SOCIAL PROTECTION EXPENDITURES IN TURKEY: GENERAL SITUATION BASED ON DEVELOPMENT AND CHANGE FROM THE 2000S TO THE PRESENT

Yıl 2021, , 211 - 234, 31.12.2021

Gamze Yıldız Şeren , Osman Geyik

https://doi.org/10.54961/uobild.1032952

Cited By: 2

Öz

In the study, the course of social protection expenditures between 2000-2019 was examined in Turkey. In this context, the data were gained from the Turkish Statistical Institute (TUIK).The reason why the study took the year 2000 as the main starting year is owing to the fact that the statistics on social protection expenditures could be accessed through TUIK after 2000. The study's main goal is to examine the course and evolution of social protection spending in Turkey over a 19-year period using graphics made from the data. Therefore, social expenditures in Turkey have increased steadily over the years and social protection expenditures constituted 98.4 percent of total expenditures. The study also focused on the pandemic process and deal with the developmental course of social expenditures. In this situation, another focus of the study is to demonstrate some future evaluations in line with the aid made in the post-Covid-19 pandemic period.

Anahtar Kelimeler

Social Protection Expenditures, Social State, Covid-19

TÜRKİYE’DE SOSYAL KORUMA HARCAMALARI: 2000’Lİ YILLARDAN GÜNÜMÜZE GELİŞİM VE DEĞİŞİM TEMELİNDE GENEL DURUM

Öz

Çalışmada 2000-2019 yılı arasında sosyal koruma harcamalarının seyri Türkiye özelinde incelenmiştir. Bu kapsamda veriler Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) elde edilmiştir. Çalışmanın 2000 yılını esas başlangıç yılı olarak almasının sebebi sosyal koruma harcamaları ile ilgili istatistiklere TÜİK üzerinden 2000 yılı sonrasında erişimin sağlanabilmesinden kaynaklanmaktadır. Burada elde edilen verilerden oluşturulmuş grafiklerle 19 yıllık bir dönem için Türkiye’de sosyal koruma harcamalarının seyrini ve gelişimini incelemek çalışmanın ana gayesidir. Buna göre Türkiye’de sosyal harcamalar yıllar içerisinde bir artış trendinde olup sosyal harcamaların %98.4’ünü sosyal koruma harcamaları oluşturmaktadır. Çalışmada ayrıca pandemi sürecine de odaklanılarak sosyal harcamaların gelişim seyri incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmanın bir diğer odak noktası da Covid-19 pandemisi sonrası süreçte yapılan yardımlar doğrultusunda geleceğe yönelik kimi değerlendirmelerin ortaya konulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Koruma Harcamaları, Sosyal Devlet, Covid-19

Kaynakça

• 5018 Sayılı KMYKK. (2003). Kabul Tarihi: 10/12/2003. Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih: 24/12/2003 Sayı: 25326. Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5 Cilt: 42. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5018.pdf (Erişim Tarihi: 09.11.2021)
• Arpa, A. T. & Kolçak, M. (2017). Türkiye ve OECD ülkelerinde sosyal güvenlik harcamaları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 651-677. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/325124 (Erişim Tarihi: 09.11.2021)
• Balun, B. (2021). Covid-19’un Türkiye’deki sosyal yardım anlayışına etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(74), 2307-2318. http://www.jshsr.org/Makaleler/795133879_01-8-74.2678-2307-2318.pdf (Erişim Tarihi: 09.11.2021)
• Başkaya, F. (2001). Küresel Kapitalizm, Neoliberalizm, Devlet. Özgür Üniversite Forumu, (16), 5-22.
• Buğra, A. & Adar, S. (2007). Türkiye’nin Kamu Sosyal Koruma Harcamalarının Karşılaştırmalı Bir Analizi. Sosyal Politika Forumu. https://spf.boun.edu.tr/sites/spf.boun.edu.tr/files/T%C3%BCrkiye%E2%80%99nin%20Kamu%20Sosyal%20Koruma%20Harcamalar%C4%B1n%C4%B1n%20Kar%C5%9F%C4%B1la%C5%9Ft%C4%B1rmal%C4%B1%20Bir%20Analizi%20%282007%29.pdf (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• Erçakar, M. E. & Güvenoğlu, H. (2018). Türkiye’de Gelir Dağılımı ve Sosyal Koruma Harcamalarına Bir Bakış. Sosyal Bilimler Metinleri, 2018 (1) , 38-53. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/468051, (Erişim Tarihi: 23.11.2021).
• Eurostat. (2020). Social protection statistics – overview. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Social_protection_statistics_-_overview#Recent_developments_in_social_protection_expenditure (Erişim Tarihi: 23.11.2021).
• Geyik, O. (2020b). Türkiye’de Dezavantajlı Gruplara Yönelik Yapılan Mali Yardımlar Üzerine Bir İnceleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1) , 52-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uobild/issue/58856/833403, (Erişim Tarihi: 21.11.2021).
• Geyik. O. (2020a). Mali ve Mali Olmayan Yönleriyle Sosyal Bütçe Uygulaması ve Türkiye Örneği, Mali ve Sosyal Yönleriyle Bütçe Üzerine Yazılar, Ed: Geyik, O.; Altunakar Mercan, S.Ş. “ Mali ve Sosyal Yönleriyle Bütçe Üzerine Yazılar ” ISBN: 978-605-196-433-1, Çizgi Kitabevi.
• Gökbunar, R. & Kovancılar, B. (1998). Sosyal Refah Devleti ve Değişim, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3: 251-266.
• ILO. (2021a). ILO raporuna göre 4 milyarı aşkın insan sosyal korumadan yoksun. https://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/covid-19/WCMS_818247/lang--tr/index.htm (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• ILO. (2021b). Global call to action for a human-centred recovery from the COVID-19 crisis that is inclusive, sustainable and resilient. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocument/wcms_806092.pdf (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• ILO. (2021c). World Social Protection Report 2020–22. Social Protection at the Crossroads-in Pursuit of a Better Future. Geneva, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_817572.pdf (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• Kayalıdere, G. & Şahin, H. (2014). Sosyal devlet anlayışı çerçevesinde Türkiye’de sosyal koruma harcamalarının gelişimi ve yoksulluk. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 57-75. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1025015 (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• Koç, Ö.E. (2019).Sosyal Devlet ve Sosyal Bütçe Perspektifinden Türkiye’de Sosyal Harcamalar, https://www.researchgate.net/publication/337630339, (Erişim Tarihi: 28.11.2021).
• OECD Data. (2021a). Social spending. https://data.oecd.org/socialexp/social-spending.htm (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• OECD Data. (2021b). Income inequality. https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.htm (Erişim Tarihi: 10.11.2021)
• Özdemir, S. (2007). Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti. İTO Yayınları. No: 2007-57. Genişletilmiş 2.Baskı. İstanbul.
• Şaylan, G.(2003). Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi, Ankara.
• Şeker, M. (2011). Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Raporu. TESEV Yayınları, İstanbul. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_Yerel_Yonetimlerde_Sosyal_Butceyi_Izleme_Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 11.11.2021)
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2021). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.aile.gov.tr/media/73627/2020-faaliyet-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 02.11.2021)
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2021a). 2021 Yılı Bütçesi Vatandaşın Bütçe Rehberi. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/04/2021_Vatandasin-Butce-Rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 09.11.2021)
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2021b). 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/10/2022-Yili-Cumhurbaskanligi-Yillik-Programi-26102021.pdf (Erişim Tarihi: 02.11.2021)
• Tüğen, K. & Eroğlu, A. (2017). Yoksulluğu Önlemeye Yönelik Sosyal Bütçe Uygulamaları ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (627), 31-46. http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/files/articles/15282000656_2.pdf (Erişim Tarihi: 09.11.2021)
• TÜİK. (2019). Sosyal Koruma İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sosyal-Koruma-Istatistikleri-2019-33668 (Erişim Tarihi: 02.11.2021)
• TÜİK. (2021a). Sosyal Koruma Veri: Kapsam, Dönem ve Zamanlama. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sosyal-Koruma-Istatistikleri-2019-33668 (Erişim Tarihi: 02.11.2021)
• TÜİK. (2021b). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Income-and-Living-Conditions-Survey-2020-. (Erişim Tarihi: 05.11.2021)
• TÜİK. (2021c). Sosyal Koruma İstatistiklerine İlişkin Açıklamalar. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Social-Protection-Statistics-2019-33668 (Erişim Tarihi: 02.11.2021)
• Yentürk, N. (2018). Sosyal yardımlardan güvenliğe Türkiye’nin kamu harcamaları (2006-2017). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. https://stk.bilgi.edu.tr/media/uploads/2019/12/25/KAMU%20HARCAMA.pdf (Erişim Tarihi: 09.11.2021)
• Yorğun, S. (2020). Covid-19 Salgını’nın Sosyal Politikalara Etkileri. Covid-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri,(Ed. Dilek Demirbaş, Veysel Bozkurt ve Sayım Yorğun), İstanbul Üniversitesi Yayınevi, ss, 100-113. https://cdn.istanbul.edu.tr/file/JTA6CLJ8T5/D37B0F8E3C544A4F8288AC9271433E43 (Erişim Tarihi: 09.11.2021)