Examinatıon By Semiotıcal Approach Of Yells’ (Nara) That Are The Product Of Dancer And Dance Interactions In Turkish Folk Dance

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 131 - 149, 01.06.2013

Meltem Altıntuğ

Öz

The whole of knowledge and talents which start with the birth of human being, acquired consciously or unconsciously, also assimilated and accepted by them, constitute the culture. At the end of the studies of understanding the meaning of life and putting it definite order, human being meets with harmony constructed by the traditions and customs, kinds of behaviours, beliefs and values of the community in which he belongs to. Social behaviours constituted by necessities based on creating its own culture of community, keeping it alive and moving it to the next generations. Intellectual and artistry activities on information kinds such as folk songs, folk tales, dances, rituals, fine arts and hand crafts started the adventure of discovering the folk’s own culture by shaping with different national customs and different social practicals. In this article, it is aimed to search the materialistic and spiritual values completed with our traditions and yells playing the role of voice, language and expression with dancer and dance interaction during the performance of our folk dances which bring to top the expression of feeling, thought and beauty with its dances and which appear as an artistry expression of Turkish Folk Culture surfacing as a result of life style, preference, understanding and needs. Yells constituting meaningful and meaningless wholes as a result of interaction with one or more players in Turkish Folk Dances (some dance), will be examined by semiotical approach if it is a symbol of domination or power indication and what are the topics of representation power.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Turkish Folk Dances, Yell (Nara).

Türk Halk Oyunları’nda Dansçı Ve Oyun Etkileşiminin Ürünü Olan Naraların Göstergebilimsel Yaklaşımla İncelenmesi

Öz

İnsanın doğuşuyla başlayan, bilinçli ya da bilinçsiz edindiği, özümseyerek içine sindirdiği bilgi ve becerilerinin bütünü kültürü oluşturur. İnsan, yaşamın anlamını kavrama ve yaşamı belirli bir düzene koyma çalışmaları sonucunda, mensubu olduğu toplumun örf ve âdetlerinden, davranış biçimlerinden, inanç ve değer hükümlerinden kurulmuş bir ahenkle tanışır. Gereksinimler doğrultusunda oluşan sosyal davranışlar, her insan topluluğunun kendi kültürünü yaratma, yaşatma ve sonraki nesillere aktarma üzerine kurulmuştur. Halk şarkıları, halk masalları, danslar, törenler (ritüeller), güzel sanatlar ve el zanaatları gibi bilgi biçimleri üzerindeki bu düşünsel-sanatsal faaliyetler, farklı ulusal gelenekler ve farklı toplumsal pratiklerle şekillenerek halkların kendi kültürlerini keşfetme serüvenini başlatmıştır. Bu makalede; geleneklerimizle bütünleştirdiğimiz maddi-manevi değerler, yaşam tarzı, beğeni, anlayış ve ihtiyaçlarımız dâhilinde oluşturduğumuz ve Türk Halk Kültürü’nün sanatsal ifadesi olarak ortaya çıkmış, duygu, düşünce ve güzelliğin anlatım gücünü danslarıyla zirveye taşıyan Halk oyunlarımızın icrası sırasında dansçı ile oyun etkileşimi sonucu sese, dile ve ifadeye bürünen naraların araştırılması hedeflenmektedir. Türk Halk Oyunları’nda (birkaç oyun türünde) bir ya da birden fazla oyuncunun içinde bulundukları etkileşim sonucu anlamlı veya anlamsız bütünler oluşturan bağrışmalarının (naraların) bir hâkimiyet simgesi mi, güç göstergesi mi olduğu ya da gösterge olarak temsil gücünün neler olduğu konuları göstergebilimsel yaklaşımla incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Türk Halk Oyunları, Nara.

Kaynakça

• Aktaş, Gürbüz. Dansa İlk Adım, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 2006.
• Altınay, Reyhan. Görüşme, İzmir: Ege Üniversitesi Devlet Türk MusikisiKonservatuvarı Ses Eğitimi Bölümü, Ocak 2012
• Altınörs, Atakan. Dil Felsefesi Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2000.
• Aşkar, Füsun. Sanatsal İletişim Modeli: Sahne (Performans) Sanatları Üzerine Bir İnceleme, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Akademik Bakış Dergisi, Sayı:25, Temmuz-Ağustos, 2011.
• Ataman, Sadi Yaver. 100 Türk Halk Oyunu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 19 Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2002.
• Demirsipahi, Cemil. Türk Halk Oyunları, İstanbul: İş Bankası Yayınları, 19 Denizoğlu, İlter. Görüşme,İzmir: Alsancak Devlet Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği, Şubat 2012.
• Dervişcemaloğlu, Bahar. Temel Göstergebilim (Semiyotik) Kavramları Üzerine Bir İnceleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, 2005.
• Dinçar, Şirin. Sportif Faaliyet Alanı Olarak Türk Halk Oyunlarında Kullanılan Terimler, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2010.
• Doruk, Yaşar Bergama Bengisi ve Efe Naraları Üzerine bir İnceleme, Türk Halk Müziği ve Oyunları (Büyük Bir Folklor Dergisi), Cilt: 1, Sayı: 1, Ankara: Mansur Kaymak Yayınları, 1982.
• Eğilmez, Mesude. Gelenekten Geleceğe Halk Oyunları, Ankara: Ütopya Yayınevi, 2006.
• Eralp, Ahmet Haldun. Görüşme, Kütahya: Zeybek Eczanesi, Şubat 2012.
• Ekici, Metin. Halk Bilgisi Derleme ve İnceleme Yöntemleri, Ankara: Geleneksel Yayınları, 2004.
• Ekmekçioğlu, İsmail. Bekar, Cüneyt. Kaplan, Metin. Türk Halk Oyunları, İstanbul: Esin Yayınevi, 2001.
• Erdoğan, İrfan. Alemdar, Korkmaz. İletişim ve Toplum, Ankara: Bilgi Yayınları, 1990.
• Fiske, John. İletişim Çalışmalarına Giriş, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 200 Guiraud, Pierre. Göstergebilim, Çev: Mehmet Yalçın, İkinci basım. Ankara: İmge Yayınları, 1994.
• Karademir, Abdurrahim. Görüşme, İzmir: Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Türk Halk Oyunları Bölümü, Ocak 2012.
• Karahasan, Temel Hakkı. Yöresel Türk Halk Oyunları, İstanbul: Alkım Yayınevi, 2003.
• Özbilgin, M. Öcal Zeybeklik Kurumu ve Zeybek Oyunları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, 2003.
• Özgür, Ahmet. http://www.ahmetozgur.com/akademik/gostergebilim_2006.pdf
• Pakalın, Mehmet Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt:2, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1983.
• Parlatır, İsmail. Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Yargı Yayınevi, 2006.
• Pekşen, Gani. Görüşme, İzmir: Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı, Ses Eğitimi Bölümü Ocak 2012.
• Rifat, Mehmet. Göstergebilimin ABC’si, İstanbul: Simavi Yayınları, 1992.
• Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Cilt:2, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1992.
• Ünlü, Barbaros. Görüşme, İzmir: Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Türk Halk Oyunları Bölümü, Ocak 2012.
• Vardar, Berke. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: ABC Yayınları, 1988.
• Vardar, Berke. Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, İstanbul: Multilingual Yayınları, 2001.