19th and 20th Century, Some of the Travelers Observation and Assessment About the Religious Life of the Kyrgyz

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 219 - 238, 01.04.2015

Cihad Cihan

Öz

The Islamization of Turkish people was realized based on two basic socio-cultural differences and urbanite nomads. A large part of the Turkish people VIII-XIII. centuries has completed the Islamization process significantly. But the Islamization of Turkish nomadic peoples such as the Kyrgyz and Kazakh descended into the next century. Kyrgyz tribes where, when and how not revealed the exact information they are Muslim. Therefore Islamization shape and level of the Kyrgyz tribes also is a controversial issue. The most important sources travelogues about it. 19-20. century, a large number of Turkestan travelogue has been published. Kyrgyz adopted Islam as superficial in these works, is seen mostly continued their old beliefs.

Anahtar Kelimeler

Kyrgyz; Religion; Traveler; Travelogue

XIX. ve XX. Yüzyılda Bazı Seyyahların Kırgızların Dinî Hayatlarına Dair Gözlem ve Değerlendirmeleri

Öz

Türk halklarının İslamlaşması şehirliler ve konar-göçerler olarak iki temel sosyo-kültürel farklılığa göre gerçekleşmiştir. Türk halklarının büyük bir kısmı VIII–XIII. yüzyıllarda İslamlaşma sürecini önemli ölçüde tamamlamıştır. Ancak Kazak ve Kırgızlar gibi konar-göçer Türk halklarının İslamlaşması daha sonraki yüzyıllara sarkmıştır. Kırgız boylarının nerede, ne zaman ve nasıl Müslüman oldukları kesin bilgiler ile ortaya konulamamaktadır. Bu sebeple Kırgız boylarının İslamlaşma şekli ve düzeyi de tartışmalı bir konudur. Bu konuda en önemli kaynaklar seyahatnamelerdir. XIX-XX. yüzyılda Türkistan’a ait çok sayıda seyahatname yayınlanmıştır. Bu kaynaklarda Kırgızların İslam’ı yüzeysel olarak benimsedikleri, eski inançlarını çoğunlukla sürdürdükleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kırgızlar; Din; Seyyah; Seyahatname

Kaynakça

• ARVAS, Abdulselam (2011). “Günümüz Kırgız Akınları Hakkında”, Turkish Studies, Volume 6/4, (Fall 2011), s.27-37.
• ATKINSON, Thomas Witlam (1858). Oriental and Western Siberia, New York.
• BONVALOT, Gabriel (ty). Esir Yurt Orta Asya’dan, (Çeviren: M. Reşat Uzmen), Tercüman Yayınları, İstanbul.
• BOZBEY, İzzet Ahmet (2011). “Quo Vadis Kırgızistan?: Sovyet Sonrası Kırgızistan’da İslami Hareketler”, Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, C. 6, S.11, s.18-50.
• ERDEM, Mustafa (2005). Kırgız Türkleri Dinî ve Sosyal Hayat, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
• ERŞAHİN, Seyfettin (1999a). “Kırgızların İslamlaşması Üzerine Bazı Mülahazalar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 39, S.1, s.393-438.
• , (1999b), Türkistan’da İslam ve Müslümanlar Sovyet Dönemi, İlahiyat Vakfı Yayınları, Ankara 1999.
• FELL, E. Nelson (1916). Russian and Nomad, London.
• GRAHAM, Stephen (1916). Through Russian Central Asia, London.
• JUSUBALİEV, Ali (2007). Kırgızların İslamiyeti Kabulü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• KARA, Füsun (2007). “Rusya’nın Kırgızistan’daki Koloni Siyaseti (1852-1917)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 17, S. 2, s.329-340.
• KOÇ, Saadettin (2009). “Sovyet Döneminden Önce Kırgız Edebiyatı”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2/S. 2, s. 22-36.
• LANSDELL, Henry (1885). Russian Central Asia, Vol. I, London.
• OCAK, Ahmet Yaşar (2002). Türk Sufîliğine Bakışlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• , (2011). Babaîler İsyanı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• RADLOF, W. (1976). Sibirya’dan (Seçmeler), (Çeviren: Ahmet Temir), Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• RICKMERS, W. Rickmer (1913). The Duab of Turkestan, A Physiographic Sketch and Account of Some Travels, Cambridge University Press, Cambridge.
• SCHUYLER, Eugene (1877). Turkistan, Vol. II, New York.
• VALİKHANOF, Captain (1865). “Travels in Dzungaria”, The Russians In Central Asia, (Translated from the Russian: John and Robert Michell), Edward Stanford, London, s.71-108.
• VENİUKOF, M. (1865). “Trans-Ili and Chu Districts, Almaty, or Vernoe”, The Russians In Central Asia, (Translated from the Russian: John and Robert Michell), Edward Stanford, London, s.239-291.
• WOOD, Captain John (1872). A Journey to the Source of The River Oxus, London.
• YÜCE, Mehmet-Bibigül Dosbayeva (2007). “Kırgız Türklerinde Evlenme Geleneği”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C.4, S.1, (Mart), s.7-24.