Türkiye’de Gelişmekte Olan Üniversitede Araştırma Görevlisi Olma Deneyimi: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 109 - 152, 29.12.2020

Şerife Uğuz Arsu Gözde Sunman Şükran Oruç Melike Tekindal

Öz

Araştırmanın temel amacı; araştırma görevlilerinin gelişmekte olan üniversiteye yönelik algılarını ve araştırma görevlisi olma deneyimlerini görünür kılmaktır. Araştırmanın amacı kapsamında bu algıları sorgulayarak tümevarımsal çıkarımda bulunmak amacıyla nitel araştırmanın veri oluşturma, analiz teknikleri kullanılmış ve yöntem olarak fenomenolojik tasarım benimsenmiştir. Nitel araştırma kapsamında, amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak gelişmekte olan bir üniversitede farklı fakültelerde görev alan 10 araştırma görevlisi araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma 2019 Nisan ayında gönüllülük esasıyla yapılmıştır. Yarı-Yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak meslekleri ile ilgili görüş ve algılarını belirlemek için araştırma görevlilerinden “metaforlar” ve açık uçlu sorular aracılığıyla bilgi toplanmıştır. Elde edilen veriler tematik içerik analizi yöntemi, bilgisayar destekli nitel veri analizi programı MAXQDA18.2 ile analiz edilmiştir. Programın görsel araçlarından yararlanılmıştır. İçerik analizinin sonucuna göre veriler; “araştırma görevlisi olma deneyimi” ve “gelişmekte olan üniversite deneyimi” olmak üzere iki ana temada toplanmıştır. Katılımcılar bu ana temalar kapsamında deneyimlerinden bahsederken, metaforlar aracılığıyla üniversitelerine ve araştırma görevliliğine ilişkin benzetmelerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Araştırma görevlisi deneyimi, gelişmekte olan üniversite deneyimi, nitel araştırma, metafor, üçüncü kişi algısı

Experience of Research Assistant at The Developing University In Turkey: A Qualitative Research

Öz

The main purpose of the research is to make the perceptions of the research assistants towards the developing university and their experiences as a research assistants visible. Within the scope of the aim of the research, data generation and analysis techniques of qualitative research were used to make inductive inference by questioning these perceptions and phenomenological design was adopted as a method. Within the scope of qualitative research, 10 research assistants from different faculties of a developing university were included in the study by using purposive sampling method. The study was conducted on a voluntary basis in April 2019. Using semi-structured interview technique, information was collected from research assistants through metaphors and open-ended questions to determine their views and perceptions about their professions. The data were analyzed with thematic content analysis method, computer aided qualitative data analysis program MAXQDA18.2. The visual tools of the program were utilized. According to the results of the content analysis, the data were collected in two main themes: “the experience of being a research assistant” and “the developing university experience”. Participants talked about their experiences in these main themes and made metaphors about their universities and research assistants.

Anahtar Kelimeler

Research assistant experience, Developing university experience, qualitative research, metaphor, third-party perceptions

Kaynakça

• Acar, A., Nemutlu, E., Gürhan, G. , Liman, V. (2004). HÜ Eczacılık Fakültesi Araştırma Görevlilerinin İş Memnuniyeti ve Bunu Etkileyen Faktörler. HÜ Eczacılık Fakültesi Dergisi, 24(2), 95-106. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/842205
• Akıtıcı, S., Öztürk, M. (2016). Araştırma Görevlilerinin İş Doyumlarının Bireysel ve Demografik Açıdan İncelenmesi: SDÜ Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 21(2), 667-692. http://iibfdergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/352/files/yil-2016-cilt-21-sayi-2-yazi18-28042016.pdf
• Anıl, D., Ertuna, L., Uysal, İ. (2015). Türkiye’deki Araştırma Görevlilerinin Mesleki Sorunlarının İkili Karşılaştırma Yoluyla Ölçeklenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(2), 279-292. https://doi.org/10.21031/epod.14618
• Ayas, A., Kala, N. (2007). Danışman- Lisansüstü Öğrenci İlişkisinde Beklentiler ve Karşılaşılan Problemler, III. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 17- 20 Ekim, Eskişehir.
• Bakioğlu, A., Pekince, D. (2011). Araştırma Görevlilerinin Kariyer Gelişimlerine Bölümlerdeki Destek Kültürünün Etkisi. Uluslararası Yüksek Öğretim Kongresi: Yeni Yönelimler ve Sorunlar. 2(11), 1272-1280.
• Bakioğlu, A., Yaman, E. (2004). Araştırma Görevlilerinin Kariyer Gelişimleri: Engeller ve Çözümler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-20. http://dspace.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/3246/912-1772-1-SM.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Bayar, S. A., Bayar, V. (2012). Akademisyen ve Öğrencilerin Araştırma Görevliliğine İlişkin Metaforik Algıları. Eğitimde Politika Analizi, 1(1), 26-48. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/794076
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri, Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Nitel Araştırma Deseni. Çev., Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çeliköz, N., Türkan, A. (2016). Öğretmen Adaylarının Araştırma Görevlilerine Yönelik Algıları. Journal of Research in Education and Teaching. 5(13), 109-117. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/13.nadir_celikoz_.pdf
• Doğan, D. (2013). Yeni Kurulan Üniversitelerin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(2), 108-116. https://doi.org/10.5961/jhes.2013.065
• Durukan, H. (2004). Ülkemizin Kalkınmasında Çağdaş Üniversitelerin Yeri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 19-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/67142
• Gedikoğlu, T. (1991). Çağdaş Yükseköğretim: Önemi, Sorumlulukları, Planlı Değişim ve Yönetim. 11 Mayıs 2019 tarihinde http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/6044 adresinden erişilmiştir.
• Higinbottom, G. (2004). Sampling Issues in Qualitative Research. Nurse Researcher, 12(1), 7-19. https://doi.org/10.7748/nr2004.07.12.1.7.c5927
• Huggins, R., Cooke, P. (1997), The Economic Impact of Cardiff University: Innovation, Learning and Job Generation. GeoJournal, 41(4), 325-337. https://doi.org/10.1023/A:1006863820399
• İlhan, M. N., Özkan, S., Kurtcebe, Z. Ö., Aksakal, F. N. (2009). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Çalışan Araştırma Görevlileri ve Intörn Doktorlarda Şiddete Maruziyet ve Şiddetle İlişkili Etmenler. Toplum Hekimliği Bülteni, 28(3), 15-23. http://www.thb.hacettepe.edu.tr/arsiv/2009/sayi_3/baslik3.pdf
• İyem, C., Özdemir, Y., Arslan Dişli, G., Yılmaz, C. (2016). Kamu Çalışanlarının Norm Kadro Algısı: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. International Congress of Management Economy and Policy. ICOMEP 2016, 26-27 Ekim 2016, İstanbul.
• Kahraman, A. B. (2010). Lisansüstü Eğitim Yapmak Amacıyla Başka Bir Üniversitede Görevlendirilen Araştırma Görevlilerinin Yaşam Tarzı Profilleri ve Problemleri (Hacettepe Üniversitesi örneği). Journal of World of Turks, 2(2), 243-257. http://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/133/ab_kahraman
• Karadağ, N., Özdemir, S., (2017). Türkiye’de Doktora Eğitimi Sürecine İlişkin Öğretim Üyelerinin ve Doktora Öğrencilerinin Görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 267-281. https://doi.org/10.5961/jhes.2017.206
• Karakütük, K., Özdemir, Y. (2011). Bilim İnsanı Yetiştirme Projesi (BİYEP) ve Öğretim Üyesi Yetiştirme Programının (ÖYP) Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 26-38. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/150/282
• Karataş, T., Özen, Ş., Gülnar, E. (2017). Akademisyenlerin Kariyer Basamakları ve Yükseltme Ölçütlerine İlişkin Görüşleri. Yükseköğretim Dergisi, 7(2), 82–93. https://doi.org/10.2399/yod.17.006
• Kısa, N. (2013). Araştırma Görevlilerinin Metaforik Algıları: Kim Onlar? Kim Olmalılar?, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 47-66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/181443
• Korkut, H., Yalçınkaya, M., Muştan T. (1999). Araştırma Görevlilerin Sorunları. Eğitim Yönetimi. 17, 19-36. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/108573
• Ortaş, İ. (2002). Üniversitelerin Sorunları. I. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 2(4), 3.
• Özaslan, G. (2010). Araştırma Görevlilerinin Çalışma Yaşamı Kalitesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özkaral, T. C., Mentiş Taş, A. (2017). Sosyal Bilgiler Ve Karşılaştırmalı Eğitim Alanında Yapılan Lisansüstü Tez Çalışmalarının İncelenmesi: Bir Meta-Sentez Çalışma Örneği. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(25), 651-670. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12143 ISSN: 1308-2140.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri Çev., Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Yayınevi.
• Ricci, M. (1997), The Urban Role of a New University: A Case Study of Cheeti-Pescara, Abruzzo, Italy. GeoJournal, 41(4), 319- 324. https://doi.org/10.1023/A:1006818008621
• Silver, C., Lewins, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Yazılım Kullanımı Adım Adım Rehber. Çev., Melike Tekindal. Ankara: Nika Yayınevi.
• Tural, D., Şahin, S. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Kendi Üniversite ve İdeal Üniversite Algıları: Gaziantep Üniversitesi Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 209-240. https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/310/makaleler/11/2/arastirmax-universite-ogrencilerinin-kendi-universite-ideal-universite-algilari-gaziantep-universitesi-ornegi.pdf
• Tüzel, E. (2009). Araştırma Görevlilerinin Maruz Kaldıkları Yıldırma (Mobbing) Davranışlarının Araştırma Görevlilerinin Sahip Oldukları Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi (Gazi Eğitim Fakültesi Örneği). I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, 1-3 Mayıs, Çanakkale.
• Yalçın, M., Aydoğdu Özoğlu, E., Dönmez, A. (2016). Öğretim Elemanlarının Araştırma Görevlisi Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 41(185), 19-32. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.4435
• Yaya, D. (2011). Eğitim Fakültelerindeki Araştırma Görevlilerinin Çalışma Yaşamlarına İlişkin Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S., Gizir, S. (2018). Öğretim Üyelerinin Üniversite, Akademisyenlik ve Bilimsel Araştırma Kavramlarına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 33(3), 743-762. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018036944
• Yılmaz, F., Yılmaz, F., Göçen, S. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Araştırma Görevlisi Algısı: Metaforik Bir Araştırma. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-1(23), 143-157. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/93196
• Yılmaz, K., Şahin, T. (2016). Eğitim Fakültelerindeki Araştırma Görevlilerinin Mesleki Deneyimlerinin İncelenmesi: Araştırma Görevlisi Olmanın Anlamına İlişkin Fenomenolojik Bir Çalışma. Journal of Educational Sciences, 44, 143-168. https://doi.org/10.15285/maruaebd.286491
• YÖK (1981). Yüksek Öğretim Kanunu. 3 Nisan 2019 tarihinde http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.2547&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch adresinden erişilmiştir.