel. Ankara: Vadi Publications, 2002.
• Go, Julian. “For a Postcolonial Sociology”. Theory and Society 42/1 (January 2013): 25-55.
• Gökalp, Ziya. Türkçülüğün Esasları. Ankara: Varlık Publications, 1968.
• Gündüz, Mustafa. “Kültür ve Medeniyet Bağlamında Batı Merkezci Eğitim ve Eleştirisi”.İnsan & Toplum 3/6 (2014): 223-243.
• Harvey, David. Postmodernliğin Durumu, Kültürel Değişimin Kökenleri. Translated by Sungur Savran. Istanbul: Metis Publicayions, 2014.
• Karaosmanoğlu, Kerem-Defne Karaosmanoğlu. “Avrupa-merkezciliği Eleştirmek: Çıkmazlar ve Alternatif bakışlar”. İnsan &Toplum Dergisi 3/6 (2014): 49-68.
• Kaya,İrfan.“Klasik Sosyolojide Nostaljik Paradigma ve İslamcılıkta Asr-ı Saadet Özlemi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21/1 (June 2017): 81-105.
• Kavakçı, Merve. “Questioning Turkey’s Role Model Status: A Critical Examination of the Social and Political Implications of the Headscarf Ban in Turkey”.Doctoral thesis, Howard University, 2007.
• Keskin, Ferda. Sunuş: Özne ve İktidar, Michel Foucault, Özne ve İktidar, Felsefe Sahnesi 2 , Translated by Işık Ergüden-Osman Akınhay. 11-24. Istanbul: Ayrıntı Publications, 2016.
• Keyman, Fuat. “Edward Said ve Bir Modernite Eleştirisi Olarak Oryantalizm”.Uluslararası Oryantalizm Sem-pozyumu. Istanbul: IBB Publications, 2007.
• Mutman, Mahmut. “Postkolonyalizm: Ölü bir Disiplinin Hatıra Defteri”. Toplumbilim 25 ( 2010): 117-128.
• Nietzsche, Friedrich. Ahlakın Soykütüğü. Translated by Orhan Tuncay. Istanbul: Gün Publications, 2005.
• Nietzsche, Friedrich. Şen Bilim: Ana Metin 1. Translated by Ahmet İnam. Istanbul: Say Publications, 2004.
• Panofsky, Erwin. Gotik Mimarlık ve Skolastik Felsefe, Ortaçağda Sanat, Felsefe ve Din Arasındaki Benzerliklerin İncelenmesi. Translated by Engin Akyürek. Istanbul: Kabalcı Publications, 2014.
• Phillips, Anne. Multiculturalism without Culture.New Jersey: Princeton University Press, 2007.
• Prakash, Gyan. “Writing Post-Orientalist Histories of the Third World: Perpectives from Indian Historiography”.Comparative Studies in Society and History 32 (April 1990): 383-408.
• Said, Edward S..Şarkiyatçılık, Batı’nın Şark Anlayışları. Translated by Berna Ülner. Istanbul: Metis Publications, 2001.
• Sanjay Seth, “Historical Sociology and postcolonial Theory: Two Strategies for Challenging Eurocentrism”. International Political Sociology 3 (September 2009): 334-338.
• Sarıbay, Ali Yaşar. Takdim yazısı, Patrick Haenni, Piyasa İslamı, İslam suretinde Neo-Liberalizm. Translated by Levent Ünsaldı. Ankara: Heretik Publications, 2014.
• Sarup, Madan. Post-yapısalcılık ve Post-modernizm. Translated by A. Baki Güçlü. Ankara: Bilim ve Sanat Publications, 1997.
• Sayın, Zeynep. Sunuş.Tersten Perspektif Translated by Yeşim Tükel. Istanbul: Metis Publications, 2013.
• Sayyid, Boby S..“Kötü Niyet: Anti-Özcülük, Evrensellik ve İslamcılık”, trc. Nuh Yılmaz, Tezkire 18 (2000): 71-87.
• Sayyid, Boby S..Fundamentalizm Korkusu, Avrupamerkezcilik ve İslamcılığın Doğuşu. Translated by Ebubekir Ceylan-Nuh Yılmaz. Ankara: Vadi Publications, 2000.
• Sunar, Lütfi. “Weber’in Tarihsel Şehir Sosyolojisi: Modern Toplumun Temeli Olarak Şehir”. Sosyoloji Dergisi 3/22 (2011): 423-442.
• Spivak, Gayatri Chakravorty. Madun Konuşabilir mi?. Translated by Dilek Hattatoğlu-Gökçen Ertuğrul-Emre Koyuncu. Ankara: Dipnot Publications, 2016.
• Stauth, Georg-Bryan S. Turner. Nietzsche’nin Dansı, Toplumsal Hayatta Hınç, Karşılıklılık ve Direniş.Translated by Mehmet Küçük. Ankara: Bilim ve Sanat Publications, 2005.
• Sunar, Lütfi. “Şarkiyatçılığı Niçin Yeniden Tartışmalıyız?” Uluslararası Oryantalizm Sempozyumu. Istanbul: IBB Publications, 2007.
• Turner, Bryan S..Oryantalizm, Postmodernizm ve Globalizm. Translated by İbrahim Kapaklıkaya. Istanbul: Anka Publications, 2002.
• Turner, Bryan S..Max Weber ve İslam, Eleştirel bir Yaklaşım. Translated by Yasin Aktay. Ankara: Vadi Publications, 1997.
• Turner, Bryan S..Max Weber, From History to Modernity. London and New York: Routledge, 1993.
• Ülgener, Sabri F..Zihniyet ve Din. Istanbul: Der Publications, 1981.
• Yardımcı, Sibel. “Canavar: Kültüralizm Ne Zamandı?”.www.e-skop.com. e-skop dergi. 10/2012. sayı 3, Ac-cessed 19.07.2017 http://www.e-skop.com/skopdergi/canavar-kulturalizm-ne-zamandi/928
• Young, Robert J..Postkolonyalizm. Tarihsel bir Giriş. Translated by Burcu Toksabay Köprülü-Sertaç Şen. Ankara: Matbu Publications, 2016.
• Wallerstein, Immanuel. “Eurocentrism and Its Avatars: The Dilemmas of Social Science”. New Left Review 226 (1997): 93-108.
• Weber, Max. The Agrarian Sociology of Ancient Civilizations.trc. Richard I. Frank. London: Verso Books, 1988.
• Zizek, Slavoj. Kırılgan Temas. Translated by Tuncay Birkan. Istanbul: Metis Publications, 2011.