The Investigation of Self-Efficacy Levels and Family Functions of Teacher Trainees

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 225 - 252, 01.06.2013

Fatma Ebru İkiz Canan Yörük

Öz

The purpose of this research is to examine teacher trainees’ levels of self-efficacy and family functions. This research is based on relational screening model. The study group consisted of 206 female (58.9%) and 144 male (41.1%) totally 350 students from different departments of Buca Faculty of Education at Dokuz Eylül University in 2010-2011 academic year. “Family Assesment Device”, “General Self-Efficay Scale” and “Personel Information Form” which was developed by the researcher were used to collect data. To analyze the data, SPSS 19,0 program was used. To analyze the relationship between levels of self- efficacy, family functions and the other variables according to demographic properties of participants Mann Whitney U and Kruskall Wallis H tests and also to determine correlative relationships between variables Spearman Brown correlation technique were used. Results showed that, teacher trainees who have high levels of general selfefficacy have healthier family functions; gender, mostly lived place and families monthly income levels have effects on the family functions of teacher trainees.

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, family functions, teacher trainee.

Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Düzeyleri ile Aile İşlevlerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile aile işlevlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Bu araştırmanın modeli ilişkisel tarama yöntemidir. Araştırmanın örneklemi 2010-2011 eğitim öğretim yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesinin farklı bölümlerinde son sınıfta öğrenim gören 206 kız (%58.9) ve 144 erkek (%41.1) olmak üzere toplam 350 öğretmen adayından oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Genel Öz-Yeterlik Ölçeği (GÖYÖ), Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) ve araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 19,0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Katılımcıların demografik özeliklerine göre öz-yeterlik ve aile değerlendirme alt ölçek puanlarına yönelik karşılaştırmalarda Mann Whitney U ve Kruskall Wallis H testleri, ayrıca değişkenler arasındaki ilişkileri saptamak için Spearman Brown Korelasyon Analizi tekniği kullanılmıştır. Sonuçlar, genel öz-yeterlik düzeyleri yüksek olan öğretmen adaylarının aile işlevlerinin daha sağlıklı olduğunu; cinsiyetin, yaşamın büyük bölümünün geçirildiği yerin, ailenin aylık gelir düzeyinin öğretmen adaylarının aile işlevleri üzerinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, aile işlevleri, öğretmen adayı.

Kaynakça

• Aydıner, B. B. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Amaçlarının Alt Boyutlarının Genel Öz-Yeterlik Yaşam Doyumu ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aydoğmuş K, Batlaş A, Batlaş Z. ve ark. (1990). Ana Baba Okulu. 10. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Behavior. 4, 71-81. New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], (1998). Encyclopedia of Mental Health. San Diego: Academic Press).
• Bandura, A. (2005). The Evolution of Social Cognitive Theory. In K. G. Smith & M. A. Hitt (Eds.) Great Minds in Management. 9-35. Oxford: Oxford University Press.
• Bıkmaz, H. F. (2004). Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Milli Eğitim Dergisi. 1
• Biçer, E. (2009). Parçalanmış ve Tam Aileye Sahip Ergenlerin Atılganlık ve Sosyal Yetkinlik Beklenti Düzeylerinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği El Kitabı. Ankara: Özgüzeliş Matbaası.
• Bulut, I. (1993). Ruh Sağlığının Aile İşlevlerine Etkisi. Ankara: Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri . Basım, Ankara: Pegem-A Akademi
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., ve Malone, P. S. (2006). Teachers' Self-Efficacy Beliefs as Determinants of Job Satisfaction and Students' Academic Achievement: A Study at the School Level. Journal of School Psychology . 44, 473–490.
• Cheung W. M., ve Cheng, Y. C. (1997). A Multi-Level Analysis of Teachers’ SelfBelief and Behavior, and Students’ Educational Outcomes . Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association. Chicago.
• Çakıcı, S. (2006). Alt ve Üst Sosyoekonomik Düzeydeki Ailelerin Aile İşlevlerinin, Anne Çocuk İlişkilerinin ve Aile İşlevlerinin Anne-Çocuk İlişkilerine Etkisinin İncelenmesi . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çapri, B., ve Kan, A. (2006). Öğretmen Kişilerarası Öz-yeterlik Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi . 2(1), 48-61.
• Çataloğlu, B. (2011). Madde Kullanan ve Kullanmayan Ergenlerin Psikolojik Sağlamlık ve Aile İşlevleri Açısından Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin, B. (2007). Yeni İlköğretim Programı (2005) Uygulamalarının İlköğretim 4. ve Sınıf Öğrencilerinin Çalışma Alışkanlıkları ile Öz-Yeterliklerine Etkisi ve Öğrencilerin Program Hakkındaki Görüşleri . Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirsar A. (1992). Psikoterapi Türleri. 2. Kitap. 1. Basım, Bursa: Bursa Hakimiyet.
• Doğan, M. (2006). Genel Lise Öğrencilerinin Aile İşlevlerinin ve Denetim Odaklarının İncelenmesi . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Epstein, K., Baldwin, L. M., ve Bishop, D. S. (1983). The McMaster Family Assessment Device. Journal of Marital and Family Therapy. 9(2), 1711
• Erikson, E.H. (1950). Childhood and Society. New York: Norton.
• Frude, N.J. (1991). Understanding Family Problems: A psychological Analysis. Chichester, UK: Wiley.
• Gibson, S. ve Dembo, M. H. (1984). Teacher Efficacy: A Construct Validation. Journal of Educational Psychology .76, 569–582.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K., ve Woolfolk-Hoy, A. W. (2000). Collective Teacher Efficacy: Its Meaning, Measure, and İmpact on Student Achievement. American Educational Research Journal. 37(2), 479-507.
• Kılıçaslan, A. (2001). Aile Fonksiyonlarının ve Algılanan Farklılaşmış Anne-Baba Yaklaşımının Kardeş İlişkileri Üzerindeki Etkisi . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kumar, R., Lal, R. (2006). The Role of Self-efficacy and Gender Difference Among the Adolescents. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology. 32(3), 249-254.
• Lian, C. T & Lin, T. E. (2010). Effects of Family Functioning and Family Hardiness on Self-Efficacy Among College Students. Sunway Academic Journal . 4, 99-107.
• McKenzie, J. K. (1999). Correlatıon Between Self-Effıcacy an d Self-Esteem in Students . A Research Paper, Madison: University of Wisconsin.
• Mete, B. (2005). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Empati Becerileri ile Aile İşlevleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Midgley, C., Feldlaufer, H., and Eccles, J. S. (1989). Change in Teacher Efficacy and Student Self and Task related Beliefs in Mathematics during the Transition to Junior High School. Journal of Educational Psychology. 81, 247-258.
• Özgen, C. (1999). Kız ve Erkek Lise Öğrencilerinin Kimli k Duyguları ve Aile Algıları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ross, J. A. (1992). Teacher Efficacy and the Effect of Coaching on Student Achievement. Canadian Journal of Education. 17, 51–65.
• Sahranç, Ü. (2007). Stres Kontrolü, Genel Öz-Yeterlik, Durumluluk Kaygı ve Yaşam Doyumu ile İlişkili Bir Akış Modeli . Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Scholz, U., Gutierrez Dona, B., Sud, S. & Schwarzer, R. (2002). Is General Self Efficacy a Universal Construct? European Journal of Psychological Assessment, 18(3), 242-251.
• Sezer, F., İşgör, S. Y., Özpolat, A. R. ve Sezer, M. (2006). Lise Öğrencilerinin Öz-Yeterlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 13, 129–137.
• Sümer, N. ve Güngör, D. (1999). Çocuk Yetiştirme Stillerinin Bağlanma, Benlik Değerlendirmeleri ve Yakın İlişkiler Üzerindeki Etkileri.Türk Psikoloji Dergisi. 14 (44), 35-58.
• Telef, B.B., Karaca, R. (2011). Ergenlerin Öz-Yeterliklerinin ve Psikolojik Semptomlarının İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16, 499-518.
• Türküm, A. S., Kızıltaş, A., Yemenci, B . ve Bıyık, N. (2003). Anadolu Üniversitesi Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri ile Aile İşlevleri Algıları Arasındaki İlişkilerin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Vardarlı, G. (2005). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Öz-Yeterlik Düzeylerinin Yordanması . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Willemse, M. (2008). Exporing the Relationship Betwen Self-Efficacy and Aggressıon in a Group of Adolescents in The Peri-Urban Town of Worcester . Unpublısh Master of Art Thesis, Matieland: University of Stellenbosch.
• Woolfolk, A. E., Hoy, W. K. (1990). Prospective Teachers’ Sense of Efficacy And Beliefs About Control. Journal of Educational Psychology. 82, 81
• Yaman, S., Koray, Ö. C., ve Altunçekiç, A. (2004). Fen Bilgisi Öğrencilerinin Öz-Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(3), 355-366.
• Yardımcı, F. K. (2007). İlköğretim Öğrencilerinde Algılanan Sosyal Destek ile ÖzYeterlik İlişkisi ve Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi . Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yavuzer, H. (1996). Çocuk ve Suç. 8. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H.(Der.), (2004). Ana-Baba Okulu.4. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Öğretmen ÖzYeterlilik İnancı.Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 58.
• Yüksel, A. (2009). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Empatik Becerileriyle Aile İşlevleri ve Benlik Kavramları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1, 25.