Çocuklara Kıraat (Eski Harfli) Dergisi ile Çamlıca Çocuk Dergisinin Söz Varlığı ve Metin Türleri Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 12, 31.12.2021

Ebru Bozbıyık Ergen Mehmet Kara

Öz

Çocuk dergileri çocuk ile çocuğun içinde yaşadığı toplumun dil, kültür, gelenek, düşünce ve değer yargıları arasında bir etkileşim yaratması bakımından önemlidir. Çocukların dil becerilerini, düşünme becerilerini, estetik zevklerini ve okuma becerilerini geliştirmesi bakımından çocuk dergileri oldukça fazla yarar sağlayan materyallerdir. Bu çalışmada öncelikle Çocuklara Kıraat dergisi (eski harflerle hazırlanmış nüshaları) ile Çamlıca Çocuk dergisinin okuma metinleri ve türleri belirlenerek bu metinlerdeki kalıplaşmış ifadeler, deyim, atasözü, ikileme ve yardımcı fiillerin sayısal verileri tespit edilmiştir. Ayrıca metinlerin kelime sayıları tek tek belirlenmiş, hangi metnin kaç kelimeden oluştuğu tespit edilmiştir. Her sayının sonunda kullanılan toplam kelime sayısına da bakılmıştır. Bulgular kısmında dergilerin her sayısında hangi metin türüne kaç kez yer verildiği de incelenmiştir. Dergilerin kapakları, içerisinde kullanılan görseller de incelenerek değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bir söz varlığı araştırması olan ve dil bilimsel bir araştırma özelliği de gösteren çalışmamızda incelenen iki dergi vasıtasıyla iki ayrı dönemin
dil, düşünce, değer ve kültürünü karşılaştırma olanağı da sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çamlıca Çocuk dergisi, Çocuklara Kıraat dergisi, söz varlığı, dil bilimi

Kaynakça

• Apaydın, N. (2010). 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aytan, T. (2016). Türk çocuk edebiyatı üzerine bir söz varlığı çalışması: atasözleri. Milli Eğitim Dergisi, 210, 425-445.
• Barutçu, T. (2010). Çocuklara Kıraat (1881) ve Sevimli Mecmua (1925) dergilerindeki çeviri metinler ve dış dünya üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kaptan, A. Y., & Sürmeli, K. (2011). Çocuk dergilerinde karşılaşılan tipografi sorunları ve çözüm önerileri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 183-197.
• Kür, İ. (1991). Türkiye’de süreli çocuk yayınları. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi.
• Okay, C. (1999). Eski harfli çocuk dergileri. İstanbul.
• Över, S. (2013). “Çocuk Dostu” isimli eski harfli çocuk dergisinin yeni alfabeye aktarımı ve incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Şimşek, T. (2011). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. Ankara: Grafiker.
• Tanrıkulu, F. (2014). Medya okuryazarlığı bağlamında çocuk dergileriyle zenginleştirilmiş Türkçe dersinin etkililiği: bir eylem araştırması. Doktora Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Türk Dil Kurumu (2021). Türkçe güncel sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 15.11.2021)
• Yalçın, A. & Aytaş, G. (2014). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, 8. Basım, Ankara: Seçkin Yayıncılık.