Öğretmenlerin Okula Yönelik Tutumları

Yıl 2024, , 47 - 63, 30.04.2024

Zeytun Yıldırım , Süleyman Göksoy

https://doi.org/10.29065/usakead.1430824

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin okula yönelik tutumlarını anlamak ve daha iyi bir eğitim ortamı oluşturarak okulun genel performansını artırmak amacıyla öğretmenlerin okula yönelik tutumlarını belirlemeyi hedeflemektedir. Araştırmada nicel araştırma modellerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin okula yönelik tutumları cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi ve eğitim düzeyi değişkenlerine göre incelenmiştir. Araştırma 2022-2023 Eğitim-öğretim yılı Sakarya ili Hendek ilçesindeki kamuya ait ilkokul, ortaokul ve lise kademesinde görevli olan 428 öğretmenin gönüllü katılımıyla oluşmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin okula yönelik tutum düzeyinin beşli likert derecelendirme ölçeğinde ikinci düzeye karşılık gelen “katılmıyorum” düzeyinde düşük olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin okula yönelik tutum alt boyutları; okulun çekiciliği, bireysel doyum, benimseme ve okul iklimi ile cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi, eğitim durumu değişkenleri arasında anlamlı fark bulunmazken; okul iklimi alt boyutu ile mesleki kıdem değişkeni arasında anlamlı fark bulunmuştur. Bu farklılık 10-19 yıl mesleki kıdeme sahip öğretmenler ile 20 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenler arasında olduğu, 10-19 yıl mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin okul iklimi düzeylerinin 20 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenlere oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin okula yönelik tutum alt boyutlarından okulun çekiciliği, bireysel doyum, benimseme, okul iklimi arasında pozitif yönlü, orta düzey, anlamlı ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Okula yönelik tutum, Cinsiyet, Mesleki kıdem

Teachers' Attitudes Towards School

Öz

The purpose of this research is to understand and develop teachers' attitudes towards school, to create a better educational environment, and to determine teachers' attitudes towards school in order to improve the general performance of the school. The survey model, one of the quantitative research models, was used in the research. In the research, teachers' attitudes towards school were affected by gender, professional seniority. It was examined according to the variables of service period and education level. Research 2022- 2023 Education. It was formed with the voluntary participation of 428 teachers working in public primary, secondary and high school levels in Hendek district of Sakarya province. As a result of the research, it was concluded that the teachers' attitude level towards the school was low at the "disagree" level, which corresponds to the second level on the five-point Likert rating scale. While there was no significant difference between the sub-dimensions of teachers' attitudes towards the school, school attractiveness, individual satisfaction, adoption and school climate, and the variables of gender, professional seniority, length of service at the school, educational status; A significant difference was found between the school climate sub-dimension and professional seniority. This difference is observed between teachers with 10-19 years of professional seniority. It was observed that the school climate levels of teachers with 10-19 years of professional seniority were higher than those of teachers with 20 years of professional seniority and above. Sub-dimensions of teachers' attitudes towards school It was concluded that there is a positive, moderate, significant relationship between the attractiveness of the school, individual satisfaction, acceptance, and school climate.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Attitudes towards school, Gender, Professional seniority

Kaynakça

• Abdurrezzak, S. ve Üstüner, M. (2020). Algılanan müdür yönetim tarzı ve içsel motivasyonun öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 151-168.
• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 151-166.
• Ada, Ş. ve Küçükali, R. (2016). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Altay, T. ve Ayık, A. (2023). Okul iklimi, işe yabancılaşma ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 711-734.
• Ariffin, A. H., Hashim, H., & Sueb, R. (2013, November). Identifying teachers’ job satisfaction Conference: International Language and Education. Paper presented at the International Language and Education Conference, University Sains Islam Malaysia, Malaysia.
• Arslantaş, İ. ve Özkan, M. (2014). Öğretmen ve yönetici gözüyle etkili okulda yönetici özelliklerinin belirlenmesi. International Journal of Social Science, (26), 181-193.
• Bakkal, M. ve Radmard, S. (2020). Okul müdürlerinin eğitimsel liderlik standartlarını karşılama düzeyleri ile öğretmenlerin okul iklimi algıları ve motivasyonları arasındaki ilişki. Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), (163-195.
• Balcı, A. (2021). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Balıkçı, A. (2020). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre okulun anlamlandırılması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(3), 2428-2447.
• Baluyos, G.R., Rivera, H.L., & Baluyos, E.L. (2019) Teachers’ job satisfaction and work performance. Open Journal of Social Sciences, 7, 206-221. https://doi.org/10.4236/jss.2019.78015.
• Bandoja, H. I. G., Wenceslao, F. V. J., & Gasapo, H. A (2021). School administrators’ personality traits: Its relationship to teachers’ performance. International Journal of Social Science And Human Research, 4(6), 1379-1387.
• Basar, Z. M., Mansor, A. N., & Hamid, A. H. A. (2021). The role of transformational leadership in addressing job satisfaction issues among secondary school teachers. Creative Education, 12, 1939-1948. https://doi.org/10.4236/ce.2021.128148.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. ve Karadeniz, Ş. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. (29. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Canöz, K. (2003). Tutum oluşturma etkinliği olarak lobicilik. Selçuk İletişim Dergisi, 2(4), 21-29.
• Castro, G.B.D., & Jımenez, E.C. (2022). Influence of school principal's attributes and 21st-century leadership skills on teachers’ performance. Journal of Humanities and Social Sciences, 4(2), 52-63.
• Creswell, J. W. (2020). Eğitim araştırmaları nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. (3. Baskı). İstanbul.
• Çelik, S. (2011). Öğretmen tutumları ile ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çelik-Ok, M. (2016). Sosyal psikoloji. Ayşegül Dura-Batıgün (Ed.), Psikoloji. (ss. 517-562). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, (162),136-145.
• Çetinkaya, B. Gülaçtı, F. ve Çiftçi, Z. (2019). Öğrencilerin okula ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(20), 1-14.
• Damti, S., & Hochman, G. (2022). Personality characteristics as predictors of the leader’s ethical leadership in regular times and in times of crisis. Sustainability, 14, 1-17.
• Demirtaş, Z. ve Çaçan, H. (2021). Öğretmenlerin örgütsel çekicilik ile iş doyumu algıları arasındaki ilişki. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(20),295-309.
• Dilekçi, Ü. (2022). Örgütlerdeki güç ile sosyal kolaylaştırma arasındaki ilişki ve eğitim örgütlerine yansıması. T. Argon ve S. Nartgün (Ed.), Geçmişten günümüze yönetim kuramları ilişkiler ve eğitim örgütlerine yansımaları. (ss. 139-159). Ankara: Pegem Akademi.
• Emerce, A., Şahin, S., Gündüz, R. Ve Timur, Ş. (2022). Örgütsel iletişim iklimi ve okul iklimi arasındaki ilişkinin öğretmen algılarına göre tespiti. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(13),1-39.
• Erdinç, H. S. (2006). Toplam kalite yönetimi yönünden müfredat laboratuvar okulları ve diğer okullarda çalışan öğretmenlerin nitelikleri ile okula yönelik tutumları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ertürk, R. (2018). Öğretmenlerin etkili okula yönelik görüşleri. International Journal of Social Science, 68, 55-76.
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple study guide and reference (17th Edition). United States: Allyn and Bacon.
• Guoba, A., Žygaitienė, B., & Kepalienė, I. (2022). Factors influencing teachers’ job satisfaction. Journal of Humanities and Social Sciences Studies, 4(4), 234-241.
• Güzelgörür, F., Demirtaş, H. ve Balı, O. (2021). Okul müdürlerinin yönetim tarzının okul iklimi ile ilişkisi. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(4), 129-150.
• İnceoğlu, M. (2011). Tutum algı iletişim. (6.Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kağıtçıbaşı, Z. ve Cemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş. (16.baskı). Evrim Yayınevi: İstanbul.
• Kahramanoğlu, R., Yokuş, E., Cücük, E., Vural, S. ve Şiraz, F. (2018). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies Educational Sciences,13(11), 1669-1686.
• Karademir, A. ve Ören, M. (2020). Okul iklimi: Anaokulu yöneticileri ve öğretmenlerin bakış açısıyla karşılaştırmalı bir araştırma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 206-236.
• Karakaya, İ. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıören (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 57-76). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kayaoğlu, A. (2019). Tutumlar. Sezen Ünlü (Ed.), Sosyal psikoloji I. (ss. 71-82). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Kubilay, F. (2022). Okuldaki etik sorumluluklar ve etkili liderlik. Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 31-51.
• Matiang’i, J., Makewa, L.N., & Role, E. (2016). School factors and teacher burnout: A Perception. Open Access Library Journal, 3: e2996. http://dx.doi.org/10.4236/oalib.1102996.
• Ordu, A. (2016). Lise öğretmenlerinin iş doyumları ve bireysel performansları arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 1-19.
• Ömeroğlu, Ö. (2006). Okul yönetiminde bürokrasi ile öğretmenlerin okula ilişkin tutumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özalp, E. (2013). Örgüt içinde birey ve kişilik. A. Ç. Kırel ve O. Ağlargöz . (Ed.), Örgütsel davranış (ss. 28-54). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Özdoğancı, A. (2019). Öğretmenlerin pozitif okul yönetimine ilişkin görüşleri ile okula karşı tutumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ratnaningsih, İ., Permana, S.A., & Purwanto, A.P. (2023). The effect of principal’s leadership, work motivation, and school culture on teacher performance at Muhammadiyah elementary schools in gaming subdistrict. Elementary School, 10(1), 110-129.
• Semerci, N. ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye'de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(14), 137-146.
• Sertel, G. ve Karadağ, E. (2022). Okullardaki örgüt iklimi ile öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 55, 315-347.
• Şahin, A. ve Atbaşı, Z. (2020). Olumlu okul iklimi oluşturmada öğretmenin rolünün incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 672-689.
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, X(I), 142-167.
• Şenel, T. ve Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Türkiye Bilim Araştırma Vakfı, 9(4), 1-12.
• Taş, A. (2021). İş doyumu ve örgütsel bağlılık. S. Özdemir ve N. Cemaloğlu (Ed.), Örgütsel davranış ve yönetimi (ss. 421-446). Ankara: Pegem Akademi.
• Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SSPS uygulamalı nicel veri analizi. (1.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Taymaz, H. (2019). İlköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri için okul yönetimi. (11. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Tekin, O., (2023). Öğretmenlerin okul iklimi algıları, öğretmen öz-yeterliği inançları ve mesleki doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 12(2), 404-421.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461-486.
• Tepe, N. ve Yılmaz, G. (2020). Öğretmenlerin okul iklimi algılarının yordayıcısı olarak okul yöneticilerinin toksik liderlik davranışları. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3360- 3381.
• Topuz Savaş, A. (2018). Bireylerarası iletişimde davranış biçimleri. C. Uluyağcı ve U. Eriş (Ed.), Bireylerarası iletişim. (ss. 59-69). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Triyanto, & Handayani, R. D. (2016). Teacher motivation based on gender, tenure and level of education. The New Educational Review, 45, 199-209.
• Tutar, H. (2016). Sosyal Psikoloji Kavramlar ve Kuramlar.(3. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türüdü, N. O. (2019). Öğretmenlerin iş güvenliği kültürü ile okula yönelik tutumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Uğurlu, C. ve Demir, A. (2016). Etkili okullar için kim ne yapmalı? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 53-75.
• Ulus, Ö. ve Kerim, G. (2020). Yöneticilerin liderlik özelliklerinin çalışanlarının motivasyonuna etkisi ve uygulama. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12(2), 131-151.
• Utami, L.P.R.A., Artini, L.P., & Padmadewi, N.N. (2021). Teachers’ perceived attitudes toward the implementation of 21st century skills at primary school. International Journal of Language and Literature, 5(1), 1-10.
• Velmurugan, R. (2016). Job satisfaction of teachers. Journal of Research in Humanities and Social Sciences, 1(1), 641 021.
• Zincirli, M. (2020). Yöneticilerin algılarına göre okullardaki örgütsel iklim. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(2), 231-246.