ÇOCUK KLİNİKLERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN MİZAH TARZLARI İLE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN SAPTANMASI

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 57 - 70, 13.07.2023

Damla Ünal , Tülay Ayyıldız

Öz

Araştırma, çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla tanımlayıcı-ilişki arayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Zonguldak il merkezinde bulunan üniversiteye bağlı uygulama ve araştırma merkezi ve kamu hastaneler birliğine bağlı kadın doğum ve çocuk hastalıkları hastanesinin çocuk sağlığı ve hastalıkları kliniklerinde çalışan 117 hemşire oluşturmuştur. Araştırmada Tanımlayıcı Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve Mizah Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS 24.0 paket programında değerlendirilmiştir. Hemşirelerin %44.4 ünün meslekten dolayı kendini tükenmiş hissettiğini ifade etmiştir. Maslach Tükenmişlik Ölçeği puan ortalamalarının duygusal tükenme için 9.18±4.44; duyarsızlaşma için 2.96±2.31; düşük kişisel başarı için 20.15±4.13 olduğu görülmüştür. Mizah Tarzları Ölçeği puan ortalamalarının ise katılımcı mizah için 4.48±0.74; kendini geliştirici mizah için 4.04±0.86; saldırgan mizah için 3.12±0.81; kendini yıkıcı mizah için 3.60±0.8 olduğu tespit edilmiştir. Mizah Tarzları Ölçeği Kendini Geliştirici Mizah alt boyutu ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği düşük kişisel başarı hissi alt boyutu arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptamıştır (r=-0.211; p=0.022). Saldırgan mizah alt boyutu ile duygusal tükenme (r=0.184; p=0.047), duyarsızlaşma ve düşük kişisel başarı hissi alt boyutları (r=0.303; p=0.001) arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk hemşireliği, Mizah tarzı, Tükenmişlik

Destekleyen Kurum

yoktur

Proje Numarası

yoktur

Teşekkür

Katkı sağlayan hemşirelere teşekkür ederiz.

Kaynakça

• [1]. Çam, Z., & Öğülmüş, S. (2019). Çalışma yaşamından okula: okul tükenmişliğine yönelik kuramsal yaklaşımlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 11(1), 80-99. https://doi.org/:10.18863/pgy.392556
• [2]. Kılıç, T., & Aytemiz Seymen, O. Sağlık sektöründe tükenmişlik sendromuna etki eden faktörlerin analizi ve bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16, 47-67.
• [3]. Hoşgör, H., & Gün İ. (2020). Mobbing ve tükenmişlik arasındakı ilişki: Bir meta analiz çalışması. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 290-314.
• [4]. Başak, S.S., & Işık E (2019). Bir Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinde Çalışan Personelin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi: Pilot Bir Çalışma. Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, 3(1), 21‐32. https://doi.org/ 10.33720/kisgd.461247
• [5]. Çevik, O., & Özbalcı, A.A. (2020). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri ile demografik özellikleri arasındaki ilişki-Samsun ili örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1773-1787. https://doi.org/10.33206/mjss.664811
• [6]. Sivrikaya, S.K., & Erişen, M. (2019). Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Ve İşe Bağlı Gerginlik Düzeylerinin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(2), 121-129.
• [7]. Naldan, M. E., Karayağmurlu, A., Yayık, M., & Arı, M.A. (2019). Ameliyathanede çalışan sağlık profesyonellerinde tükenmişlik, iş doyumu ve depresyon. Selçuk Tıp Dergisi, 35(3), 152-158.
• [8]. Martin, R.A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Gray, J., & Weir, K (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological wellbeing: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37(1), 48–75. http://dx.doi.org/10.1016/ S0092-6566(02)00534-2
• [9]. Bagcivan, G., Ünal, M., Akın, A., Çınar, F.İ., & Özen, N (2016). Hemşirelik ve mizah: Hemşirelerin çalışma alanları mizah tarzlarını etkiler mi? Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 13 (2): 95-100.
• [10]. Kırkbir, F., Altınışık, Ü., Zengin, S., & Çelik, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin mizah tarzlarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 42-54.
• [11]. Martin, R.A., Puhlik-Doris P., Larsen, G., Gray, J. & Weir, K., (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37(1): 48-75.
• [12].Yerlikaya E. Mizah tarzları ölçeği (Humorstyles questionnaire) uyarlama çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Adana, 2003.
• [13]. Kuiper, N.A., Kirsh, G.A., & Leite, C (2010). Reactions to humorous comments and ımplicit theories of humor styles, Europe’s Journal of Psychology, 6(3), 236-266. http://dx.doi.org/10.5964/ejop.v6i3.215
• [14]. Henman, L.D (2001). Humor as a coping mechanism: Lessons from POWs. Humor 2001; 14(1): 83-94. http://dx.doi.org/10.1515/humr.14.1.83.
• [15]. McCreaddie, & M., Wiggins, S (2008). The purpose and function of humour in health, health care and nursing: A narrativere view. Journal of Advanced Nursing, 61(6), 584-595. http://dx.doi. org/10.1111/j.1365-2648.2007.04548.x
• [16].Ghaffari, F., Dehghan-Nayeri, N., & Shali, M (2015). Nurses’ experiences of humour in clinical settings. Med J Islam Repub Iran, 29 (1), 181-191.
• [17]. Tanay, M.A., Wiseman, T., Roberts, J., & Ream E (2014). A time to weepand a time to laugh: Humour in the nurse–patient relationship in an adult cancer setting. Supportive Care in Cancer, 22(5), 1295-1301. http:// dx.doi.org/10.1007/s00520-013-2084-0
• [18]. Åstedt‐Kurk, P., & Isola (2001), A. Humour between nurse and patient, and among staff: analysis of nurses’ diaries. Journal of Advanced Nursing, 35, 452-458.
• [19]. Kowalski, C (2010). Burnout in nurses the relationship between social capital in hospitals and emotional exhaustioni. Journal of Clinical Nursing, 19(11- 12), 1654-63.
• [20]. Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Maslach Burnout Inventory Manual January 1997 In book: Evaluating Stress: A Book of Resources (pp.191-218) Publisher: The Scarecrow Press Editors: C. P. Zalaquett, R. J. Wood [21]. Ergin, C (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 3(2), 143-154.
• [22]. Yılmaz, G., & Durmaz, G. B. (2019). Pediatri hemşirelerinin empatik eğilim, duygusal emek davranışları ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(2), 92-100.
• [23]. Uzun, L.N., & Mayda, A.S. (2020). Hemşirelerde tükenmişlik düzeyinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Bir üniversite hastanesi örneği. Konuralp Medical Journal, 12(1), 137-143.
• [24]. Kekeç, D., & Mehtap, T.A.N. (2021). Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyinin Belirlenmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 64-72.
• [25]. Gezginci, E., & Öztaş, B. (2021). Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve yenilikçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(2), 361-374.
• [26]. Kütükçü, E., & Kocataş, S. (2019). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sigara içme durumları arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(3), 84-102.
• [27]. Metin, Ö., Gök Özer, F (2007). Hemşirelerin tükenmişlik düzeyinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 58-66.
• [28]. Artıran, M., Ceren Er, A., & Artıran, H. M. (2019). Özel eğitim öğretmenlerinde negatif düşüncelerin tükenmişlik düzeyi ve iş doyumu ile ilişkisi. Ilkogretim Online, 18 (4), 2027-40.
• [29]. Çetin, G., Sarı S., & Karakuş, C. (2022). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 59-72.
• [30]. Taycan, O., Kutlu, L., Çimen, S., Aydın, N (2006). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde depresyon ve tükenmişlik düzeyinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 7(1):100-108.
• [31]. Güven S. Cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin saptanması. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik ve Sağlık Hizmetleri Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013.
• [32]. Can, R., & Hisar, K. M. (2019). Hemşirelerin profesyonellik davranışları ve tükenmişlik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-9.
• [33]. Kavlu, İ., & Pınar, R (2009). Acil servislerde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumlarının yaşam kalitesine etkisi. Türkiye Klinikleri Dergisi, 29(6):1543-55.
• [34]. Erol, A., Değerli, V., Sert, E., Delibaş, H., Gülpek, D., & Mete L (2012). Acil servis çalışanlarında tükenmiş ve iş doyumu. Klinik Psikiyatri Dergisi, 15(1), 103-110.
• [35]. Kebapçı, A., & Akyolcu, N (2011). Acil birimlerde çalışan hemşirelerde çalışma ortamının tükenmişlik düzeylerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 11(2), 59-67.
• [37]. Tümkaya, S., Hamarta, E., Deniz, M., Çelik, M., & Aytek, B (2012). Duygusal zeka mizah tarzı ve yaşam doyumu: Üniversite öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 30(3), 72-78.
• [38]. Tuğut, D., & Kaya, N (2017). Hemşirelerin terapötik mizah kullanma durumları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 10 (3):131-136.
• [39]. Ericson, J., & Feildstein, W (2007). Adolescent humor and ıts relationship to coping, defense strategies, psychological distress and well-being. Child Psychiatry and Human Development, 37(3), 255-271.