Investigation of Aggression Tendencies of 36 - 72 Months Old Children: A Mixed Methods Study
Yıl 2024,
, 64 - 82, 23.08.2024
Aslınur Özata Ersöz
,
Serdar Arcagök
Öz
The aim of the research is to examine the aggression tendencies of 36-72 months old children. A convergent parallel design from mixed methods designs was used. The population of the quantitative phase of the research consisted of 36-72 months old children in official kindergartens and nursery classes in Gaziantep city center in the 2020-2021 academic year. The sample consisted of a total of 390 children in these schools, 189 (48.5%) girls and 201 (51.5%) boys. The study group of the qualitative dimension of the research consisted of a total of 20 teachers, 10 women and 10 men, working in kindergartens and nursery classes in Gaziantep city center. The "Aggression Tendency Scale for 36-72 Months Old Children" developed by Kaynak et al. (2016) and the "Aggression Interview Form" developed by the first author were used as data collection tools. SPSS package program was used to analyze the quantitative data. Qualitative data were analyzed through descriptive analysis approach. The study concluded that children aged 36-50 months exhibited more aggression towards themselves than children aged 61-65 months. Additionally, it was observed that the aggression of 36-72 months old children differed significantly according to gender. It has been determined that boys exhibited higher levels of physical aggression towards themselves and objects/objects than girls.
Kaynakça
- Akcan, A. ve Ergün, A. (2014, 3-6 Nisan). Okul öncesi dönemde saldırgan davranışın önlenmesinde bir girişim programı. International Congress on Early Childhood Intervention’da sunulmuş poster, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
- Alink, L. R., Mesman, J., Van Zeijl, J., Stolk, M. N., Juffer, F., Koot, H. M., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Van IJzendoorn, M. H. (2006). The early childhood aggression curve: Development of physical aggression in 10‐to 50‐month‐old children. Child Development, 77(4), 954-966. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2006.00912.x
- Alkan, T. (1983). Saldırganlık, önyargı ve yabancı düşmanlığı. Hil Yayın.
- Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
- Baron, R. A., & Richardson, D. R. (2004). Human aggression. Springer Science & Business Media.
- Baş, T. (2003). Anket. Seçkin Yayınları.
- Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. S. Baştürk (Ed.), Evren ve örneklem (s.129-159). Vize Yayıncılık.
- Berkowitz, L. (1988). Frustrations, appraisals, and aversively stimulated aggression. Aggressive Behavior, 14(1), 3-11. https://doi.org/10.1002/1098-2337(1988)14:1%3C3::AID-AB2480140103%3E3.0.CO;2-F
- Bohnert, A. M., Crnic, K. A., & Lim, K. G. (2003). Emotional competence and aggressive behavior in school-age children. Journal of Abnormal Child Psychology, 31(1), 79–91. https://doi.org/10.1023/a:1021725400321
- Boxer, P., & Tisak, M. S. (2003). Adolescents’ attributions about aggression: An initial investigation. Journal of Adolescence, 26(5), 559-573. https://.doi.org/10.1016/S0140-1971(03)00056-3
- Boxer, P., & Tisak, M. S. (2005). Children's beliefs about the continuity of aggression. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 31(2), 172-188. https://.doi.org/10.1002/ab.20056
- Bozkuş, O. (2021). Şiddet içerikli video oyunları ve saldırganlık ilişkisinin gözden geçirilmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(3), 75-99. https://.doi.org/10.51503/gpd.791346
- Camadan, F. ve Yazıcı, H. (2017). Üniversite öğrencilerinde gözlenen saldırganlık eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 225-234. https://.doi.org/10.5961/jhes.2017.202
- Casas, J. F., Weigel, S. M., Crick, N. R., Ostrov, J. M., Woods, K. E., Yeh, E. A. J., & Huddleston-Casas, C. A. (2006). Early parenting and children's relational and physical aggression in the preschool and home contexts. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 209-227. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.003
- Comstock, G., & Strasburger, V. C. (1990). Deceptive appearances: Television violence and aggressive behavior. Journal of Adolescent Health Care, 11(1), 31-44. https://doi.org/10.1016/0197-0070(90)90127-N
- Connor, D. F. (2004). Aggression and antisocial behavior in children and adolescents: Research and treatment. Guilford Press.
- Côté, S., Vaillancourt, T., LeBlanc, J. C., Nagin, D. S., & Tremblay, R. E. (2006). The development of physical aggression from toddlerhood to pre-adolescence: A nation wide longitudinal study of Canadian children. Journal of Abnormal Child Psychology, 34(1), 68-82. https://doi.org/10.1007/s10802-005-9001-z
- Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni. M. Bütün (Ed.), Araştırma yaklaşımının seçimi (s. 14-15). Eğiten Kitap.
- Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender and social‐psychological adjustment. Child Development, 66(3), 710-722. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1995.tb00900.x
- Crick, N. R., Ostrov, J. M., Burr, J. E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., & Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 254-268. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.006
- Çelik, H. ve Otrar, M. (2009). Saldırganlık envanterinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 101-120.
- Edens, J. F. (1999). Aggressive children’s self-systems and the quality of their relationships with significant others. Aggression and Violent Behavior, 4(2), 151-177. https://doi.org/10.1016/s1359-1789(97)00050-5
- Ercen, R. Ç., Ünver, A., Gök G., Yıldırım, M., Düz, M., Akaltun, S., Savi, Ş. ve Şenyiğit, Z. (2022). 3-6 yaş çocuklarının izlediği çizgi filmlerdeki kız erkek karakterlerin şiddet ve saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Yaşam Dergisi, 6(1), 16-25.
- Ersan C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi [Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Estrem, T. L. (2005). Relational and physical aggression among preschoolers: The effect of language skills and gender. Early Education and Development, 16(2), 207-232. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1602_6
- Feshbach, N. D. (1969). Sex differences in children's modes of aggressive responses toward outsiders. Merrill-Palmer Quarterly of Behavior and Development, 15(3), 249-258.
- García-Sancho, E., Salguero, J. M., & Fernández-Berrocal, P. (2016). Angry rumination as a mediator of the relationship between ability emotional intelligence and various types of aggression. Personality and Individual Differences, 89, 143-147. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.10.007
- Geen, R. G., & Donnerstein, E. D. (1998). Human aggression: Theories, research, and implications for social policy. Academic Press.
- Gimenez, C., & Blatier, C. (2004). Étude de l'agressivité physique chez le jeune enfant: Comparaison d'une population française et d'une population canadienne. Neuropsychiatrie de l'Enfance et de l'Adolescence, 52(2), 104-111. https://doi.org/10.1016/j.neurenf.2003.09.008
- Gölge A. (2022). Okul öncesi dönem çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimi ve oyun türlerine göre saldırganlık yönelimlerinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Hair JR. J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Publishing.
- Hanish, L. D., Eisenberg, N., Fabes, R. A., Spinrad, T. L., Ryan, P., & Schmidt, S. (2004). The expression and regulation of negative emotions: Risk factors for young children's peer victimization. Development and Psychopathology, 16(2), 335-353. https://doi.org/10.10170S0954579404044542
- Hart, K. E., Scholar, F., Kritsonis, W. A., Lecturer, V., & Alumnus, D. (2006). Critical analysis of an original writing on social learning theory: Imitation of film-mediated aggressive models by: Albert Bandura, Dorothea Ross and Sheila A. Ross. In National Forum of Applied Educational Research Journal, 19(3), 1-7.
- Helmsen, J., Koglin, U., & Petermann, F. (2012). Emotion regulation and aggressive behavior in preschoolers: The mediating role of social information processing. Child Psychiatry Human Development, 43(1), 87-101. https://doi.org/10.1007/s10578-011-0252-3
- Hermann, H. R. (2019). İnsanlarda ve hayvanlarda baskınlık ve saldırganlık. (G. Bir, Çev.). The Kitap Yayınları.
Hubbard, J. A. (2001). Emotion expression processes in children’s peer interaction: The role of peer rejection, aggression, and gender. Child Development, 72(5), 1426–1438. httpS://doi.org/10.1111/1467-8624.00357
- Huber, R., Bannasch, D., & Brennan, P. (2011). Agression. Academic Press.
- İkiz, S. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın ebeveyn tutumları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
- Johnson, B. ve Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları (nicel, nitel ve karma araştırmalar). S. B. Demir (Ed.), Nicel nitel ve karma araştırma (s. 50-51). Eğiten Kitap.
- Juliano M., Werner, R. S., & Cassidy, K. W. (2006). Early correlates of preschool aggressive behavior according to type of aggression and measurement. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(5), 395-410. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.06.008
- Kaya, İ. (2020). Okul öncesi dönemdeki çocukların fiziksel ve ilişkisel saldırganlıklarının mizaç özellikleriyle ilişkisinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3361-3378.
- Kaynak, K. B., Kan, A. ve Kurtulmuş, Z. (2016). 36-72 aylık çocuklara yönelik “Saldırganlık Yönelim Ölçeği” geliştirme çalışması. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1457-1474. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies
- Keltikangas Järvinen, L. (2001). Aggressive behaviour and social problem‐solving strategies: A review of the findings of a seven‐year follow‐up from childhood to late adolescence. Criminal Behaviour and Mental Health, 11(4), 236-250. https://doi.org/10.1002/cbm.398
- Kodak, R. N. ve Güzel, H. Ş. (2024). Mizaç, bağlanma ve ebeveyn tutumları çerçevesinden okul öncesi çocuklarında saldırganlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(1), 48-57. https://doi.org/10.18863/pgy.1213590
- Kutlu, H. (2014). Okul öncesi kurumuna devam eden 5 yaş grubu çocukların saldırganlık eğilimleri üzerinde anne baba tutumu etkisinin Psikanalitik Kuram çerçevesinde incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
- Lansford, J. E., Skinner, A. T., Sorbring, E., Giunta, L. D., Deater‐Deckard, K., Dodge, K. A., Malone, P. S., Oburu, P., Pastorelli, C., Tapanya, S., Uribe Tirado, L. M., Zelli, A., Al-Hassan, S. M., Alampay, L. P., Bacchini, D., Bombi, S. A., Bornstein, M. H., & Chang, L. (2012). Boys’ and girls’ relational and physical aggression in nine countries. Aggressive Behavior, 38(4), 298-308. https://doi.org/10.1002/ab.21433
- LaPrairie, J. L., Schechter, J. C., Robinson, B. A., & Brenn, P. A. (2011). Perinatal risk factors in the development of aggression and violence. Advances in Genetics, 75, 215-253. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-380858-5.00004-6
- Liu, J. (2004). Concept analysis: Aggression. Issues in Mental Health Nursing, 25(7), 693-714. https://doi.org/10.1080/01612840490486755
- Lussier, P., Corrado, R., & Tzoumakis, S. (2012). Gender differences in physical aggression and associated developmental correlates in a sample of Canadian preschoolers. Behavioral Sciences and the Law, 30(5), 643-671. https://doi.org/10.1002/bsl.2035
- McEvoy, M. A., Estrem, T. L., Rodriguez, M. C., & Olson, M. L. (2003). Assessing relational and physical aggression among preschool children: Intermethod agreement. Topics in Early Childhood Special Education, 23(2), 51-61. https://doi.org/10.1177/02711214030230020101
- Miles, M. B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Edition). SAGE Publications.
- Monks, C., Ortega Ruiz, R., & Torrado Val, E. (2002). Unjustified aggression in preschool. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 28(6), 458–476. https://doi.org/10.1002/ab.10032
- Morine, K. (2009). Emotion knowledge and relational aggression in preschoolers [Doctoral Dissertation, Duquesne University]. https://dsc.duq.edu/etd/947
- Morine, K. A., Crothers, L. M., Schreiber, J. B., Kolbert, J. B., Hughes, T. L., & Schmitt, A. J. (2011). Relational aggression in preschool students: An exploration of the variables of sex, age and siblings. Child Development Research, 1-6. https://doi.org/10.1155/2011/931720
- Mouratidou, K., Karamavrou, S., Karatza, S., & Schillinger, M. (2020). Aggressive and socially insecure behaviors in kindergarten and elementary school students: A comparative study concerning gender, age and geographical background of children in Northern Greece. Social Psychology of Education, 23(1), 259-277. https://doi.org/10.1007/s11218-019-09536-z
- Navarro, R., Larrañaga, E., Yubero, S., & Víllora, B. (2022). Families, parenting and aggressive preschoolers: A scoping review of studies examining family variables related to preschool aggression. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 19(23), 2-34. https://doi.org/10.3390/ijerph192315556
- Ostrov, J. M., & Keating, C. F. (2004). Gender differences in preschool aggression during free play and structured interactions: An observational study. Social Development, 13(2), 255-277. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2004.000266.x
- Ostrov, J. M., Woods, K. E., Jansen, E. A., Casas, J. F., & Crick, N. R. (2004). An observational study of delivered and received aggression, gender and social-psychological adjustment in preschool: ‘This white crayon doesn’t work…’. Early Childhood Research Quarterly, 19(2), 355-371. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.04.009
- Özdemir, S. (2014). Okul öncesi çocuklarda görülen saldırgan davranışların incelenmesi [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Parsak, B. ve Kuzucu, Y. (2020). Ebeveyn tutumları ile okul öncesi dönem çocuklarında saldırganlık arasındaki ilişkide çocukların empati ve sosyal becerilerinin rolü. Humanistic Perspective, 2(3), 347-374. https://doi.org/10.47793/hp.778702
- Pekdoğan, S. ve Kanak, M. (2019). Okul öncesi eğitimin ilkokul sürecindeki sosyal davranışlara yansıması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 906-917.
- Pellegrini, A. D., & Roseth, C. J. (2006). “Relational aggression and relationships in preschoolers: A discussion of methods, gender differences and function”. Journal of Applied Developmental Psychology, 3(27), 269-276. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.007.
- Raine, A. (2002). “Annotation: The role of prefrontal deficits, low autonomic arousal and early health factors in the development of antisocial and aggressive behavior in children”. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43(4), 417- 434.
- Rowell Huesmann, L. (1988). An information processing model for the development of aggression. Aggressive Behavior, 14(1), 13-24.
- Shanwal, P., & Jangra, A. (2023). Mother’s perceptions of physical and verbal aggression in pre-school children. The Pharma Innovation Journal, 12(11), 1689-1693.
- Strayer, J., & Roberts, W. (2004). Empathy and observed anger and aggression in five‐year‐olds. Social Development, 13(1), 1-13. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2004.00254.x
- Swit, C. S., Harty, S. C., & Pascoe, S. (2023). Relational and physical aggression in preschool‐age children: Associations with teacher, parent, sibling and peer relationship quality. Aggressive Behavior, 50, e22115. https://doi.org/10.1002/ab.22115
- Şahin, H. (2006). Öfke denetimi eğitiminin çocuklarda gözlenen saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(26), 47-61. https://doi.org/10.17066/pdrd.08256
- Teke, N. ve Şen, M. (2022). Okul öncesi çocukların cinsiyetleri, sosyal davranışları, mizaç özellikleri ve yanlış inanç performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(1), 11-25. https://doi.org/10.30703/cije.885512
- Tremblay, R. E. (2013). Development of antisocial behavior during childhood. Development of Antisocial Behavior During Childhood, 3-19. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-5113-6_1.
- Tremblay, R. E., Gervais, J., & Petitclerc, A. (2008). Early learning prevents youth violence. Centre of Excellence for Early Childhood Development, 2-28. https://iamnotscared.pixel-online.org/data/database/publications/408_Tremblay_AggressionReport_ANG.pdf
- Tuzcuoğlu, N., Cengiz, Ö. ve Küsmüş, G. İ. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile annelerinin ilgi düzeylerinin belirlenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(1), 3-28. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202041145
- Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38(169), 329-345.
- Vitaro, F., Brendgen, M., & Barker, E. D. (2006). Subtypes of aggressive behaviors: A developmental perspective. International Journal of Behavioral Development, 30(1), 12-19. https://doi.org/10.1177/0165025406059968
- Yıldızbaş, C. E. ve Şahin Sak, İ. T. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile ebeveynlerinin anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 60-88.
36-72 Aylık Çocukların Saldırganlık Yönelimlerinin İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması
Yıl 2024,
, 64 - 82, 23.08.2024
Aslınur Özata Ersöz
,
Serdar Arcagök
Öz
Araştırmanın amacı 36-72 aylık çocukların saldırganlık yönelimlerinin incelenmesidir. Karma yöntem desenlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasının evreni 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Gaziantep il merkezinde resmi anaokulu ve anasınıfındaki 36-72 aylık çocuklardan oluşmuştur. Örneklemini ise bu okullardaki 189 (%48,5) kız ve 201 (%51,5) erkek toplam 390 çocuk oluşturmuştur. Araştırmanın nitel boyutunun çalışma grubunu Gaziantep il merkezine bağlı anaokulu ve anasınıflarında görev yapan 10 kadın 10 erkek toplam 20 öğretmen oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak Kaynak vd. (2016) tarafından geliştirilen “36-72 Aylık Çocuklara Yönelik Saldırganlık Yönelim Ölçeği” ile birinci yazar tarafından geliştirilen “Saldırganlık Görüşme Formu” kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS paket programından yararlanılmıştır. Nitel veriler betimsel analiz yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Araştırmada 36-50 aylık çocukların 61-65 aylık çocuklardan daha çok kendilerine yönelik saldırganlık sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca 36-72 aylık çocukların saldırganlıklarının cinsiyete göre anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüştür. Erkeklerin kızlara oranla daha yüksek düzeyde fiziksel, kendilerine ve nesnelere/eşyalara yönelik saldırganlık sergiledikleri belirlenmiştir.
Etik Beyan
Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulunun 04/12/2020 tarih ve 06/50 sayılı kararıyla onaylanmıştır.
Kaynakça
- Akcan, A. ve Ergün, A. (2014, 3-6 Nisan). Okul öncesi dönemde saldırgan davranışın önlenmesinde bir girişim programı. International Congress on Early Childhood Intervention’da sunulmuş poster, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
- Alink, L. R., Mesman, J., Van Zeijl, J., Stolk, M. N., Juffer, F., Koot, H. M., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Van IJzendoorn, M. H. (2006). The early childhood aggression curve: Development of physical aggression in 10‐to 50‐month‐old children. Child Development, 77(4), 954-966. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2006.00912.x
- Alkan, T. (1983). Saldırganlık, önyargı ve yabancı düşmanlığı. Hil Yayın.
- Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-15.
- Baron, R. A., & Richardson, D. R. (2004). Human aggression. Springer Science & Business Media.
- Baş, T. (2003). Anket. Seçkin Yayınları.
- Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. S. Baştürk (Ed.), Evren ve örneklem (s.129-159). Vize Yayıncılık.
- Berkowitz, L. (1988). Frustrations, appraisals, and aversively stimulated aggression. Aggressive Behavior, 14(1), 3-11. https://doi.org/10.1002/1098-2337(1988)14:1%3C3::AID-AB2480140103%3E3.0.CO;2-F
- Bohnert, A. M., Crnic, K. A., & Lim, K. G. (2003). Emotional competence and aggressive behavior in school-age children. Journal of Abnormal Child Psychology, 31(1), 79–91. https://doi.org/10.1023/a:1021725400321
- Boxer, P., & Tisak, M. S. (2003). Adolescents’ attributions about aggression: An initial investigation. Journal of Adolescence, 26(5), 559-573. https://.doi.org/10.1016/S0140-1971(03)00056-3
- Boxer, P., & Tisak, M. S. (2005). Children's beliefs about the continuity of aggression. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 31(2), 172-188. https://.doi.org/10.1002/ab.20056
- Bozkuş, O. (2021). Şiddet içerikli video oyunları ve saldırganlık ilişkisinin gözden geçirilmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(3), 75-99. https://.doi.org/10.51503/gpd.791346
- Camadan, F. ve Yazıcı, H. (2017). Üniversite öğrencilerinde gözlenen saldırganlık eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 225-234. https://.doi.org/10.5961/jhes.2017.202
- Casas, J. F., Weigel, S. M., Crick, N. R., Ostrov, J. M., Woods, K. E., Yeh, E. A. J., & Huddleston-Casas, C. A. (2006). Early parenting and children's relational and physical aggression in the preschool and home contexts. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 209-227. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.003
- Comstock, G., & Strasburger, V. C. (1990). Deceptive appearances: Television violence and aggressive behavior. Journal of Adolescent Health Care, 11(1), 31-44. https://doi.org/10.1016/0197-0070(90)90127-N
- Connor, D. F. (2004). Aggression and antisocial behavior in children and adolescents: Research and treatment. Guilford Press.
- Côté, S., Vaillancourt, T., LeBlanc, J. C., Nagin, D. S., & Tremblay, R. E. (2006). The development of physical aggression from toddlerhood to pre-adolescence: A nation wide longitudinal study of Canadian children. Journal of Abnormal Child Psychology, 34(1), 68-82. https://doi.org/10.1007/s10802-005-9001-z
- Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni. M. Bütün (Ed.), Araştırma yaklaşımının seçimi (s. 14-15). Eğiten Kitap.
- Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender and social‐psychological adjustment. Child Development, 66(3), 710-722. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1995.tb00900.x
- Crick, N. R., Ostrov, J. M., Burr, J. E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., & Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 254-268. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.006
- Çelik, H. ve Otrar, M. (2009). Saldırganlık envanterinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 101-120.
- Edens, J. F. (1999). Aggressive children’s self-systems and the quality of their relationships with significant others. Aggression and Violent Behavior, 4(2), 151-177. https://doi.org/10.1016/s1359-1789(97)00050-5
- Ercen, R. Ç., Ünver, A., Gök G., Yıldırım, M., Düz, M., Akaltun, S., Savi, Ş. ve Şenyiğit, Z. (2022). 3-6 yaş çocuklarının izlediği çizgi filmlerdeki kız erkek karakterlerin şiddet ve saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri ve Yaşam Dergisi, 6(1), 16-25.
- Ersan C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi [Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Estrem, T. L. (2005). Relational and physical aggression among preschoolers: The effect of language skills and gender. Early Education and Development, 16(2), 207-232. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1602_6
- Feshbach, N. D. (1969). Sex differences in children's modes of aggressive responses toward outsiders. Merrill-Palmer Quarterly of Behavior and Development, 15(3), 249-258.
- García-Sancho, E., Salguero, J. M., & Fernández-Berrocal, P. (2016). Angry rumination as a mediator of the relationship between ability emotional intelligence and various types of aggression. Personality and Individual Differences, 89, 143-147. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.10.007
- Geen, R. G., & Donnerstein, E. D. (1998). Human aggression: Theories, research, and implications for social policy. Academic Press.
- Gimenez, C., & Blatier, C. (2004). Étude de l'agressivité physique chez le jeune enfant: Comparaison d'une population française et d'une population canadienne. Neuropsychiatrie de l'Enfance et de l'Adolescence, 52(2), 104-111. https://doi.org/10.1016/j.neurenf.2003.09.008
- Gölge A. (2022). Okul öncesi dönem çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimi ve oyun türlerine göre saldırganlık yönelimlerinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Hair JR. J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Publishing.
- Hanish, L. D., Eisenberg, N., Fabes, R. A., Spinrad, T. L., Ryan, P., & Schmidt, S. (2004). The expression and regulation of negative emotions: Risk factors for young children's peer victimization. Development and Psychopathology, 16(2), 335-353. https://doi.org/10.10170S0954579404044542
- Hart, K. E., Scholar, F., Kritsonis, W. A., Lecturer, V., & Alumnus, D. (2006). Critical analysis of an original writing on social learning theory: Imitation of film-mediated aggressive models by: Albert Bandura, Dorothea Ross and Sheila A. Ross. In National Forum of Applied Educational Research Journal, 19(3), 1-7.
- Helmsen, J., Koglin, U., & Petermann, F. (2012). Emotion regulation and aggressive behavior in preschoolers: The mediating role of social information processing. Child Psychiatry Human Development, 43(1), 87-101. https://doi.org/10.1007/s10578-011-0252-3
- Hermann, H. R. (2019). İnsanlarda ve hayvanlarda baskınlık ve saldırganlık. (G. Bir, Çev.). The Kitap Yayınları.
Hubbard, J. A. (2001). Emotion expression processes in children’s peer interaction: The role of peer rejection, aggression, and gender. Child Development, 72(5), 1426–1438. httpS://doi.org/10.1111/1467-8624.00357
- Huber, R., Bannasch, D., & Brennan, P. (2011). Agression. Academic Press.
- İkiz, S. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın ebeveyn tutumları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
- Johnson, B. ve Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları (nicel, nitel ve karma araştırmalar). S. B. Demir (Ed.), Nicel nitel ve karma araştırma (s. 50-51). Eğiten Kitap.
- Juliano M., Werner, R. S., & Cassidy, K. W. (2006). Early correlates of preschool aggressive behavior according to type of aggression and measurement. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(5), 395-410. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.06.008
- Kaya, İ. (2020). Okul öncesi dönemdeki çocukların fiziksel ve ilişkisel saldırganlıklarının mizaç özellikleriyle ilişkisinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3361-3378.
- Kaynak, K. B., Kan, A. ve Kurtulmuş, Z. (2016). 36-72 aylık çocuklara yönelik “Saldırganlık Yönelim Ölçeği” geliştirme çalışması. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1457-1474. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies
- Keltikangas Järvinen, L. (2001). Aggressive behaviour and social problem‐solving strategies: A review of the findings of a seven‐year follow‐up from childhood to late adolescence. Criminal Behaviour and Mental Health, 11(4), 236-250. https://doi.org/10.1002/cbm.398
- Kodak, R. N. ve Güzel, H. Ş. (2024). Mizaç, bağlanma ve ebeveyn tutumları çerçevesinden okul öncesi çocuklarında saldırganlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(1), 48-57. https://doi.org/10.18863/pgy.1213590
- Kutlu, H. (2014). Okul öncesi kurumuna devam eden 5 yaş grubu çocukların saldırganlık eğilimleri üzerinde anne baba tutumu etkisinin Psikanalitik Kuram çerçevesinde incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
- Lansford, J. E., Skinner, A. T., Sorbring, E., Giunta, L. D., Deater‐Deckard, K., Dodge, K. A., Malone, P. S., Oburu, P., Pastorelli, C., Tapanya, S., Uribe Tirado, L. M., Zelli, A., Al-Hassan, S. M., Alampay, L. P., Bacchini, D., Bombi, S. A., Bornstein, M. H., & Chang, L. (2012). Boys’ and girls’ relational and physical aggression in nine countries. Aggressive Behavior, 38(4), 298-308. https://doi.org/10.1002/ab.21433
- LaPrairie, J. L., Schechter, J. C., Robinson, B. A., & Brenn, P. A. (2011). Perinatal risk factors in the development of aggression and violence. Advances in Genetics, 75, 215-253. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-380858-5.00004-6
- Liu, J. (2004). Concept analysis: Aggression. Issues in Mental Health Nursing, 25(7), 693-714. https://doi.org/10.1080/01612840490486755
- Lussier, P., Corrado, R., & Tzoumakis, S. (2012). Gender differences in physical aggression and associated developmental correlates in a sample of Canadian preschoolers. Behavioral Sciences and the Law, 30(5), 643-671. https://doi.org/10.1002/bsl.2035
- McEvoy, M. A., Estrem, T. L., Rodriguez, M. C., & Olson, M. L. (2003). Assessing relational and physical aggression among preschool children: Intermethod agreement. Topics in Early Childhood Special Education, 23(2), 51-61. https://doi.org/10.1177/02711214030230020101
- Miles, M. B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Edition). SAGE Publications.
- Monks, C., Ortega Ruiz, R., & Torrado Val, E. (2002). Unjustified aggression in preschool. Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 28(6), 458–476. https://doi.org/10.1002/ab.10032
- Morine, K. (2009). Emotion knowledge and relational aggression in preschoolers [Doctoral Dissertation, Duquesne University]. https://dsc.duq.edu/etd/947
- Morine, K. A., Crothers, L. M., Schreiber, J. B., Kolbert, J. B., Hughes, T. L., & Schmitt, A. J. (2011). Relational aggression in preschool students: An exploration of the variables of sex, age and siblings. Child Development Research, 1-6. https://doi.org/10.1155/2011/931720
- Mouratidou, K., Karamavrou, S., Karatza, S., & Schillinger, M. (2020). Aggressive and socially insecure behaviors in kindergarten and elementary school students: A comparative study concerning gender, age and geographical background of children in Northern Greece. Social Psychology of Education, 23(1), 259-277. https://doi.org/10.1007/s11218-019-09536-z
- Navarro, R., Larrañaga, E., Yubero, S., & Víllora, B. (2022). Families, parenting and aggressive preschoolers: A scoping review of studies examining family variables related to preschool aggression. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 19(23), 2-34. https://doi.org/10.3390/ijerph192315556
- Ostrov, J. M., & Keating, C. F. (2004). Gender differences in preschool aggression during free play and structured interactions: An observational study. Social Development, 13(2), 255-277. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2004.000266.x
- Ostrov, J. M., Woods, K. E., Jansen, E. A., Casas, J. F., & Crick, N. R. (2004). An observational study of delivered and received aggression, gender and social-psychological adjustment in preschool: ‘This white crayon doesn’t work…’. Early Childhood Research Quarterly, 19(2), 355-371. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.04.009
- Özdemir, S. (2014). Okul öncesi çocuklarda görülen saldırgan davranışların incelenmesi [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
- Parsak, B. ve Kuzucu, Y. (2020). Ebeveyn tutumları ile okul öncesi dönem çocuklarında saldırganlık arasındaki ilişkide çocukların empati ve sosyal becerilerinin rolü. Humanistic Perspective, 2(3), 347-374. https://doi.org/10.47793/hp.778702
- Pekdoğan, S. ve Kanak, M. (2019). Okul öncesi eğitimin ilkokul sürecindeki sosyal davranışlara yansıması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 906-917.
- Pellegrini, A. D., & Roseth, C. J. (2006). “Relational aggression and relationships in preschoolers: A discussion of methods, gender differences and function”. Journal of Applied Developmental Psychology, 3(27), 269-276. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.007.
- Raine, A. (2002). “Annotation: The role of prefrontal deficits, low autonomic arousal and early health factors in the development of antisocial and aggressive behavior in children”. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43(4), 417- 434.
- Rowell Huesmann, L. (1988). An information processing model for the development of aggression. Aggressive Behavior, 14(1), 13-24.
- Shanwal, P., & Jangra, A. (2023). Mother’s perceptions of physical and verbal aggression in pre-school children. The Pharma Innovation Journal, 12(11), 1689-1693.
- Strayer, J., & Roberts, W. (2004). Empathy and observed anger and aggression in five‐year‐olds. Social Development, 13(1), 1-13. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2004.00254.x
- Swit, C. S., Harty, S. C., & Pascoe, S. (2023). Relational and physical aggression in preschool‐age children: Associations with teacher, parent, sibling and peer relationship quality. Aggressive Behavior, 50, e22115. https://doi.org/10.1002/ab.22115
- Şahin, H. (2006). Öfke denetimi eğitiminin çocuklarda gözlenen saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(26), 47-61. https://doi.org/10.17066/pdrd.08256
- Teke, N. ve Şen, M. (2022). Okul öncesi çocukların cinsiyetleri, sosyal davranışları, mizaç özellikleri ve yanlış inanç performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(1), 11-25. https://doi.org/10.30703/cije.885512
- Tremblay, R. E. (2013). Development of antisocial behavior during childhood. Development of Antisocial Behavior During Childhood, 3-19. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-5113-6_1.
- Tremblay, R. E., Gervais, J., & Petitclerc, A. (2008). Early learning prevents youth violence. Centre of Excellence for Early Childhood Development, 2-28. https://iamnotscared.pixel-online.org/data/database/publications/408_Tremblay_AggressionReport_ANG.pdf
- Tuzcuoğlu, N., Cengiz, Ö. ve Küsmüş, G. İ. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile annelerinin ilgi düzeylerinin belirlenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(1), 3-28. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202041145
- Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38(169), 329-345.
- Vitaro, F., Brendgen, M., & Barker, E. D. (2006). Subtypes of aggressive behaviors: A developmental perspective. International Journal of Behavioral Development, 30(1), 12-19. https://doi.org/10.1177/0165025406059968
- Yıldızbaş, C. E. ve Şahin Sak, İ. T. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık yönelimleri ile ebeveynlerinin anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 60-88.