IN HALVETİ ŞÂBÂNİ FAİTH EXAMİNATİON OF CUSTOMS AND BELİEFS AND ATTİTUDES INTENDED MUSİC

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 2, 147 - 170, 02.06.2014

Çağhan Adar

Öz

This study includes disciplines of sociology, social psychology and music sciences. It is thought that the study is important since with its subject and content; it analyzes the belief and attitude of Halveti Sect which is one of the leading sects in improvement and spread of Islamic culture in Turkey towards music; determines the perspective of individuals towards music in Halvetism; since it is an original and new study in determination of the place of music in Halvetism, primarily in performance and makes use of methods and techniques of “social psychology” which is one of the recent study fields in our country. This is a descriptive study which is restricted with Şabani Tribe and Kütahya province and in which qualitative and quantitative methods based on survey model were used. As a result of the study; data arranged according to sub-problems were processed and the roles of music in human life, beliefs about music, roles of music in halveti-şabaniye belief, attitudes towards music, behaviors towards music, attitudes towards music genre and culture, evaluations about the place of music in Halveti-Şabani belief, customs and musical performance were included in the study. It is thought that the study would contribute to the field, support original and new studies about this issue.

Anahtar Kelimeler

Halveti, religion, attitude, music

HALVETÎ ŞÂBANÎ İNANCINDA ADETLER VE MÜZİĞE YÖNELİK İNANÇ VE TUTUMLARIN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışma sosyoloji, sosyal psikoloji ve müzik bilimleri disiplinlerini içermektedir. Araştırmanın; konusu ve içeriği ile Türkiye’de İslami kültürün gelişmesi ve yayılmasında öncülük eden tarikatlardan biri olan Halveti Tarikatı’nda müziğe karşı inanç ve tutumların incelenmesi, bireylerin Halvetilikte müziğe bakış açılarının belirlenmesi, Halvetilikte müziğin icra başta olmak üzere yerinin belirlenmesi alanında özgün ve yeni bir çalışma olması, alana ülkemizde yeni çalışma alanlarından olan “sosyal psikoloji” biliminin yöntem ve tekniklerinden yararlanması bakımlarından önemli olduğu düşünülmektedir. Halveti Tarikatı’nın Şabani kolu ile, Kütahya ili ile sınırlandırılmış; tarama modelini esas alan nitel ve nicel yöntemlerin kullanıldığı betimsel bir araştırmadır. Çalışma sonucunda; alt problemlere göre düzenlenen veriler işlenmiş ve müziğin insan yaşamındaki rolleri, müzikle ilgili inançlar, müziğin Halveti-Şabani inancında rolleri, müzikle ilgili tutumlar, müzikle ilgili davranışlar, müzik türlerine ve kültürüne ilişkin tutumlar, müziğin Halveti-Şabani inancındaki yerine yönelik değerlendirmeler, adetlerle ve müziksel icralara yer verilmiştir. Çalışmanın alana katkı sağlayıcı, özgün ve konu üzerinde yeni çalışmalara destek olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Halvetilik, inanç, tutum, müzik

Kaynakça

• ABELES, H.F ve HOFFER, C.F. ve KLOTMAN, R.H. (1994), Social Psychological Foundations Of Music Education, Schimer Book, New York, ABD.
• ABDULKADİROĞLU, A. (1991), Halvetilik’in Şabaniyye Kolu Şeyh Şaban-ı Veli ve Külliyesi, Kastamonu Şeyh Şaban-ı Veli Derneği, Ankara
• ACAR, H. (2006), İlkokul Çocuklarının İnanç Gelişimi: Psiko-Teolojik Bir Yaklaşım, Cumhuriyet üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (YL), Sivas
• BAKIRCI, H. (2005), Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fizik, Kimya Ve Biyoloji Branşlarına Karşı Tutumlarının İncelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (YL), Van
• BİNDAK, R. (2004), Geometri tutum Ölçeği Güvenirlik Geçerlik Çalışması ve Bir Uygulama, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (DR), Diyarbakır
• DÖNMEZER S.(1988), Toplumbilim, Beta Yayınları, İstanbul.
• ERAYDIN, S. (2011). Tasavvuf ve Tarikatlar, M. Ü. İlahiyat Vakfı Yayınları, İstanbul
• GÖKÇE, B. (2004). Toplumsal Bilimlerde Araştırma, Savaş Yayınları. Ankara GÖLPINARLI, A. (1997), Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatlar, İnkılâp Yayınları, İstanbul
• GÜNEY, A. (1997), Halvetilerde Musiki, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (YL), İstanbul
• İSLAMOĞLU, A.H. (2003), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Beta Yayım, İstanbul
• KAPTAN, S. (1989). Bilimsel Araştırma Gözlem ve Teknikleri. Tek Işık Aş.,Ankara.
• KARA, M. (2002), Günümüzde Tasavvuf Hareketleri, Dergâh Yayınları, İstanbul
• KARA, M. (2010), Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul
• KARAATLI, P. (2006), Modernleşen Bir Gelenek: Cerrahilik. İstanbul’da Etkinlik Gösteren Bir Halveti-Cerrahi Çevresinin Etnolojik İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (YL), Ankara
• KARASAR, N. (2009), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları, Ankara KILIÇ, E, (2011), Anadolu’nun Ruhu, Tasavvuf, Felsefe, Siyaset Konuşmaları, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul KRECH, D. ve CRUTCHFILD, R. (2007), Sosyal Psikoloji Teori ve Problemler (Çev: Erol Güngör), Ötüken Neşriyatı, İstanbul
• MUTLU, İ. (2000), Tarikatlar Nasıl Ortaya Çıktı, Mutlu Yayıncılık, İstanbul
• SERİN, R. (1984), İslam Tasavvufunda Halvetilik ve Halvetiler, Petek Yayınları, İstanbul
• SIR, A.N. (2001), Batmayan Güneş Devam Eden Gölgeler “Hoca Hafız Mehmet DUMLU” Alper Yayınları, İstanbul
• TOPBAŞ, O.N. (2013), İmândan İhsana Tasavvuf, Altınoluk Yayınları, İstanbul
• TÜRER, O. (2011), Osmanlılarda Tasavvufî Hayat –Halvetîlik Örneği- , İnsan Yayınları, İstanbul
• ÜNLÜ, S. (2004), Sosyal Psikoloji, Eskişehir, AÜ Yayınları
• YEŞİLYAPRAK, B. (2010), Eğitim Psikolojisi, Gelişim-Öğrenme-Öğretim, Pegem Akademi Yayınları, Ankara
• YILMAZ, K. (2010), Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Neşriyat, İstanbul Online Kaynaklar: http://www.halveti.net/Tasavvuf.asp?sid=37&cid=2, 10,03,2012