The Relationship Between High School Teachers’s Organizational Citizensihip Behavior And Their Emotional Intelligence

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 1, - , 01.06.2014

Aycan Çiçek Sağlam Fatma Yancı

Öz

In this study, it is aimed to determine the relation between the emotional intelligence of secondary school teachers and their orgazinational citizenship behaviour. Bar-On Emotional Intelligence Scale ort he level of teachers’ emotional intelligence;and , “Organizational Citizenship Behavior Scale “ developped by Podsakoff, MacKenzie, Moorman and Fetter (1990) and Moorman (1991) adopted for educational organizations by Polat(2007) are used to determine the teachers’ orgazinational citizenship behaviours. The target population consists of secondary school teachers who work at the secondary schools that are located in central. Şanlıurfa in 2009–2010 educational year. The sample of the research consists of 188 male and 116 female teachers in total 304 who are working at a secondary school. According to the results of this study,it is revealed that the level of emotional intelligence and the orgazinational citizenship behaviours of secondary teachers are high and also teachers’ emotional intelligence level has a pozitive effect on the orgazinational citizenship behaviours of the secondary teachers.

Anahtar Kelimeler

Emotional İntelligence, Organizational Citizenship Behavior Teachers Working in High Schools

Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Duygusal Zekâları İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki

Öz

Bu çalışmada, ortaöğretim okulu öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada öğretmenlerin duygusal zekâ düzeylerinin belirlenmesi için Bar-on Duygusal Zekâ Ölçeği, örgütsel vatandaşlık davranışlarının belirlenmesi için de Polat (2007) tarafından eğitim örgütlerine uyarlanan Podsakoff, MacKenzie, Moorman ve Fetter (1990) ve Moorman (1991) tarafından geliştirilerek kullanılan “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Şanlıurfa ili merkezinde 2009-2010 eğitim-öğretim yılında genel liselerde görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma 13 genel liseden 188 erkek ve 116 kadın olmak üzere 304 kişilik bir örneklem grubu üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin hem duygusal zekâ düzeyleri hem de örgütsel vatandaşlık davranışlarını sergileme düzeyleri yüksek çıkarken, öğretmenlerin duygusal zekâ düzeylerinin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde pozitif yönde etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zekâ, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Ortaöğretim Okulu Öğretmenleri

Kaynakça

• Acar, F. T. (2001). Duygusal zekâ yeteneklerinin göreve yönelik ve insana yönelik liderlik davranışları ile ilişkisi: banka şube müdürleri üzerine bir alan araştırması(Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aktaş, H. G. (2008). Öğretmenlerde denetim odağı ve örgütsel vatandaşlık ( Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Altunbaş, A. (2009).Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve çalışma değerlerinin analizi ( Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bar-on, R. (2005). The Bar-On model of emotional-social ıntelligence. University of Texas, Medical Branch.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Basım, H.N. ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 61 (4), 83-101.
• Boyatzıs, R.E., Stubbs, E.C. ve Taylor, S.N. (2002). Learning cognitive and emotional intelligence competencies through graduate management education. Academy of Management Learning and Education, 1, 150–162.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, istatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Cooper, K. R. ve Sawaf, A. (2003). Liderlikte duygusal zekâ. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çetin, M.Ö. (2004). Örgütsel vatandaşlık davranışı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Doğan, N. ( 2009) Sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler
• Enstitüsü, İstanbul. Dönder, H. H. (2006). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bürokrasi (Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Goleman, D. (2009a). Duygusal zekâ eq neden ıq’ dan daha önemlidir?. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2009b). İşbaşında duygusal zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gürbüz, S. ve Yüksel, M. (2008). Çalışma ortamında duygusal zekâ: iş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bazı demografik özelliklerle ilişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (2), 174-1
• Jain, A.,K. (2009). Exploring the relative relevance of organizational citizenship behavior and emotional ıntelligence. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35(1), 87-97.
• Karakuş, M. (2008). İlköğretim okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin duygusal zekâ yeterliklerinin, öğretmenlerin duygusal adanmışlık, örgütsel vatandaşlık ve iş doyumu düzeylerine etkisi (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Karaman, K., Yücel, C. ve Dönder, H. (2008). Öğretmen görüşlerine göre okullardaki bürokrasi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 49-74.
• Lepine, J.A., Erez, A., Johnson, D.E., (2002). The nature and dimensionality of organizational citizenship behavior: A critical review and metaanalysis. Journal of Applied Psychology, 87, (1), 52–65.
• Mayer, J.D., Caruso, D., R., Salovey, P., (2000). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27 (4), 267-298. Modassir, A., Singh, T., (2008). Relationship of emotional ıntelligence with transformational leadership and organizational citizenship behavior. International Journal of Leadership Studies, 4 (1), 3-21.
• Özmen, Z. K. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleriyle öğrencilerin istenmeyen davranışlarını algılamaları ve başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Podsakoff M.P., MacKenzie, B.S., Paine, B.J. ve Bachrach, D.G., (2000). Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26, (3), 513-563.
• Polat,S., (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleriyle örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kocaeli.
• Solan, A., M. (2008). The relationships between emotional ıntelligence, visionary leadership, and organizational citizenship behavior in continuing higher education. Regent University, School of Global Leadership & Entrepreneurship.
• Sternberg, R. J. (1998). How ıntelligent ıs ıntelligence testing?. Scentific American Presents, 9, (4), 12-17.
• Titrek, O. (2007). Iq’ dan eq’ ya duyguları zekice yönetme. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• VanYperen, N. W ve Berg, A.E., (1999). Towards a better understanding of the link between participation in decision – making and organizational citizenship behaviour: a multilevel analysis. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 72 (3), 377-379.
• Yücel, G. F. (2006). Öğretmenlerde mesleki tükenmişlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı (Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.