ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZ YETERLİK ALGILARIYLA MİZAH TARZLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, , 83 - 109, 31.01.2018

Sadık Yüksel Sıvacı , Bahadır Gülbahar

https://doi.org/10.29065/usakead.371300

Öz

Bu araştırma, öğretmen
adaylarının öz yeterlik algılarıyla mizah tarzları arasındaki ilişkiyi
incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, korelasyonel tarama modelinde olup
betimsel bir nitelik arz etmektedir. Araştırmanın evrenini, bir devlet
üniversitesinde 2017–2018 akademik yılında öğrenim gören öğretmen adayları
oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme yöntemi olarak “uygun örnekleme yöntemi”
seçilerek araştırma, 504 öğretmen adayı üzerinde yürütülmüştür. Bu araştırmanın
verileri, “Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği” ve “Mizah Tarzları Ölçeği” ile elde
edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde SPSS paket programı kullanılmış ve
verilerin analizinde Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Spearman Korelasyon analizine başvurulmuştur. Araştırma sonucunda elde
edilen bulgular genel olarak ele alındığında ortaya çıkan sonuç, öğretmen
adaylarının öz yeterlik algı düzeyi ile katılımcı (sosyal) mizah kullanım
sıklığının yüksek olduğudur. Bağımsız değişkenler dikkate alındığında, öğretmen
adaylarının öz yeterlik algı düzeyinde cinsiyet, öğrenim görülen anabilim dalı
değişkenleri açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilirken
mizah tarzlarında ise cinsiyet, öğrenim görülen bölümden memnuniyet
değişkenleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır.
Korelasyon analizine göre, öğretmen adaylarının öz
yeterlik algı düzeyi ile uyumlu mizah tarzları arasında pozitif yönlü düşük
kuvvette ilişki olduğu, buna karşın öğretmen
adaylarının öz yeterlik algı düzeyi ile saldırgan mizah tarzı arasında
negatif yönlü düşük kuvvette ilişki olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Ulaşılan sonuçlar dikkate alınarak çeşitli
öneriler sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Öğretmen eğitimi, öz yeterlik algısı, mizah tarzları

Kaynakça

• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102-116. Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Orgnizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179–211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T Ajzen, I., & Fishbein, M.. (1980). Understanding Attitudes and Predicting Social Behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Ashton, P. T. (1984). Teacher efficacy: a motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28-32. Ateş, H., & Saylan, A. (2015). Investigation of pre-service science teachers’ academic self-efficacy and academic motivation toward biology. International Journal of Higher Education, 4(3), 90-103. Aydın, E., Ömür, Y. E. ve Argon, T. (2014). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile akademik alanda arzularını erteleme düzeylerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 40, 1-12. Aypay, A. (2010). Genel öz yeterlik ölçeğinin (GÖYÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 113-131. Azar, A. (2012). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(12), 235-252. Baltaoğlu, G.M., Sucuoğlu, H. & Yurdabakan, İ. (2015). Self-efficacy perceptions and success/failure attributions of prospective teachers: a longitudinal study. Elementary Education Online, 14(3), 803-814, Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York. Bandura, A., and Adams, N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive Therapy and Research, 1(4), 287-310. Bennett, M. P., & Lengacher, C. (2006). Humor and laughter may influence health: II. complementary therapies and humor in a clinical population. Advance Access Publication, 3(2), 187–190. Büyüköztürk, Ş., Cakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Caymaz, B. (2008). Fen ve teknoloji ve sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Çapa, Y., Çakıroğlu, J. & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Egitim ve Bilim (Education and Science), 30 (137), 74-81. Demirtaş, H., Cömert, M., & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111. Dolapçı, S. & Yıldız Demirtaş, V. (2016). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 141 – 160. Falanga, R., De Caroli, M. E. & Sagone, E. (2014). Humor styles, self-efficacy and prosocial tendencies in middle adolescents, Procesia- Social and Behavioral Sciences, 127, 214-218 Fox, C. L., Dean, S., & Lyford, K. (2013). Development of a humor styles questionnaire for children and young people. Humor, International Journal of Humor Research, 26, 295–319 Fox, C. L., Hunter, S. C., & Jones, S. E. (2016). Children's humor types and psychosocial adjustment. Personality and Individual Differences, 89, 86-91. Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). New York: McGraw-Hill Higher Education. Freud, S. (1905), Jokes and their relation to the unconscious, London: Penguin Books. Galloway, G. (2010). Individual differences in personal humor styles: Identification of prominent patterns and their associates. Personality and Individual Differences, 48, 563–567. Gürcan, A. (2005). Bilgisayar öz yeterliği algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 19, 179-193. Hacıömeroğlu, G. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimine ilişkin yeterlik ve sınıf yönetimi inançları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 26(1): 1-18. Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing Learner Behavior through Environmental Education. Journal of Environmental Education. https://doi.org/10.1080/00958964.1990.10753743 İlhan, T. (2005). Öznel iyi oluşa dayalı mizah tarzları modeli. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara. Leist, A. K., & Müller, D. (2013). Humor types show different patterns of self regulation, self-esteem and well-being. Journal of Happiness Studies, 14, 551–569. Martin R. A. (2007), The psychology of humor: an integrative approach, San Diego, CA: Elsevier Academic Press. Martin, R. A. & Lefcourt, H. M. (1983). Sense of humor as a moderator of the relation between stressors and moods. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 1313–1324. Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Grey, J. & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37(1), 48-75. Özdemir, S. & Recepoğlu, E. (2010). Örgütsel sağlık ve mizah. V. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Antalya, 01–02 Mayıs 2010 (ss. 219–229). Ankara: Nobel. Saracaloğlu, A.S., Yenice N. & Özden, B. (2013). Fen bilgisi, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen öz yeterlik algılarının ve akademik kontrol odaklarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 227-250. Traş, Z., Arslan, C. & Taş, A. M. (2011). Analysis of humor styles, problem solving and self-esteem of prospective teachers. Journal of Human Sciences, 8(2), 716-732. Uyanık, Ö., Kızıltepe, G. İ., Yaşar, M. C. & Alisinanoğlu, F. (2015). Türkiye istatistikî bölge birimleri sınıflandırması'na göre okul öncesi öğretmen adaylarının mizah tarzları. Journal of Education Faculty, 17(2), 403-430. Ülper, H. & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Electronic Turkish Studies, 7(2),1115-1131. Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 39(39),36-58. Yerlikaya, E. (2003). Mizah tarzları ölçeğinin uyarlama çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 88-104. Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development, In A. Bandura (Ed.), Selfefficacy in changing societies.(pp. 46-68). New York: Cambridge University Press.