ENGELLİ ÇOCUĞA SAHİP AİLELERDE GÜÇLENDİRME YAKLAŞIMI VE SOSYAL DESTEK SİSTEMİ

Yıl 2010, Sayı: 1, 23 - 36, 01.05.2010

Rumeysa Akgün Elif Gökçearslan Çifci

Öz

Çocuk sahibi olmak aileler için özellikle anneler için önemli bir o kadar da sıkıntılı bir süreçtir. Ailelerin sahip oldukları çocuk, engelli doğmuş veya sonradan engelli olmuşsa aileler normal çocuklara oranla daha fazla sorun yaşamaktadırlar. Ailelerin özellikle annelerin yaşadıkları bu sorunların azaltılmasında onları güçlendirme ve sosyal destek sistemleri önemli bir rol oynar. Engelli çocuğu olan aileler için güçlendirme yaklaşımı sosyal hizmette kullanılan etkili bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım ailelerin, çocuklarının engelini kabul etmede ve ileriki yaşamlarını daha iyi kurgulamalarında onlara yardımcı olur. Engelli çocuğa sahip aileler ile çalışırken aileleri güçlendirmede grup çalışmalarının önemi oldukça büyüktür. Ailenin kendisini yalnız hissetmemesi, kendisi gibi insanların olduğunu fark etmesi ve sorunlarını grup içerisinde paylaşmak aileler için bir sosyal destek oluşturur. Bu çalışmada, engelli çocuğa sahip ailelerin grup çalışması yoluyla güçlendirilmesi ve grup çalışmasının sorun odaklı uygulamalarda etkililiği konusunda bilgi verilmesi amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Engelli ailesi, güçlendirme yaklaşımı, sosyal destek, grup çalışması

Kaynakça

• Aile Eğitim Rehberi. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü yayınları. Ankara: Afşaroğlu Matbaası, 2007.
• Akkök, F., Aşkar, P., Karancı, N. (1992). Engelli bir çocuğa sahip anne babalardaki stresin yordanması. Özel Eğitim Dergisi. Ankara, 2, 3-7.
• Akkaş, G., Coşkun, Y. (2009). Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 10, Sayı 1,213-227.
• Aral, N., Gürsoy, F. (2007) .Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. İstanbul: Morpa yayınlar.
• Askheim, O. P. ( 2003). Empowerment as Guidance for Professional Social Work: An Act of Balancing on a Slack Rope, European Journal of Social Work, 6(3),229- 240.
• Berterö Carina, M. (2000). Types and Sources of Social Support for People Afflicted with Cancer, Nursing and Health Sciences, 2,93-101.
• Cobb, S. (1976). Social Support As a Moderator of Life Stress, Psychosom Med, 38,300-314.
• Duyan, V. (2011). Sosyal Desteğin Tanımı, Kaynakları, İşlevsel Boyutları, Yararları, Sağlık ve Toplum Dergisi, 18,11.
• Duyan, V. (2007). Gruplarla sosyal hizmet uygulaması, grup çalışmasının engelli çocuğa sahip annelerin benlik saygısı ve yalnızlık düzeyine etkisi. Ankara:Hacettepe üniversitesi yayınları.
• Erkan, G. (2003). Özürlülerle Sosyal Hizmet Uygulamaları, C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4),34-38.
• Gökçearslan Çifci, E. (2002). Özürlü çocuğa sahip annelerin güçlendirme, Ufkun ötesi bilim dergisi, 2(2),97-106.
• Gülşen, B., Özer, F. (2009). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Stresle Baş Etme Durumları, TAF Prev Med Bull; 8(5),413-420.
• Işıkhan, V. (2005). Zihinsel engelli çocuğa sahip ailelerin psiko-sosyal ve sosyo ekonomik sorunları. Toplum ve sosyal hizmet, 16(2),36-52.
• İl, S. (2003). HIV/AIDS'le Yaşayan Bireylere Yönelik Güçlendirme Yaklaşımı, HIV/AIDS.6(1),17-23.
• Jong, P., Miller, S. D. (1995) . How to interview for client strenghts, National association of social workers, 40(6),729-736.
• Kahriman, İ., Bayat, M. (2008). Özürlü Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Yaşadıkları Güçlükler ve Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyleri, ÖZ-VERİ Dergisi, 5( 1), 1175-1194.
• Kaner, S. (2003). Aile Destek Ölçeği: Faktör Yapısı, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışmaları. Özel Eğitim Dergisi, 4(1) ,57-72.
• Karadağ, G. (2009). Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Yaşadıkları Güçlükler ile Aileden Algıladıkları Sosyal Destek ve Umutsuzluk Düzeyleri, TAF Preventive Medicine Bulletin,8,4. Kinglsley, P.E. (1987). Welcome to Holland, http:// www.ndsccenter.org/resources/package1.php,erişim tarihi: 08.03.2011.
• Mavili Aktaş, A. (2001). Küçük gruplar, dinamikleri ve süreci. Ankara: Başkent ofset.
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel eğitim el kitabı, 2007.
• Özgür Sayar, Ö., Özbulut, M., Küçükkaraca, N. (2008). Özürlülerle Toplumsal Bütünleşmeye Bir Adım: Malatya’da Yaşayan Özürlülerin Toplumla Bütünleştirilmesine Yönelik Bilgilendirme, Tespit ve Veri Tabanı Oluşturma (ÖZVERİ) Projesi Sonuçları. Malatya: Mat Grup, 2008.
• Özürlüler kanunu 01.07.2005 tarih 5378 sayılı özürlüler ve bazı kanun ve kanun hükmünde http://orgm.meb.gov.tr/Mevzuat/5378_sayili_kanun.pdf, tarihi:09.08.2011. değişiklik yapılması hakkındaki kanun, Erişim
• Savaş Sandalcı, F. (2002).Özürlü Çocuğu Olan Aileler ve Sosyal Hizmet Mesleği, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1),25-32.
• Sencer, B. (2007). Otistik çocuğa sahip ailelerin algıladıkları sosyal destek ve stres düzeyleri arasındaki incelenmesi. İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü.
• Şahin, H.(2004). Engellilik Kimin Sorunu? Bireyin mi, Toplumun mu? Özveri dergisi, 1(1),48-64.
• Tufan, B. (1994). Göçmen İşçilerde İş Kazaları, Ankara: Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü.
• Türkiye’de özürlüler araştırması. Ankara: Devlet istatistik enstitüsü matbaası, 2002.
• Uğuz, Ş., Toros, F., Yazgan İnanç, B., Çolakkadıoğlu, O. (2004). Zihinsel ve/veya Bedensel Engelli Çocukların Annelerinin Anksiyete, Depresyon ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesi, Klinik Psikiyatri ,7,42-47.
• Uyaroğlu Koçak A., Bodur, S. (2009). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Anne- Babalarında Kaygı Düzeyi ve Bilgilendirmenin Kaygı Düzeyine Etkisi, TAF Prev Med Bull ,8(5),405-412.
• Üstüner Top, F. (2008). Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Yaşadığı Sorunların İncelenmesi, Özveri dergisi, 5(2), 1279-1292.
• Zakowski, S.G., Harris, C., Krueger, N., Laubmeier, K.K., Garrett, S., Flanigan, R., Johnson, P. (2003). ‘‘Social Barrier to Emotional Expression and Their Relations to Distress in Male and Female Cancer Patients’’,British Journal of Health Psychology,8,271-284.
• Zastrow,C. (2008). Introduction to social work ans social welfare,ninth edition,USA.