Faktoring İşlemlerinde Şüpheli Alacaklara Karşılık Ayrılması Uygulaması

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 3, 315 - 335, 25.10.2017

Nurcan Süklüm

Öz

Günümüzde işletmeler finansman
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla farklı yöntemler kullanma ihtiyacı
duymaktadırlar. İşletmelerin finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla
kullandıkları yöntemlerden biri de faktoring yöntemidir. Faktoring; bir
işletmenin alıcı işletmeden satıştan doğan kısa vadeli alacağını faktoring
şirketine devretmesi esasına dayanmaktadır. Bu aşamadan sonra alıcı işletme,
vade sonunda faktoring şirketine ödeme yapmakta; faktoring şirketi de satıcı
işletmeye ödemeyi yapmaktadır. Alıcı işletmenin ödeme yapmama riskini faktor
işletmenin üstlenmesi sayesinde satıcı işletme, bir tür alacağını garanti
altına almış olmaktadır; ancak faktoring şirketinin alacakları tahsil edememesi
durumunda alacaklara karşılık ayırma gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu durumda
şüpheli hale gelen alacaklar için faktoring şirketinin karşılık ayırması
gerekmekte ve bunu muhasebe kayıtlarında göstermesi gerekmektedir. Bu çalışmada
faktoring işlemlerinde şüpheli alacaklara karşılık ayrılması uygulaması teorik
olarak açıklanmaya çalışılmıştır.

 

Çalışmada, öncelikle faktoring
işlemleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Daha sonra faktoring işlemlerinde
ortaya çıkan maliyetlere ve vergilere değinilmiş ve son olarak şüpheli hale
gelen alacaklara karşılık ayrılması uygulaması ve muhasebeleştirilmesi konusunda
örnekler verilmiştir.

 

Karşılık ayırma işlemlerinin
muhasebeleştirilmesi konusu, rücu edilemez faktoring alacaklarında karşılık
ayırma uygulamaları ve teminatlı iskontosuz şüpheli hale gelen faktoring
alacaklarında karşılık ayırma uygulamaları açısından değerlendirilmiş ve bu
konularda örnekler verilmiştir.

Çalışmada, faktoring şirketlerinin
kullandıkları hesap planının farklı olması nedeniyle kullandıkları hesapların
ve dolayısıyla kayıtların da farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak yapılan
muhasebe uygulamalarına bakıldığında faktoring şirketlerinin kullandıkları
hesap planının yeterli olduğu kanısına varılmıştır. Ayrıca tebliğde, ayrılacak karşılık
oranlarıyla ilgili hükümlerin bulunmasının da muhasebe kayıtlarının tutulmasını
kolaylaştırdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faktoring İşlemleri, Karşılık Ayırma

Kaynakça

• Akgüç, Ö. 2010. Finansal Yönetim, 8. Baskı, İstanbul: Avcıol Basım Yayın
• Demir, V.ve Sipahi, B. 2000. Satıcı Firmalar (Factor Kullananlar) Açısından Factoring İşlemlerinin Finansman ve Muhasebe Boyutuyla İncelenmesi, Mali Çözüm Dergisi, (53), Ekim- Kasım- Aralık.
• Demir, R. 2013. Factoring Sözleşmesi, Yaşar Üniversitesi Dergisi,1, (1), 877- 902.
• Ercan, M. K. ve Ban, Ü. 2009. Finansal Yönetim, Gazi Kitabevi, 5. Baskı, Eylül.
• İslamoğlu, M. ve Kayhan, F. 2013. Türk Faktöring Sektöründe Finansman ve Nakit Yönetiminin Yapısı: Kümülatif Nakit Akış Modeli Önerisi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz, 9(9), 171- 187.
• Kaya, U. ve Gerekan, B. 2011. Faktoring Şirketi ve Satıcı İşletme Açısından Faktoring İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XIII(II), 71- 101.
• Okka, O. 2011. İşletme Finansmanı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, Geliştirilmiş 5. Baskı, Ocak,
• Okka, O. 2010. Finansal Yönetim, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 4. Baskı, Kasım.
• Ölmez, İ. 2012. Türkiye’de Faktoring ve Faktoring İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., Mesci, M., Coşkun, E. 2010. Turizm İşletmelerinin Finansman Tekniklerini Kullanımı: İzmir İli ve İlçelerinde Bir Uygulama, 11. Ulusal Turizm Kongresi, 2- 5 Aralık, Kuşadası, 459- 477.
• Öndeş, T. ve Güngör, N. 2013. KOBİ’lerin Finansmanı Erzurum Organize Sanayi Bölgesinde Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İİİBF Dergisi, 27(1), 1- 17.
• Özdemir, Z. 2005. Dış Ticaret Finansman Tekniklerinden Faktoring ve Forfaiting İşlemleri, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(10), 194- 224.
• Poyraz, E., Engin, K., Bulut, Z. A. 2006. Konaklama İşletmelerinin Çağdaş Finans Tekniklerinden Yararlanma İmkanları (Güney Ege- Akdeniz Örneği), Mevzuat Dergisi, 9(99), Şubat, 1- 18.
• Sakarya, Ş. 2009. İhracat Yapan İşletmelerin Finansman Kaynaklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (42), Nisan, 117- 134.
• Tiryaki, B. 2006. Faktoring İşlemi ve Faktoring İşleminin Hukuki Niteliği, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(2), 189- 214.
• Uyanık, R. Y. 2015. Dünyada ve Türkiye’de Faktoring Tanımı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 23- 40.
• Yiğit, M. 1999. Yeni Finansal Teknikler ve Türkiye Uygulamaları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), Kasım, 139- 160.
• Çakıcı, Ö. ve Ceylan, M. 2014. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Teori- Uygulama- Mevzuat, Yayın No, 301, İstanbul, (https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/2144/BSMV_OCMC_Kitap.pdf, Erişim tarihi, 16.01.2016)
• Toroslu, M. V. 1998, http://www.vergidunyasi.com.tr/dergiler.php?id=2047, (Erişim tarihi, 17.01.2016).
• 17.05.2007 yılında 26525 Sayı No’lu Resmi Gazete’de yayınlanan “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerince Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi İle Kamuya Açıklanacak Finansal Tabloların Biçim ve İçeriği Hakkında Tebliğ
• 13 Aralık 2012 Perşembe Tarihli, 28496 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan, 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu
• Finansal Piyasalar Raporu, Aralık 2012, Sayı 28, https://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/Raporlar/Finansal_Piyasalar_Raporlari/11902fpr_aralik2012_29032013bb.pdf, (Erişim Tarihi, 16.01.2016)
• faktoringdernegi.org.tr/gostergeler/dunya_faktoring_pazari, (Erişim Tarihi, 15.01.2016)
• http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ismail/010/, (Erişim Tarihi 17.01.2016).
• www.fkb.org.tr/sektorler/faktoring/, (Erişim Tarihi, 15.01.2016)
• www.faktoringdernegi.org.tr, (Erişim Tarihi, 15.01.2016)