HAÇLI SEFERLERİ VE ANADOLU (1097-1190): TÜRKİYE SELÇUKLULARI TARİHİNDE HAÇLI SEFERLERİNİN YERİ VE ÖNEMİ

Yıl 2020, Sayı: 12, 35 - 50, 29.06.2020

Ebru Altan

Öz

Selçuklular Anadolu’yu yurt edinme sürecinde sadece Bizans’a değil Haçlılara karşı da büyük mücadeleler vermek zorunda kalmışlardı. XI. ve XII. yüzyıllara kadar olan süreçte Selçuklular ile Haçlılar arasında yaşanan mücadeleler Anadolu Türk tarihinde derin izler bırakan bir millî mücadele örneği olmuştur. Bu bakımdan Ortaçağ’ın en bariz olaylarından olan Haçlı Seferleri, Türkiye Selçuklu Devleti tarihinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Burada Haçlı Seferlerinin Anadolu coğrafyasında meydana gelen olayları ele alınmak suretiyle konunun Türkiye Selçukluları tarihi açısından bir değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Selçuklular,, Haçlılar,, Anadolu,, Bizans

THE CRUSADES AND ANATOLIA (1097-1190): THE PLACE AND IMPORTANCE OF THE CRUSADES IN THE HISTORY OF THE SELJUKS OF TURKEY

Öz

While settling into Anatolia, Seljuks had to struggle fiercely not only against Byzantium but also against the Crusaders. The battles between the Crusaders and Seljuks especially from the late eleventh century to the late twelfth century was an example of a national struggle which left deep scars in the Anatolian Turkish history. In this respect, the Crusades, one of the most known events of the Middle Ages, hold a significant place in the history of Anatolia. In this paper, an evaluation of the subject in terms of the history of the Seljuks of Turkey will be made by taking into consideration the events that occurred in Anatolia during the Crusades.

Anahtar Kelimeler

Seljuks,, Crusaders,, Anatolia,, Byzantium,

Kaynakça

• Altan, Ebru, “Haçlılara Karşı Mücadelenin Önde Gelen Liderlerinden Nûreddin Mahmud b. Zengî (1146-1174)”, Prof. Dr. Abdülkadir Donuk Armağanı, İstanbul 2017, s. 225-244.
• Altan, Ebru, “Anadolu’da Haçlılara Karşı Savaş (1097-1190)”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Prof. Dr. Ali İhsan Gencer Hatıra Sayısı, II, 47 (2008), s. 75-104.
• Altan, Ebru, “Dördüncü Haçlı Seferi’nden Sonra Anadolu/Anatolia after the Fourth Crusade”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Prof. Dr. Işın Demirkent Hatıra Sayısı, 42, İstanbul 2007, s. 65-74, 75-84.
• Altan, Ebru, “Haçlı Ordularının Anadolu’da Selçuklu Topraklarına Son Girişi: İmparator Friedrich Barbarossa’nın Haçlı Seferi (1189-1192)”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 68, İstanbul 2018, s. 15-30.
• Altan, Ebru, “Selçuklu Haçlı İlişkileri”, İslâm Tarihi ve Medeniyeti, 10: Selçuklular, Siyer Yayınları, İstanbul 2018, s. 291-316.
• Altan, Ebru, Antakya Haçlı Prinkepsliği Tarihi. Kuruluş Dönemi (1098-1112), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2018.
• Altan, Ebru, İkinci Haçlı Seferi (1147-1148), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2003.
• Anna Komnena, Alexiad, trc. E. R. A. Sewter, The Alexiad of Anna Comnena London 1969/Türkçe trc. Bilge Umar, Anna Kommena. Alexiad, İstanbul 1996.
• Anonim Gesta Francorum, İngilizce trc. R. Hill, The Deeds of the Franks, Oxford 1979.
• Ansbert, Historia de Expeditione Friderici Imperatoris, İngilizce trc. G. A. Loud, The Crusade of Frederich Barbarossa. The History of the Expedition of the Emperor Frederick and Related Texts, Farnham 2010.
• Ayönü, Yusuf, Selçuklular ve Bizans, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2018.
• Bezer, Gülay Öğün, “Türkiye Selçukluları’nın Güneydoğu Siyaseti ve I. Haçlı Seferinin Bunun Üzerindeki Etkileri”, Türklük Araştırmaları Dergisi, 12, İstanbul 2002, s. 79-113.
• Çay, Abdulhaluk, II. Kılıç Arslan, İstanbul 1987.
• Demirkent, Işın, “1101 Yılı Haçlı Seferleri”, Prof. Dr. Fikret Işıltan’a 80. Doğum Yılı Armağanı, İstanbul 1995, s. 17-56.
• Demirkent, Işın, “Haçlı Seferleri Düşüncesinin Doğuşu ve Hedefleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Hatıra Sayısı, 35, İstanbul 1994, s. 65-78.
• Demirkent, Işın, Haçlı Seferleri, İstanbul 1997.
• Demirkent, Işın, Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I. Kılıç Arslan, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1996.
• Demirkent, Işın, Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi (1098-1118), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1990.
• Ersan, Mehmet, Selçuklular Zamanında Anadolu’da Ermeniler, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2019.
• Gesta Francorum, nşr. ve İngilizce trc. R. Hill, The Deeds of the Franks and the Other Pilgrims to Jerusalem, Oxford 1979.
• İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t-Târih, Türkçe trc. Abdülkerim Özaydın, İslâm Tarihi, el-Kâmil fi’t-Târih Tercümesi, XII, İstanbul 1987.
• Kesik, Muharrem, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2003.
• Koca, Salim, Türkiye Selçukluları Tarihi, Ankara 2016.
• Niketas Khoniates’in Historia’sı (1180-1195), Türkçe trc. I. Demirkent, yayına haz. F. Başar-B. Demiriş, İstanbul 2006.
• Odo de Deuil, De Profectione Ludovici VII in Orientem: The Journey of Louis VII to the East, nşr. ve İngilizce trc. V. G. Berry, New York 1948.
• Özaydın, Abdülkerim, Sultan Muhammed Tapar Devri Selçuklu Tarihi, Türk Tarih Kurumu-Ankara 1990.
• Özaydın, Abdülkerim, “I. Haçlı Seferinin Başarıya Ulaşmasında Büyük Selçuklular’ın İçinde Bulunduğu Siyâsî ve İçtimâî Şartların Rolü”, USAD, 5, Konya 2016, s. 1-18.
• Raimundus Aquilers, İngilizce trc. H. Hill - L. Hill, Raymond d’Aguilers, Historia Francorum qui ceperunt Iherusalem, Philadelphia 1968.
• Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1999.
• Usta, Aydın, Çıkarların Gölgesinde Haçlı Seferleri, İstanbul 2008.
• Willermus Tyrensis, İngilizce trc. E. A. Babcock - A. C. Krey, A History of Deeds Done Beyond the Sea, I, New York 1943, s. 99-110 / Türkçe trc. E. Ayan, Willermus Tyrensis’in Haçlı Kroniği (I-VIII. Kitaplar), İstanbul 2016.