Eğitime Konu Edilecek Değerlerin Belirlenmesinde Çocuğun İhtiyaçlarının Ekolojik Sistem Yaklaşımı ile İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 167 - 185, 31.07.2022

Hasan Sözen İsa Ceylan Vahdeddin Şimşek

https://doi.org/10.54659/ulum.926849

Öz

İnsanlar çeşitli olay ve olgular karşısında takınacakları tavırları ve sergileyecekleri davranışları belirlerken kendi ihtiyaç ve beklentilerinin yanı sıra ait oldukları gruplar ile içinde yaşadıkları toplumun ihtiyaç ve beklentilerini de göz önünde bulundururlar. Bu durum öğrencilerin ihtiyaç ve beklentilerinin tespiti, eğitim durumlarının düzenlenmesi, bir diğer ifadeyle öğrenme yaşantılarını sağlayacak dış koşulların düzenlenmesi ve işe koşulmasıyla yakından ilgilidir. Söz konusu ihtiyaç ve beklentiler, eğitim durumlarının olduğu kadar değer eğitimi sistemlerinin de temelini oluşturmaktadır. Bu çalışma, eğitimde içerik hazırlama çalışmaları çerçevesinde değerlerin belirlenmesinde çocuğun kendisinin, mensubu olduğu grubun/grupların ve içinde yaşadığı toplumun ihtiyaç ve beklentilerini konu edinmektedir. Literatür taramasına ve doküman incelemesine dayalı bu çalışmanın problemi, çocukların yukarıda sözü edilen parametreler çerçevesinde ortak bir değer anlayışı geliştirebilmelerini sağlayacak bütüncül bir anlayış ve yaklaşım mümkün müdür sorusudur. Alan yazında, sözü edilen paydaşların ihtiyaç ve beklentileri ile değer gelişimi arasındaki ilişkiyi konu alan çalışmaların sınırlı olması; ayrıca söz konusu ilişkiye dair yeterli farkındalığın, derinliğin ve bilgi seviyesinin bulunmaması bu çalışmayı önemli kılan hususların başında gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Din Eğitimi, Değerler, Ekolojik Sistem Yaklaşımı, Çocuğun İhtiyaçları

Examining The Child's Needs With An Ecological System Approach In Determining Values To Be Subject To Education

Öz

In determining the attitudes and behaviours that people will take in the face of various events and phenomena, they take into account their needs and expectations, as well as the needs and expectations of the groups they belong to and the society they live in. This situation is closely related to the determination of the needs and expectations of the students, the regulation of their educational status, in other words, the regulation of the external conditions that will provide their learning experiences. These needs and expectations form the basis of value education systems as well as educational situations. This study focuses on the needs and expectations of the child himself, the group / groups he belongs to and the society he lives in in determining the values within the framework of content preparation studies in education. The problem of this study, which is based on literature review and document review, is it possible to have a holistic understanding and approach that will enable children to develop a common understanding of value within the framework of the parameters mentioned above. Within the field, the studies on the relationship between the needs and expectations of the aforementioned stakeholders and value development are limited; In addition, the lack of sufficient awareness, depth and level of knowledge about the relationship in question is one of the issues that make this study important.

Anahtar Kelimeler

Education, Relgious Education, Values, Ecological System Theory, Hierarchy of Needs

Kaynakça

• Altan-Tarhan, Selen-Sinem. “Büyükanneden Toruna: Yaşamboyu Öğrenme Sürecinde Değer ve Beceri Aktarımı”. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 2/1 (2018), 26-42.
• Anderson, Donna R. “Character education: Who is responsible?”. Journal of Instructional Psychology 27/3 (2000), 139-143.
• Ashman, Kirst Karen-Zastrow, Charles. Understanding Human Behavior And The Social Environment. Chicago: Nelson Hall Publishers, 1990.
• Ashman-Grafton, Kirst Karen-H. Hull. Understanding Generalist Practice. Chicago: Nelson Hall Publishers, 1999.
• Aybey, Salih. “Ailenin Dini Değerleri Aktarmadaki Rolü ve Bu Süreçte Dikkat Edilmesi Gereken İlke-ler”. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches 7/2 (2018), 544–560. Balcı-Yelken, F. Ayşe-Tuğba. “İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerler Ve Değer Eğitimi Uygulamaları Konusunda Öğretmen Görüşleri”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 14/1 (2013), 195-213.
• Çınar, Fatih.“Din Öğretiminde Değerler Eğitimi”. Değerler Eğitimi. ed. Mevlüt Gündüz. 87-122. Ankara: Maya Akademi Yayınları. 2015.
• Danış, M. Zafer. “Davranış Bilimlerinde Ekolojik Sistem Yaklaşımı”. Aile ve Toplum 3/9 (2006), 45-53.
• Eken- Öksüz, Neticeyi Tayyive-Halil İbrahim. “İlkokul (1-4) Türkçe Ders Kitaplarındaki Hikâye Edici Me-tinlerin Türkçe Dersi Öğretim Programındaki Kök Değerler Bakımından İncelenmesi”. Ana Dili Eği-timi Dergisi 7/2 (2019), 384-401.
• Ekşi-Okudan, Halil-Ahmet Yasin. “Eğitim Yöneticilerinin Bakış Açısı İle Değerler Eğitimi”. Journal of Tur-kish Science Education 8/2 (2011), 178 - 190.
• Eranıl, Anıl Kadir. Eğitim Yönetimi Modelinin Ekolojik Sistemler Kuramı Bağlamında Geliştirilmesi. Anka-ra: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Doktora Tezi, 2021.
• Erdal, Kelime. “Çocuk Oyunlarında Değerler Eğitimi”. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi 1/1 (2019), 53-59.
• Erdiller-Yatmaz, Zeynep Berna vd. “Çocuk ve Çocukluk: Okulöncesi Öğretmen Adayları Anlatı-yor”. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 6/3 (2018), 284-312.
• Güçlü, Abdülbaki vd. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bilim Sanat Yayınları, 2008.
• Hacıibrahimoğlu Yıldırım, Binnur. “Erken Çocukluk Döneminde Geçiş ve Geçiş Süreci”. Hacettepe Jour-nal of Educational Research 3/1 (2017), 14-36.
• İpek, Cemalletin. “Eğitimin Toplumsal Temelleri”. Eğitim Bilimine Giriş. ed. H. B. Memduhoğlu-K. Yılmaz. 47-74. Ankara: Pegem Yay., 2017.
• Kalkan, Melek. “Sosyal Öğrenme Kuramı”. Eğitim Psikolojisi. ed. Yaşar Özbay- Serdar Erkan. 245-270. An-kara: Pegem Akademi Yay., 2008.
• Keçeli Kaysılı, Bahar. “Akademik Başarının Arttırılmasında Aile Katılımı”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 9/1 (2008), 69-83.
• Kızılçelik-Erjem, Sezgin-Yalçın. Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Konya: Günay Ofset, 1992.
• Kula-Çakır, Sedat-Bekir. “Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi Bağlamında Toplumda Bireylerin Güvenlik Algısı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki”. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 12 (2015), 191-210.
• Margarete, Blank Mathieu. “Werteerziehung in kindertages-einrichtungen”. https://www.kindergartenpaedagogik.de/fachartikel/bildungsbereiche-erziehungsfelder/religioese-und-ethische-bildung/1294/ Erişim Tarihi: 20 Haziran 2022.
• Maslow, Abraham H. “A Theory Of Human Motivation”. Psychological Review 50/4 (1943), 370.
• Mendras, Henry. Sosyolojinin İlkeleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• MEB Temel Kanunu. T.C. Resmî Gazete No. 14574 (24/6/1973). Erişim: 20.06.2022.
• Özden, Yüksel. Eğitimde Yeni Değerler. Ankara: PegemA Yayıncılık, 2005.
• Özkan, Gizem. “Ekolojik Sistem Yaklaşımı Açısından Çocuk İhmal ve İstismarında Bireysel, Ailesel ve Çev-resel Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi”. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 4/8 (2022), 217-240.
• Sarıipek, Doğa Başar. “İhtiyaç” Kavramı Ekseninde Sosyal Koruma: Temel İhtiyaçlar Yaklaşımı”. İnsan ve İnsan 4/12 (2017), 43-65.
• Sözen, Hasan. “Peygamberimizin Hayatı Dersinde Hz. Muhammed’in Örnek Kişiliğinin Model Alma Yoluy-la Öğretimi”. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (2018), 101-116.
• Şakacı, Bilge Kağan. “Değer Kavramı Ekseninde Derin Ekoloji Yaklaşımının Çözümlenmesi”. Mülkiye Der-gisi 37 (2013), 9-29.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. “Müfredatta Yenileme ve Değişiklik Çalışmalarımız Üzerine.” Ankara. 18 Temmuz 2017, https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf Erişim Tarihi: 10.06.2022.
• Taplamacıoğlu, Mehmet. Genel Sosyoloji Üzerine Bir Deneme. Ankara: AÜİFY, 1969.
• Tuğrul, Belma. “Değerlere Değer Vermek-Akıl Yürek Vicdan”. Uluslararası Antalya Değerler Eğitimi Sempozyumu. 180-192. Antalya: Antalya Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Akdeniz Üniversitesi, 2013.
• Türk Dil Kurumu. “Değer”. https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 10 Haziran 2022.
• Ural, Şafak. “Bireyin Eğitimi ve Toplumun Eğitimi”. Türkiye 2. Eğitim Felsefesi Kongresi. Ed. Halil Rah-man Açar. 51-60. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, 1997.
• Ülken, Hilmi Ziya. Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1969.
• Werteerziehung in der kindertagesstätte. http://reggioseminare.de/pro-ject/werteerziehung-in-der-kita/, Erişim Tarihi: 20 Haziran 2022.
• Yaman, Ertuğrul. Değerler Eğitimi-Eğitimde Yeni Ufuklar. Ankara: Akçağ Yayınları, 2012.
• Yaran, Rahmi. “İhtiyaç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21/573-574. İstanbul: TDV, 2000.
• Yazar, Taha. “Toplumsal Yaşam ve Değerler”. Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. ed. R. Turan-K. Ulusoy. 95-114. Ankara: Pegem Akademi Yay., 2016.
• Yeşilyaprak, Binnur. Eğitim Psikolojisi - Gelişim Öğrenme Öğretim. Ankara: Pegem Akademi Yay., 2012.
• Yıldırım, Sevda Gülşah. Değerler Eğitimine Yönelik Bir Model Önerisi: Değer İçselleştirme. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.