Measuring Intellectual Capital In Primary Schools And Examining In Terms Of Some Variables

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 4, - , 04.06.2013

Mehmet Karakuş Necati Çobanoğlu

Öz

The purpose of this study is to develop a scale for measuring the intellectual capital in primary schools and to examine intellectual capital in terms of some variables. The population of this study, which is in a descriptive scanning model, consists of the teachers working in the primary schools in Malatya in 2012-2013 academic year. The sample of this study consists of the teachers who were selected randomly from the population by disproportional cluster sampling method. After performing the pre-application of the scale on 160 teachers, validity and reliability tests were performed. Then, the questionnaires were administered to 480 teachers. After performing the validity and reliability analyses, data was analyzed by multiple linear regression method. As a result of the analyses, this scale was found to have three dimensions such as; human capital, structural capital and relational capital. According to the results, while the variable of time which the teachers spend at school out of class hours predicts positively all the dimensions and the sum of the scale, the variable of the turnover rate of the teachers predicts the human capital negatively.

Anahtar Kelimeler

Intellectual capital, human capital, structural capital, relational capital

İlkokullarda Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi Ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokullardaki entelektüel sermayeyi ölçmek için bir ölçek geliştirmek ve entelektüel sermayeyi bazı değişkenler açısından incelemektir. Betimsel tarama modelinde olan bu araştırmanın evreni, Malatya’da bulunan ilkokullarda 2012–2013 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi, evrenden oransız küme örnekleme yöntemiyle yansız olarak seçilmiş 30 okulda çalışan öğretmenlerden oluşmaktadır. Ölçme aracının ön uygulaması 160 öğretmen üzerinde yapıldıktan sonra geçerlik ve güvenirlik testleri yapılmıştır. Daha sonra ölçme aracı 480 öğretmene uygulanmıştır. Ölçme aracına geçerlik ve güvenirlik analizleri yapıldıktan sonra veriler çoklu doğrusal regresyon yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda ölçme aracının; insan sermayesi, yapısal sermaye ve ilişkisel sermaye olmak üzere üç boyutunun olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuçlara göre; öğretmenlerin ders saatleri dışında okulda geçirdikleri zaman değişkeni hem entelektüel sermayenin tüm boyutlarını hem de ölçeğin toplam puanını pozitif yönde anlamlı şekilde yordarken, öğretmenlerin devir oranı değişkeni ise insan sermayesini negatif yönde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Entelektüel sermaye, insan sermayesi, yapısal sermaye, ilişkisel sermaye.

Kaynakça

• Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 123-140.
• Argüden, Y. (2005). Entelektüel sermaye. İstanbul: ARGE Danışmanlık.
• Aydıntan, B. (2005). Değişim ve yeniden yapılanmada başarılı bir örnek: Arçelik. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (3), 71Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem teknik ve ilkeler. Ankara: PegemA.
• Beraha, A. (2009). Entelektüel sermayenin yönetimi etkinleştirmedeki rolü ve bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bilgin, N. ve Kaynak, R. (2008). Sosyal sermaye faktörlerinin iş başarısına etkisi: Üniversite çalışanları üzerine ampirik bir çalışma. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (1), 29–38.
• Bontis, N. (1998). Intellectual capital: An exploratory study that develops measures and models. Management Decision, 36 (2), p: 63-76.
• Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. John G. Richardson (ed.), In Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. (pp. 241258). New York: Greenwood Press.
• Bozbura, F. T. ve Toraman, A. (2004). Türkiye’de entelektüel sermayenin ölçülmesi ile ilgili model çalışması ve bir uygulama. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 3 (1), 55-66.
• Bozdemir, N. Ö. (2009). Entelektüel sermayenin örgüt üzerindeki etkileri ve uygulamadan örnekler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A.
• Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94 (1), 95-120.
• Çelik, V. (1997). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem A.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon.
• Edvinson, L. ve Malone, M. (1997), Intellectual capital :Realizing your company’s true value by finding its hidden brainpower, New York, Harper Business.
• Ekinci, A. ve Karakuş, M. (2011). Okul müdürlerinin sosyal sermaye liderliği davranışlarının öğretmenler arasındaki sosyal sermaye düzeyine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (4), 527-553.
• Gable, S. L. ve Haidt, J. (2005). What (and why) is positive psychology? Review of General Psychology, 9 (2), 103–110.
• Jacobsen, K. ve Hofman-bang, P. (2005). Entelektüel sermaye IC rating modeli. İstanbul: ARGE Danışmanlık.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil.
• Karakuş, M. (2008). Eğitim örgütlerinde entelektüel sermayenin yönetimi. Milli Eğitim Dergisi, 178, 334-349.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karagül, M.; Masca M. (2005). Sosyal sermaye üzerine bir inceleme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Bahar 2005, 1:37-52
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif psikolojik sermaye: Tanımı, bileşenleri ve örgüt yönetimine etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (2), 343-3
• Kelly, A. (2004). The intellectual capital of schools: Analysing government policy statements on school improvement in light of a new theorization. Journal of Education Policy, 19 (5), 609-629.
• Kerimov, R. (2011). Entelektüel sermayenin ölçülmesi, raporlanması ve işletme performansına etkisi: Örnek bir uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Koç, H. (2009). Entelektüel sermaye acısından lider yöneticilik davranışının sektörel farklılaşması. Kamu-İş Dergisi, 10 (3), 201-217.
• Meyer, J. P. ve Allen J. N. (1997). Commitment in the workplace – theory, research and application. CA: Sage Publications.
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evrenörneklem sorunu. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394- 422. Petty, R. ve Guthrie, J. (2000). Intellectual capital literature review: Measurement, reporting and management. Journal of Intellectual Capital, 1 (2), 155 – 176.
• Putnam, R. (1993). Making democracy work: Civic tradition in modern Italy. Princeton: Princeton University Pres.
• Putnam, R. (2000). Bowling Alone: The collapse and revival of American community. New York. Simon and Schuster.
• Roos, J., Roos, G., Dragonetti, N.C. ve Edvinsson, L. (1997), Intellectual capital: Navigating the new business landscape, London, Macmillan
• Sanchez M. P., Chaminade C. ve Olea M. (2000). Management of intangibles: An attempt to built a theory. Journal of Intellectual Capital. Vol:1, p: 312327
• Senge, M. P. (2011). Beşinci disiplin. İstanbul: Yapı Kredi.
• Stewart, T. A. (1997). Entelektüel sermaye. (Çev: Nurettin Elhüseyin). İstanbul: Mess.
• Swart, J. (2005). Identifying the sub-component of intellectual capital: a literature review and development of measures. The University of Bath School of Management Working Paper Series, 5, 1-38.
• Türk dil kurumu. 02012 tarihli internet adresi: http://www.tdkterim.gov.tr/?kelime=Ara%FEt%FDrma&kategori=teri m&hng=md
• Youndt, M. A. (1998). Human resource management systems, intellectual capital, and organizational performance. Yayımlanmamış doktora tezi, The Pennsylvania State University.