Çok Kültürlü Ortamlarda Afet Yönetimi ve Sosyal Hizmet

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 120 - 148, 31.12.2024

Zeynep Akdemir

https://doi.org/10.54961/uobild.1508620

Öz

Bu makalede kapsamlı ve çok yönlü bir yaklaşımla afetlerin sosyal, psikolojik, ekonomik ve kültürel etkileri ele alınmıştır. Çalışma kapsamında özellikle afetlerin çok kültürlü toplumlar üzerindeki etkilerine odaklanarak, kültürel çeşitliliğin afet risk yönetimi ve müdahalesi üzerindeki rolüne vurgu yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında ilk olarak afetlerin doğa ve insan kaynaklı olmak üzere iki temeL gruba ayrıldığı ve bu afet türlerinin alt kategorilere ayrıldığı belirtilerek özellikle afetlerin toplumlar üzerindeki psikolojik etkileri ve bu etkilerin kültürel faktörlerden nasıl etkilendiğinin de üzerinde durulmuştur.
Çalışmada ayrıca afetlerin çok kültürlü toplumlar üzerindeki etkilerini azaltmak için yapılabilecek politika ve müdahale stratejilerine değinilerek, bu stratejilerin çok kültürlü toplumları dikkate alarak kültürel duyarlılık çerçevesinde geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Afet yönetimi, risk iletişimi gibi konuların kültürel çeşitlilik bağlamında ele alınması gerektiğine vurgu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok Kültürlülük, Afet Yönetimi, Afet

Kaynakça

• Acil Yardım ve Afet Yönetimi (Fakülte/Yüksekokul) Programı Bulunan Tüm Üniversiteler. 25 Ağustos 2024 tarihinde https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=19001 adresinden alınmıştır.
• Acil ve Afet Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). Açıklamalı Afet Terimleri Sözlüğü: 25 Ağustos 2024 tarihinde https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu adresinden alınmıştır.
• Afete Hazırlık ve Deprem Eğitimi Derneği (ahder) (2024), Afet yönetimi nedir? 30 mart 2024 tarihinde: https://www.ahder.org/definiciones/afet-yonetimi-nedir" https://www.ahder.org/definiciones/afet-yonetimi-nedir adresinden alınmıştır.
• Akbaş, E. (2020). Afetler ve Sosyal Politika. Afet Sosyolojisi içinde (ss. 331-346), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Akdur, R. (2000). Türkiye Sorunlarına Çözüm Konferansı-3 21. Yüzyılda Türkiye. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Aksha, s. K., & Emrich, c. T. (2020). Benchmarking Community Disaster Resilience in Nepal. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6), 1985. doi:10.3390/ijerph17061985.
• Akyüz, D. (2020). Kriz ve Afet Yönetiminde Bir STK Örneği: Kızılay (Yüksek Lisans Tezi), Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Alan, S. (2022). Çok kültürlülük Deneyimleri ve Alternatif Bir Model Olarak “Halat Kültür”. Bingöl Araştırmaları Dergisi, (17), 123-140. doi: 10.53440/bad.1200606
• Altun, F. (2018). Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Türkiye Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), 1-15.url:https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/496607
• Aydın, N. Z. (2023). Depremde Boşalan Şehirler ve Olası Sorunlar: Kahramanmaraş Örneği. M. V. Öztürk (Ed.), Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Sonrasına Yönelik Akademik Öneriler (s. 68). Gaziantep: Özgür Yayınları.
• Aykut, N., & Güloğlu, F. K. (2023). Göçmenlerin Sosyal Uyumlarının Ayrımcılığa Dönüşmesine Karşı Çok kültürcü Sosyal Hizmet. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 397-412.url: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3018018.
• Cutter, S. L., Ash, k. D., & Emrich, c. T. (2014). The Geographies of Community Disaster Resilience. Global Environmental Change, 29, 65-77.doi: 10.1016/j.gloenvcha.2014.08.005.
• Çilingir, G. A. (2019). Türkiye’de Afet Yönetimi ve İdarenin Sorumluluğu.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Doğan, C. (2017). Çok Kültürlülükte Toplum Tercümanlığının Önemi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 57-68. url: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/496607.
• Efe, F., & Erol, v. (2024). Afet Yönetiminde Barınma Sorunlarının Değişen Yüzü Olarak Kitlesel Göç Hareketleri: Suriyeli Mülteciler Örneği. Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 5(2), 387-407. doi:HYPERLINK "https://doi.org/10.58702/teyd.1437143" 10.58702/teyd.1437143 .
• Ergör, A. (2003). Çevresel ve Mesleksel Risk Değerlendirme. Türkiye Klinikleri Pharmacology-Special Topics, 1(1), 10-12. url: https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-cevresel-ve-mesleksel-risk-degerlendirme-35167.html.
• Eryılmaz M., Tezel O., Ulusoy S., Afet: Tanımı ve Sınıflaması. Köse Ş, (ed). Afetler ve Enfeksiyonlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri;2021.p.1-5.
• Farkas, K. J., Romanıuk, R. J. (2020). Social Work, Ethics and Vulnerable Groups in the Time of Coronavirus and Covid-19,Societty Register, 4(2),67-82. 5 Eylül 2024 tarihinde https://case.edu/socialwork/about/news/farkas-and-romaniuk-pen-article-social-work-ethics-and-vulnerable-groups-time-covid-19 adresinden alınmıştır.
• Göver, i. H. (2023). Türkiye ve Japonya’nın Deprem gerçekliği: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Mevzu–Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 279-323. doi: https://doi.org/10.56720/mevzu.1319896" 10.56720/mevzu.1319896 .
• Gündüz, D. U., & Çifci, H. K. (2021). Yerel Yönetimlerin Göçmenlere Yönelik Sosyal Hizmet Uygulamalarının Karşılaştırılması: G20 Ülkeleri ve Türkiye. Göç Araştırmaları Dergisi, 7(1), 10-58.url:https://dergipark.org.tr/tr/pub/gad/issue/63187/811236.
• Güvel, E. A. (2008). Depremin Türkiye Ekonomisine Etkileri Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. 2. Ulusal İktisat Kongresi. İzmir:2-17.
• Hürriyet Kelebek. Hatay'da Kültürel Çeşitlilik 30 mMrt 2024 tarihinde: https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hatay-da-kulturel-cesitlilik-23316599" https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hatay-da-kulturel-cesitlilik-23316599 . Adresinden alınmıştır.
• İrdem, İ., & Efe, M. (2023). Deprem, Dirençli Kent ve Acil Afet Yönetimi: Türkiye Örneği. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 4(2), 241-276.doi:10.58658/kaypod.1319821.
• Jogıa, J., Kulatuga, U., Yates, G. P., & Wedawatta, G. (2014). Culture and The Psychological Impacts of Natural Disasters: Implications for Disaster Management and Disaster Mental Health. Built and Human Environment Review, 7(1), 1.url: https://publications.aston.ac.uk/id/eprint/24422/1/Culture_and_the_psychological_impacts_of_natural_disasters.pdf.
• Kalaycıoğlu, S. (2021). Afetler sonrasında yoksulluk, sosyal kırılganlık, sosyal politikalar ve yeniden yapılanma. Afetlerle Yoksullaşma Salgınlar, Göçler ve Eşitsizlikler, 3-25.
• Karaağaç, H. (2023). Hastane Afet yönetim Sürecinde Tıbbi Sosyal Hizmet Uygulamaları: Kahramanmaraş Depremleri Üzerine Bir Değerlendirme. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 1154-1166.doi: 10.35341/afet.1282653.
• Kök, H. (2023). Afetlerde Kriz Yönetimi ve Sosyal Hizmet Örgütleri. Sosyal Çalışma Dergisi, 7(1), 1-17. url: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3020880.
• Kroeber, A. L., & Kluckhohn, C. (1952). Culture: A Critical Review of Concepts And Definitions. Papers. Peabody Museum of Archaeology&Ethnology, Harvard University. url: https://iiif.lib.harvard.edu/manifests/view/drs:427692955$11i.
• Kurt, M., & Özdemir, K. (2003). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemleri. Ttb Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 4(16), 13-21.url: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/823191.
• Kuru, K. Y., & Karanfil, N. (2021). Kayseri'ye Yerleşen Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Eskişehir Bağları Semtinin Gettolaşma Sürecinin Başlaması Üzerindeki Etkisi (Yüksel Lisans Tezi), Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Lavıgne, F., De Coster, B., Juvn, n., Flohıc, F., Gaıllard, J. C., Texıer, p., ... & Sartohadı, j. (2008). People's Behaviour in The Face of Volcanic Hazards: Perspectives From Javanese Communities, Indonesia. Journal of Volcanologoy and Geothermal Rsrch. 172(3), 273-287.doi: https://doi.org/10.1016/j.jvolgeores.2007.12.013" \t "_blank" \o "Dijital nesne tanımlayıcısı kullanılarak kalıcı bağlantı" 10.1016/j.jvolgeores.2007.12.013 .
• Limoncu, S., & Atmaca, A. B. (2018). Çocuk Merkezli Afet Yönetimi. Megaron, 13(1).doi: 10.5505/megaron.2017.49369.
• Maglajlic, R.A. (2019). Organisation and Delivery of Social Services in Extreme Events: Lessons From Social Work Research on Natural Disaster. International Social Work, 62(2), 1146-1158.doi: 10.1177/0020872818768387.
• Nur, S. A., & Taşan, P. (2017). Mülteci Krizi ve Afet Yönetimi. Disiplinler Arası Afet Yönetimi Sempozyumu, Afetlerde Stratejik Yönetim, Sempozyum Bildirileri Özet Kitabı, 12-13. url: https://www.researchgate.net/profile/Said-Ali-Nur/publication/325347121_Multeci_Krizi_ve_afet_yonetimi/links/5b070db90f7e9b1ed7edf082/Muelteci-Krizi-ve-afet-yoenetimi.pdf.
• Ökten, A., & Ökten, S. Sosyal Bilimlerde Yeni yaklaşımlar.S 32.url: https://www.researchgate.net/publication/367168204_Sosyal_Bilimlerde_Yeni_Yaklasimlar#fullTextFileContent.
• Özmete, E., & Arslan, E. (2018). Göç: Transnasyonalizm ve Transnasyonal Sosyal Hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(1), 173-207.url: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/515216.
• Paton, D. (2003). Disaster Preparedness: A Social‐Cognitive Perspective. Disaster Prevention and Managemanet: An International Journal, 12,210-216.doi: https://doi.org/10.1108/09653560310480686.
• Sarı, B. (2022). Afet Yönetiminde Temel ve Stratejik Ortaklar Arası Koordinasyonun Analizi (Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Sarman, A., & Tuncay, S. Büyük Depremden 6 Ay Sonra: 2023 Türkiye Depremiyle İlgili Haberlerin ve Diğer Durumların Ergenlerde Kaygı Düzeyi ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileriyle İlişkisi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 18(1), 81-92.doi: https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1340469" 10.21763/tjfmpc.1340469.
• Say, Ö. (2017). Çokkültürlülük kavramı ve anlamın çokluğu. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 29-39 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/317493.
• Schaefer, R. T. (2002). Sociology, A Brief Introduction. Usa: mcgraw-hill companies.url:http://www.sociology.org.uk/sctvpdf/sociology-a-brief-introduction.pdf.
• Scheın, E. H. (2004). Organizational Culture and Leadership (vol. 2). John wiley & sons.url:https://ia800809.us.archive.org/14/items/EdgarHScheinOrganizationalCultureAndLeadership/Edgar_H_Schein_Organizational_culture_and_leadership.pdf.
• Söylemez, N. H., & Behçet, O. (2018). Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Ortamlarını Kullanma Durumlarına Göre Çok Kültürlü Eğitime İlişkin Görüşleri: Türkiye Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1745-1764.doi: https://doi.org/10.17755/esosder.426803" 10.17755/esosder.426803 .
• Swidler, A. (1986). Culture In Action:Symbols and Strategies. American Sociological Review, 273-286.url: https://www.asanet.org/wp-content/uploads/savvy/introtosociology/Documents/ASRSwidler1986.pdf.
• Tapsell, S. M., Pennıng-Rowsel, E. C., Tunstall, S. M., & Wılson, T. L. (2002). Vulnerability to Flooding:Health and Social Dimenson. Philisophical Transactions of The Royal Sociaety of Londın.Series Mathematical, Physical and Engineering Sciences. 360(1796), 1511-1525. doi: http://dx.doi.org/10.1098/rsta.2002.1013" \t "_blank" 10.1098/rsta.2002.1013.
• Taştan, B. (2015). Çoklu Afet Risk Yönetiminde Tehlike ve Zarar Görebilirlik Belirlenmesi İçin Gereksinim Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, (31), 366-397.doi: https://doi.org/10.14781/mcd.83405" 10.14781/mcd.83405 .
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, Güncel Türkçe Sözlük 'Kültür', 27.03.2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Tylor, E.B. (1924) [orig. 1871]. Primitive culture. 2 vols. 7th ed. New york: brentano’s.url:https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.42334/page/n155/mode/2u.
• Unesco (2024). Convention For The Safeguarding of The Intangible Cultural Heritage, Available Online at Accesed at: 01 Mart 2024 tarihinde: HYPERLINK "https://www.unesco.org/en/culture" https://www.unesco.org/en/culture adresinden alınmıştır.
• Usta, G. (2023). Düzensiz Göç Sorununun Afet yönetimi Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 553-572.doi: https://doi.org/10.11616/asbi.1218853" 10.11616/asbi.1218853
• Varol, A. (2019). Afet Yönetimi, Afet Eğitimi ve Afet Farkındalığı: Amerika Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 193-204.doi: https://doi.org/10.18069/firatsbed.538678" 10.18069/firatsbed.538678.
• Varol, N., & Kırıkkaya, E. B. (2017). Afetler Karşısında Toplum Dirençliliği. Resilience, 1(1), 1-9.doi:https://doi.org/10.32569/resilience.344784" 10.32569/resilience.344784.
• WHO. Emergency Response Framework. 2nd Ed.Geneva: World Health Organization; 2017.(n.d.).url:https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/258604/9789241512299-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Wirth, J.V. (2009). “The Function of Social Work”. Journal of Social Work. 9(4), 405-419.doi:http://dx.doi.org/10.1177/146801730
• Wright, G. C., & Çelik, K. (2022). Farklı Sosyal Kırılganlık Düzeyine Sahip Mahalle Muhtarlarının Gözünden Covid 19 Salgın Deneyimi: İstanbul İli Örneği. Çalışma ve Toplum, 1(72), 239-266.doi: https://doi.org/10.54752/ct.1060807" 10.54752/ct.1060807.
• Yıldırım, T. (2011). Çok kültürlülük. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(19), 239-243.url: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/85753.
• Yılmaz, F. N. (2023). Türkiye'de Doğal Afet Yönetimi Uygulamalarında Merkezi ve Yerel yönetimlerin Rolü: 2020 Elazığ ve İzmir Depremi İncelemesi.(Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, G., & Şikar, A. (2023). Afetlerin Etkilerinin Zorunlu Göç Bağlamında İncelenmesi: 2023 Kahramanmaraş Depremi. Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1247-1268.doi: https://doi.org/10.35341/afet.1290767" 10.35341/afet.1290767.