Values: Who Attributes How Much Value?

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 180 - 197, 01.06.2013

İsmail Acun Cemil Yücel Ahmet Önder Bülent Tarman

Öz

The aim of the research is to investigate possible differences in opinions of teachers and parents on values which have to be taught through social studies curricula of 4th and 5th grade primary education. This study employs a survey research method. Stratified sampling method was employed to select subjects of the study from the population of the study. Two different research tools were used to collect data, a teachers’ questionnaire and a parents’ questionnaire. Both tools listed 18 values that are in social studies curriculum. Both teachers and parents are asked to choose the most important five values out of 18. Parents’ questionnaire also has a section to gather data on their socio-economic status. The data collected was subjected to frequency, percentage, mean, t-test and one way analysis of variance. Analysis of data shows that there are differences in opinions about which values are the most important between teachers and parents. That is, teachers regard “patriotism”, “responsibility” and “fairness” values as the most important values. Parents’ choices of the most important values are “honesty”, “being hardworking” and “respect (to others)”. Nevertheless, teachers and parents seem to agree on the least important values, “aesthetic” and “hospitality”. There are also some differences in attributing importance to the values among parents according to their socio-economic status. In short, there is difference between teachers’ and parents’ opinions as to which values are more important to teach to pupils. This represents a challenge to policy makers in deciding which values to teach to pupils.

Anahtar Kelimeler

Values, Social Studies Curricula, Values Appropriation, Parents’ Values.

Değerler: Kim Ne Kadar Değer Veriyor?

Öz

Bu çalışmanın amacı İlköğretim Sosyal Bilgiler 4. ve 5. sınıf programında yer alan değerlerin öğretmen ve veliler tarafından algılanan önemine ilişkin öğretmenler ile velilerin görüşleri arasındaki olası farklılıkları ortaya koymaktır. Değerler doğrudan veya dolaylı olarak insanların davranışlarına yön vermektedir. Okul ise çevreyle etkileşim halinde olarak toplumun değerlerine saygılı olmak durumundadır. Bu yüzden, öğretmen ve veli görüşlerine dayalı betimsel bir alan araştırması olan bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu tabakalı örneklem yöntemi ile belirlenmiş toplam 92 öğretmen ve 460 öğrenci velisi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak öğretmen ve veli anketleri kullanılmıştır. Anketler, İlköğretim 4. ve 5. sınıf programında yer alan değerlerin öğretmen ve veliler tarafından algılanan önemine ilişkin öğretmen ve velilerin görüşlerini ölçmeye yönelik yapılandırılmış anketlerdir. Veriler SPSS programı kullanılarak yüzde, frekans, ortalama, tek yönlü varyans analizi ve t-testi analizlerine tabi tutulmuşlardır. Araştırmada öğretmenlerin en önemli gördükleri değerlerin sırasıyla “vatanseverlik”, “sorumluluk” ve “adil olma” değeri olduğu, velilerin en önemli gördükleri üç değerin “dürüstlük”, “çalışkanlık” ve “saygı” değeri olduğu görülmüştür. Buna karşılık hem öğretmenler, hem de veliler en az önemli gördükleri değerler “estetik” ve “misafirperverlik” olarak belirtmişlerdir. “Hoşgörü” ve “bağımsızlık” değerleri sosyo-ekonomik seviyesi yüksek ailelerin sosyo-ekonomik seviyesi orta ve düşük ailelere göre önemli gördükleri değerlerdir. Buna karşılık sosyo-ekonomik seviyesi düşük ailelerin hem sosyo ekonomik seviyesi orta hem de sosyo ekonomik seviyesi yüksek velilere göre en çok önem verdikleri değerler ise “çalışkanlık”, “misafirperverlik”, “saygı” ve “temizlik” tir. Araştırmada öğretmen ve velilerin en önemli gördükleri değerlerin örtüşmediği sonucuna ulaşılmıştır. En önemli değerler konusunda ortaya çıkan bu farklılık, bu değerlerin öğretiminde gösterilecek hassasiyet, gayret ve işbirliği açısından bir sorun teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı, Değer Kazanımı, Aile Değerleri

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Sosyal Bilgilerde Değerler ve Öğretimi. B. Tay ve A. Öcal (ed). Sosyal Bilgiler Öğretimi. ss. 335–360. Ankara: PegemA.
• Bacanlı, H. (1999). “Üniversite Öğrencilerinin Değer Tercihleri” Eğitim Yönetimi Dergisi , 5 (20), 597–610.
• Çelikkaya, H. (1998) Fonksiyonel Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: AlfaYayınları. Dilmaç, B. (2002). İnsanca Değerler Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Doğanay, A. (2011). Değerler Eğitimi. C. Öztürk (ed.) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. ss. 225–226. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Erden, M. ( tarihsiz ) Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınevi. Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
• Lehning, P.B. (1999). “European Citizenship: Towards A European Identity” Working Paper Series in European Studies, 2 (3). ss.
• M.E.B. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 4-5.Sınıflar Ankara:Milli Eğitim Basımevi.
• M.E.B. (2005a). İlköğretim 1-5. Sınıf Programları Tanıtım El Kitabı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• M.E.B. (2011). İlköğretim 1-5. Sınıf Programları Tanıtımı, http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?tur=&lisetur=&ders=&sira=&sin if=&sayfa=2 (son erişim, 21.10.2011).
• M.E.B. (2005b). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 6-7.Sınıflar Ankara:Milli Eğitim Basımevi.
• M.E.B. (1988). İlkokul Programı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Safran, M. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış. B. Tay ve A. Öcal (ed). Sosyal Bilgiler Öğretimi. ss. 1–19. Ankara: PegemA.
• Sarı, M. (2007). Demokratik Değerlerin Kazanımı Sürecinde Örtük Program: Düşük ve Yüksek “Okul Yaşam Kalitesine” ne Sahip İki İlköğretim Okulunda Nitel Bir Araştırma” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri. Değerler Eğitimi Dergisi, C: 3, Sayı:10, 73–88.
• Sönmez, V. (1998). Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu. Ankara: ANI.
• Şen, Ü. (2007) “Milli Eğitim Bakanlığının 2005 Yılında Tavsiye ettiği 100 Temel Eser Yoluyla Türkçe Eğitiminde Değerler Öğretimi Üzerine Bir Araştırma” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Topsakal, C. (2004). Avrupa Birliğinde Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, C: II, Sayı:5, 125–148.
• Turan, S. ve Aktan, D. (2008). Okul Hayatında Var Olan ve Olması Düşünülen Sosyal Değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 227– 2
• TTKB (2008) Program Geliştirme Çalışmaları 6, son erişim; Mart 2008, www.ttkb.meb.gov.tr
• Yiğit, B. (2007). Okul Aile-Çevre İlişkisi ve Eğitimdeki Önemi. Eğitime Bakış Dergisi, 3 (8), 55 – 61.