Sino-Turkish Relations and the Belt and Road Initiative

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 3 - 35, 15.09.2022

Ozan Örmeci

Öz

Turkey-China relations hardly progressed for many years due to conflicting ideological priorities and the two countries’ membership in different political/strategic blocs. Although both countries initiated formal diplomatic relations in 1971, Cold War dynamics prevented them developing extensive relations. However, starting in the 1980s and particularly after 2010, Chinese economic transformation and political empowerment spurred an accelerated development in Turkey-China relations. These nations officially opened the era of “strategic cooperation” in 2010. The economy has always been the dominant aspect of Turkey-China relations with China perennially in a superior position due to a structural trade surplus in commerce. With China’s transformation into an economic superpower in the 2010s and President Xi Jinping’s Belt and Road Initiative (BRI) strategy to facilitate global trade, the two countries have also begun to harmonize their political and economic stances. Both Ankara and Beijing prefer rules-based international order, peaceful relations with other countries, and increasing globalization, especially in trade. This study aims to analyze Turkey-China relations by looking at their history, recent political developments and problematic issues, and finally Turkey’s approach to the BRI.

Anahtar Kelimeler

Turkey-China relations, Trade imbalance, Xinjiang conflict, Covid-19, Belt and Road Initiative

Türkiye-Çin İlişkileri ve Kuşak Yol Projesi

Öz

Türkiye-Çin ilişkileri, uzun yıllar çatışan hâkim ideolojiler ve iki ülkenin farklı siyasi/stratejik bloklara mensubiyetleri nedeniyle gelişememiştir. İki ülke resmi diplomatik ilişkilerini 1971’de tesis etseler de, Soğuk Savaş dinamikleri iki ülkenin kapsamlı ilişkiler geliştirmesini engellemiştir. Ancak, 1980’lerden başlayarak, özellikle de 2010 sonrasında, Çin’in ekonomik dönüşümü ve siyasi açıdan güç kazanması Türkiye-Çin ilişkilerinde de hızlanan bir gelişmeye neden olmuştur. Nitekim iki ülke, 2010 yılında resmi olarak “stratejik iş birliği” dönemini başlatmışlardır. Türkiye-Çin ilişkilerinde ekonomi her zaman hâkim unsur olurken, Çin, dış ticaret fazlası nedeniyle avantajlı bir konumdadır. Çin’in 2010’larda ekonomik bir süpergüç haline gelmesi ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in dünya ticaretini hızlandırmak için Kuşak Yol Projesi’ni ortaya koymasıyla, iki ülkenin siyasi ve ekonomik duruşları uyumlu hale gelmeye başlamıştır. Hem Çin, hem de Ankara kurallara dayalı uluslararası düzeni desteklemekte, diğer ülkelerle barışçıl ilişkileri tercih etmekte ve özellikle ekonomide artan bir küreselleşmeyi savunmaktadırlar. Bu çalışma, Türkiye-Çin ilişkilerini tarihsel sürece, yakın zamanlı gelişmelere, ihtilaflı konulara ve son olarak Türkiye’nin Kuşak Yol Projesi’ne yaklaşımı temelinde analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye-Çin İlişkileri, Ticaret dengesizliği, Uygur Sorunu, Covid-19, Kuşak Yol Projesi

Kaynakça

• • Akdağ, Zekeriyya (2019/a), “Türkiye-Çin İlişkilerinde Kuşak ve Yol Girişimi’nin Önemi”, Birey ve Toplum, Vol. 9, No: 1, pp. 65-96.
• • Akdağ, Zekeriyya (2019/b), “Türkiye – Çin İlişkilerinin Tarihsel Gelişimi”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 1, No: 1, December 2019, pp. 40-57.
• • Allison, Graham (2017), Destined for War: Can America and China Escape Thucydides's Trap?, New York: Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company.
• • Aydınlık (2021), “Türkiye’nin Çin ile ilişkileri derinleşiyor! Tarihin sarkacı yeniden Asya’ya doğru kayıyor”, 16.01.2021, Date of Accession: 03.09.2021 from https://aydinlik.com.tr/turkiye-nin-cin-ile-iliskileri-derinlesiyor-tarihin-sarkaci-yeniden-asya-ya-dogru-kayiyor-229449-1.
• • Babacan, Mehmet (2011), “Whither an Axis Shift: A Perspective from Turkey’s Foreign Trade”, Insight Turkey, Vol. 13, No: 1, pp. 129-157.
• • Bağcı, Hüseyin (2020), “Türkiye-Çin İlişkileri – Nisan 2020 Prof. Dr. Hüseyin Bağcı”, 28.04.2020, Date of Accession: 07.09.2021 from https://www.youtube.com/watch?v=L47SyUjSq0E.
• • BBC (2021), “Nato warns of the military challenge posed by China”, 15.06.2021, Date of Accession: 07.09.2021 from https://www.bbc.com/news/world-europe-57466210.
• • Betz, Bradford (2020), “What is China's Belt and Road Initiative?”, Fox News, 30.04.2020, Date of Accession: 06.09.2021 from https://www.foxnews.com/world/what-is-chinas-belt-road-initiative.
• • Bottelier, Pieter (2008), “China’s economic rise: implications for the USA”, in (ed. by Suisheng Zhao) China-U.S. Relations Transformed: Perspective and strategic interactions, London: Routledge, pp. 188-209.
• • Chellaney, Brahma (2017), “China’s Debt Trap Diplomacy”, Project Syndicate, 23.01.2017, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.project-syndicate.org/commentary/china-one-belt-one-road-loans-debt-by-brahma-chellaney-2017-01.
• • CRITürk (2021/a), “Türkiye ile Çin, ilişkilerin 50’nci yılında geleceğe umutla bakıyor”, 04.08.2021, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.criturk.com/turkiye-ile-cin-iliskilerin-50inci-yilinda-gelecege-umutla-bakiyor/.
• • CRITürk (2021/b), “Türkiye-Çin ilişkileri son beş yılda tarihinin en parlak dönemini yaşıyor”, 03.08.2021, Date of Accession: 29.08.2021 from https://www.youtube.com/watch?v=K-j0RKGFt8U.
• • Cui, Zhiyuan (2012), “Making Sense of the Chinese "Socialist Market Economy": A Note”, Modern China, Vol. 38, No: 6, pp. 665-676.
• • Çavuş, Ümmügülsüm (2021), “Asya: Türkiye - Çin İlişkileri”, TASAM, 30.06.2021, Date of Accession: 04.09.2021 from https://tasam.org/tr-TR/Icerik/66926/asya_turkiye_-_cin_iliskileri.
• • Çolakoğlu, Selçuk (2012), “Türkiye-Çin İlişkileri: Tek Taraflı Aşk mı?”, OrtadoğuAnaliz, Vol. 4, No: 45, September 2012, pp. 53-66.
• • Çolakoğlu, Selçuk (2018), “Turkey-Taiwan Relations: Opportunities and Limitations”, Taiwan Insight, 05.04.2018, Date of Accession: 04.09.2021 from https://taiwaninsight.org/2018/04/05/turkey-taiwan-relations-opportunities-and-limitations/.
• • Çolakoğlu, Selçuk (2019), “China’s Belt and Road Initiative and Turkey’s Middle Corridor: A Question of Compatibility”, MEI@75, 29.01.2019, Date of Accession: 06.09.2021 from https://www.mei.edu/publications/chinas-belt-and-road-initiative-and-turkeys-middle-corridor-question-compatibility.
• • Daily Sabah (2021), “Enlarged swap deal with China recorded in accounts: Turkish central bank”, 16.06.2021, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.dailysabah.com/business/finance/enlarged-swap-deal-with-china-recorded-in-accounts-turkish-central-bank.
• • DEİK (2021/a), “Çin Bilgi Notu”, DEİK Ekonomik Araştırmalar, Haziran 2021.
• • DEİK (2021/b), “DEİK, YENİDEN ASYA: “TÜRKİYE’NİN ASYA ÜLKELERİ İLE TİCARETİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE YENİ PERSPEKTİFLER” TOPLANTISINI GERÇEKLEŞTİRDİ”, Date of Accession: 04.09.2021 from https://www.deik.org.tr/basin-aciklamalari-deik-yeniden-asya-turkiye-nin-asya-ulkeleri-ile-ticaretinin-gelistirilmesinde-yeni-perspektifler-toplantisini-gerceklestirdi.
• • DEİK (2021/c), “DEİK, TÜRKİYE’NİN KUŞAK VE YOL GİRİŞİMİ’NDEKİ KONUMUNU 8 FARKLI SENARYOYLA ORTAYA KOYDU”, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.deik.org.tr/basin-aciklamalari-deik-turkiye-nin-kusak-ve-yol-girisimi-ndeki-konumunu-8-farkli-senaryoyla-ortaya-koydu.
• • Dilek, Şerif & Özdemir, Büşra Zeynep & İstikbal, Deniz (2019), Asya Yüzyılında Türkiye-Çin Ekonomik İlişkileri, Ankara: SETA Yayınları.
• • Durdular, Arzu (2016), “Çin’in “Kuşak-Yol” Projesi ve Türkiye-Çin İlişkilerine Etkisi”, Avrasya Etüdleri, Vol. 49, No: 1, pp. 77-97.
• • DW Türkçe (2019), “Türkiye-Çin ilişkileri: Önce ekonomi”, 01.07.2019, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiye-%C3%A7in-ili%C5%9Fkileri-%C3%B6nce-ekonomi/a-49430610.
• • Economy, Elizabeth (2008), “China, the USA, and Japan: reconfiguring relations in Southeast Asia”, in (ed. by Suisheng Zhao) China-U.S. Relations Transformed: Perspective and strategic interactions, London: Routledge, pp. 210-227.
• • Ekrem, Erkin (2009), “Urumçi Olayı, Çin Basınında Türkiye”, Türk Yurdu, Year: 98, No: 264, August 2009, Date of Accession: 06.09.2021 from https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=2368.
• • Ekrem, Erkin (2011), “Türkiye-Çin İlişkileri: Çin’in Gözünde Türkiye”, Yeni Fikir, No: 7/2011, pp. 31-33.
• • Ekrem, Nuraniye Hidayet (2003), Çin Halk Cumhuriyeti Dış Politikası (1950-2000), Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayımları.
• • Erdoğan, Recep Tayyip (2019), “Turkey, China share a vision for future”, Global Times, 01.07.2019, Date of Accession: 29.08.2021 from https://www.globaltimes.cn/content/1156357.shtml.
• • Erdoğdu, Kamil (2021), Bilmediğimiz Çin, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• • Ergenç, Ceren (2021), “Çin’in Türkiye ve Ortadoğu ziyareti, Sincan pamuğu”, Gazete Duvar, 02.04.2021, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.gazeteduvar.com.tr/cinin-turkiye-ve-ortadogu-ziyareti-sincan-pamugu-makale-1517944.
• • European Commission, “Countries and regions: Turkey”, Date of Accession: 07.09.2021 from https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/turkey/.
• • Gagu, Laurentiu (2020), “The Belt and Road Initiative in the Context of the COVID-19”, AUDRI, Vol. 13, No: 1/2020, pp. 20-35.
• • Güneş, Mehmet (2021), “50'nci Yılında Türkiye-Çin İlişkilerinin Politik Ekonomi Perspektifinden Geleceği”, Stratejik Düşünce Enstitüsü, 09.08.2021, Date of Accession: 02.09.2021 from https://www.sde.org.tr/mehmet-gunes/genel/50nci-yilinda-turkiye-cin-iliskilerinin-politik-ekonomi-perspektifinden-gelecegi-kose-yazisi-23235.
• • Jacques, Martin (2009), When China Rules the World: The Rise of the Middle Kingdom and the End of the Western World, London: Allen Lane.
• • Jia, Qingguo (2008), “Learning to live with the hegemon: China’s policy toward the USA since the end of the Cold War”, in (ed. by Suisheng Zhao) China-U.S. Relations Transformed: Perspective and strategic interactions, London: Routledge, pp. 45-57.
• • Jones, Dorian (2021), “Türkiye-Çin İlişkileri Uygur Sorununa Rağmen Derinleşiyor”, VOA Türkçe, 24.03.2021, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.amerikaninsesi.com/a/turkiye-cin-iliskileri-uygur-sorununa-ragmen-derinlesiyor/5826904.html.
• • Jones, Lee & Hameiri, Shahar (2020), “Debunking the Myth of ‘Debt-trap Diplomacy”, Chatham House, 19.08.2020, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.chathamhouse.org/2020/08/debunking-myth-debt-trap-diplomacy/6-conclusion-and-policy-recommendations.
• • Kabakcı, Fuat (2021), “Türkiye-Çin ilişkileri birçok alanda gelişiyor”, Anadolu Ajansı, 24.03.2021, Date of Accession: 03.09.2021 from https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiye-cin-iliskileri-bircok-alanda-gelisiyor/2186643.
• • Marcus, Jonathan (2021), “ABD ve Çin arasında yeni bir 'Soğuk Savaş' mı başlıyor?”, BBC Türkçe, 17.03.2021, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56427609.
• • McKinsey & Company (2019), “The Asian Century has arrived”, 15.11.2019, Date of Accession: 08.09.2021from https://www.mckinsey.com/featured-insights/asia-pacific/the-asian-century-has-arrived.
• • Milliyet (2020), “İngiltere, Çin’den corona virüs tazminatı istiyor!”, 20.04.2020, Date of Accession: 03.09.2021 from https://www.milliyet.com.tr/dunya/ingiltere-cinden-corona-virus-tazminati-istiyor-6193325.
• • Muhasiloviç, Selin Çalık (2018), “'Çin'in Bir Yol Bir Kuşak Projesi'ni Batı politik malzeme olarak kullanıyor'”, Anadolu Ajansı, 19.09.2018, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/cinin-bir-yol-bir-kusak-projesini-bati-politik-malzeme-olarak-kullaniyor/1259170.
• • Munro, Ross H. (1992), “Awakening Dragon; The Real Danger in Asia Is from China”, Policy Review, No: 67, Fall 1992, pp. 10-17.
• • NATO (2022), “NATO 2022 Strategic Concept”, Date of Accession: 22.07.2022 from https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2022/6/pdf/290622-strategic-concept.pdf.
• • Nye, Joseph (2012), “Joseph Nye: The Rise of China and American Power”, GBH Forum Network, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.youtube.com/watch?v=BwWT0kbYSZs.
• • Ozan, Emre (2021), “Türkiye-Çin İlişkileri: Fırsatlar ve Engeller”, ANKASAM, 24.03.2021, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.ankasam.org/turkiye-cin-iliskileri-firsatlar-ve-engeller/.
• • Önen, Abdulkadir Emin (2021), “Türkiye-Çin ilişkileri: 50 yıllık saygı ve dostluk”, CRITürk, 06.08.2021, Date of Accession: 03.09.2021 from https://www.criturk.com/turkiye-cin-iliskileri-50-yillik-saygi-ve-dostluk/.
• • Örmeci, Ozan (2018), Ejder’in Ayak Sesleri: Dünya Siyasetinde Çin Halk Cumhuriyeti, İstanbul: Cinius Yayınları.
• • People’s Daily Online (2016), “Chronology of China's Belt and Road Initiative”, 24.06.2016, Date of Accession: 06.09.2021 from http://en.people.cn/n3/2016/0624/c90883-9077342.html.
• • Reuters (2015), “Turkey confirms cancellation of $3.4 billion missile defense project awarded to China”, 18.11.2015, Date of Accession: 09.09.2021 from https://www.reuters.com/article/us-turkey-china-missile-idUSKCN0T61OV20151118.
• • Shijia, Ouyang (2021), “China, Turkey more closely linked by rail”, China Daily, 21.07.2021, Date of Accession: 04.09.2021 from http://www.chinadaily.com.cn/a/202107/21/WS60f77d6fa310efa1bd6634a4_2.html.
• • Sudworth, John (2018), “China's hidden camps”, BBC, 24.10.2018, Date of Accession: 07.09.2021 from https://www.bbc.co.uk/news/resources/idt-sh/China_hidden_camps.
• • Suver, Akkan (2020), “Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ilişkilerimiz 49 yaşında”, Milliyet, Düşünenlerin Düşüncesi, 04.08.2020, Date of Accession: 01.09.2021 from https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/dusunenlerin-dusuncesi/cin-halk-cumhuriyeti-ile-diplomatik-iliskilerimiz-49-yasinda-6274412.
• • Tamer, Cenk (2021), “Yeniden Asya Girişimi Çerçevesinde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Güneydoğu Asya Ziyaretleri”, ANKASAM, 05.01.2021, Date of Accession: 03.09.2021 from https://www.ankasam.org/yeniden-asya-girisimi-cercevesinde-disisleri-bakani-cavusoglunun-guneydogu-asya-ziyaretleri/.
• • Temiz, Kadir (2017), “Türkiye-Çin İlişkileri”, SETA, April 2017, No: 196, Date of Accession: 08.09.2021 from https://setav.org/assets/uploads/2017/04/TRCin.pdf.
• • Temiz, Kadir (2020), “Türkiye-Çin İlişkilerinin Fay Hatları”, Perspektif Online, 19.03.2020, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.perspektif.online/turkiye-cin-iliskilerinin-fay-hatlari-2/.
• • Topgül, Kübra Merve (2019), “Kuşak ve Yol Projesi Kapsamında Türkiye-Çin İlişkileri”, Boğaziçi Asya Araştırmaları Enstitüsü, 26.08.2019, Date of Accession: 07.09.2021 from http://bogaziciasya.com/kusak-ve-yol-projesi-kapsaminda-turkiye-cin-iliskileri/.
• • TÜİK Dış Ticaret Veri Portalı, Date of Accession: 03.09.2021 from https://iz.tuik.gov.tr/#/showcase/SC-2851FY777F34D2R/db-s3abkab1c517y82?filters=18792%3D2021%2618792%3D2020%2618792%3D2019%2618792%3D2018%2618792%3D2017%2618792%3D2016%2618792%3D2015%2618792%3D2014%2618792%3D2013%2619283%3D720%20-%20%C3%87in&mode=&token=8d79727fff862a891ce574d27220bfebbf66fecd.
• • Türk – Çin Dostluk Vakfı, “Ticari İlişkiler”, Date of Accession: 05.09.2021 from http://www.turkcindostlukvakfi.org.tr/sayfa.php?id=3.
• • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı/a, “Türkiye - Çin Halk Cumhuriyeti Siyasi İlişkileri”, Date of Accession: 01.09.2021 from https://www.mfa.gov.tr/turkiye-cin-halk-cumhuriyeti-siyasi-iliskileri.tr.mfa.
• • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı/b, “Türkiye-Çin Halk Cumhuriyeti Ekonomik İlişkileri”, Date of Accession: 04.09.2021 from https://www.mfa.gov.tr/turkiye-cin-halk-cumhuriyeti-ekonomik-iliskileri.tr.mfa.
• • Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı/c, “Türkiye'nin Çok Taraflı Ulaştırma Politikası”, Date of Accession: 07.09.2021 from https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-cok-tarafli-ulastirma-politikasi.tr.mfa.
• • Üngör, Çağdaş (2012), “China Reaches Turkey? Radio Peking’s Turkish Language Broadcasts During the Cold War”, All Azimuth, Vol. 1, No: 2, July 2012, pp. 19-33.
• • Viala-Gaudefroy, Jérôme & Lindaman, Dana (2021), “Donald Trump’s ‘Chinese virus’: the politics of naming”, The Conversation, 13.04.2021, Date of Accession: 03.09.2021 from https://theconversation.com/donald-trumps-chinese-virus-the-politics-of-naming-136796.
• • Walsh, James (1993), “China: The World’s Next Super Power”, Time, Asia edition, 10.05.1993, pp. 15-39.
• • Wu, Huizhong (2021), “China pledges 2 billion vaccines globally through year’s end”, AP News, 06.08.2021, Date of Accession: 07.09.2021 from https://apnews.com/article/joe-biden-business-health-china-coronavirus-pandemic-7b3a7e0f5949b6976d4cf7f69bba71d0.
• • Xie, Tao (2009), U.S.-China Relations: China Policy in Capitol Hill, Routledge Contemporary China Series, New York: Routledge.
• • Yazıcıoğlu, Yıldız (2021), “Türkiye–Çin İlişkileri Nasıl Yorumlanıyor?”, VOA Türkçe, 15.04.2021, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.amerikaninsesi.com/a/turkiye-cin-iliskilerinde-son-durum-nasil-yorumlaniyor/5854030.html.
• • Yılmaz, Eren Alper (2021), “2009’dan Günümüze Türkiye’nin İnsan Hakları İhlalleri Karşısındaki Tutumu”, UPA Strategic Affairs, Vol. 2, No: 1, March 2021, pp. 5-28.
• • Yunus Emre Enstitüsü (2021), “Yunus Emre Institute Opened in Beijing”, 18.06.2021, Date of Accession: 08.09.2021 from https://www.yee.org.tr/tr/node/15256.
• • Zhao, Suisheng (2008/a), “China rising: geo-strategic thrust and diplomatic engagement”, in (ed. by Suisheng Zhao) China-U.S. Relations Transformed: Perspective and strategic interactions, London: Routledge, pp. 20-42.
• • Zhao, Suisheng (2008/b), “Implications of China’s rise for U.S.-China relations”, in (ed. by Suisheng Zhao) China-U.S. Relations Transformed: Perspective and strategic interactions, London: Routledge, pp. 3-19.
• • Zhu, Eric & Orlik, Tom (202), “When Will China Rule the World? Maybe Never”, Bloomberg, 06.06.2021, Date of Accession: 05.09.2021 from https://www.bloomberg.com/news/features/2021-07-05/when-will-china-s-economy-beat-the-u-s-to-become-no-1-why-it-may-never-happen.