Hastane Yönetim Bilgi Sistemlerini Kullanan Sağlık Kurumlarında Personel Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -IASOS Özel Sayısı-, 85 - 115, 28.12.2017

Hasbiye Dizman

Öz

Ülkemizde sağlık sektöründe cumhuriyet
tarihinden itibaren dönemler itibariyle değişik sağlık politikaları belirlenmiş
ancak bazıları uygulamaya geçirilmiş bazıları da geçirilememiştir. Sağlık
Bakanlığı 2003 yılında sağlıkta dönüşüm projesiyle yeni uygulamalar
başlatmıştır. Bunlar iki başlıkla ifade edildiğinde sağlık kurumlarında Yönetim
Bilgi sistemlerinin kullanılmaya geçilmesi ve sağlık hizmetlerinin yeniden
düzenlemesidir.

Sağlık
kurumlarında Hastane Yönetim Bilgi Sistemlerinin (HYBS) kullanımı iş kalitesi,
hasta ve personel memnuniyeti açısından önemli bir hal almıştır denilebilir. HYBS,
ürünlerin ve hizmetlerin sunumunda görevlerin mali, idari ve tıbbi olarak
ayrılması süreçlerinde bilgisayar ve internet teknolojisinden yararlanılarak
hizmetlerin yerine getirilmesi şeklinde tanımlanabilir.

HYBS’ni kullanan sağlık kurumlarında personel
memnuniyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi önemlidir. Çünkü sağlık
hizmetlerinin sunumunda ki personel memnuniyeti personelin etkinlik derecesini
ve verimliliğini doğrudan etkileyecektir. 
Bu amaçla Türkiye’de farklı illerde görev yapan sağlık personeliyle yüz
yüze anket yapılarak kullanılabilir 140 adet veri toplanmıştır. Bu çalışmada SPSS v.24 kullanılarak iki aşamalı
bir metodolojiye göre veri analizi yapılmıştır. İlk adım kullanılan ölçeklerin
güvenilirliğini sınamak. İkinci adımla faktör ve Korelasyon analizi yapılarak
yapısal modeli ve faktörleri belirlemek olmuştur. Ölçeğin
güvenilirliğini ve iç tutarlılığını ölçmek için Cronbach alfa kullanılmıştır.
Buna göre Cronbach alfa 0,960 olup ölçekte yer alan 24 sorunun homojen bir yapı
gösteren bir bütünü iyi derecede ifade ettiğini göstermektedir. Veri setinin
faktör analizine uygun olup olmadığını ölçmek için KMO testi uygulandı. KMO
değeri 0,636>0.50 ten büyük, setin faktör analizine uygun olduğunu
göstermiştir.

Yapılan faktör analizi sonuçlarında 4 adet faktöre
ulaşılmıştır. Bunlar; Eğitim, Motivasyon ve Tatmin, Tasarruf ve İletişimdir.

Bu çalışma daha
sonra Türkiye genelinde uygulanarak yapısal eşitlik
modellemesi (PLS) yaklaşımıyla da değerlendirilecektir. 

Anahtar Kelimeler

HYBS, HYBS Modülleri

Kaynakça

• Ak, B. (2009). Türkiye’de sağlık bilişimi, bir kişisel değerlendirme ve uluslararası bir başarı öyküsü:Cottex. Akademik Bilişim’09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 11-13 Şubat 2009 - Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, 333-341. Aktaş, A.,Zayim, N. ve Saka, O. (2007). Sağlıkta İnsan-Bilgisayar Etkileşimi. Akademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 31 Ocak - 2 Şubat,: Dumlupınar Üniversitesi, 425-430, Kütahya. Arcak R, Kasımoğlu E. (2006), Diyarbakır Merkezdeki Hastane ve Sağlık Ocaklarında Çalışan Hemşirelerin Sağlık Hizmetlerindeki Rolü ve İş Memnuniyetleri. Dicle Tıp Dergisi. 2006; 33 (1): 23-30. Ataklı, A. Ve Kaplan, A.(2016). Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik, Ankara: Güneş Tıp Yayınevleri, Baysal, M. (2011), “Karar Destek Teknolojilerinin Farkındalığı Üzerine Kahramanmaraş İli Kobilerinde Bir Araştırma ”, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çimen, M. (1994), “Yönetim Bilgi Sistemi Açısından Hastane Yönetim Bilgi Sistemlerinin İncelenmesi Ve Zübeyde Hanım Doğumevi Eczanesinde Modüler Hastane Yönetim Bilgi Sistemi Tasarımına Ait Bir Çalışma” Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Bilim Uzmanlığı Tezi Gökçen, H. (Ed). (2010). Türkiye Bilişim Derneği Kamu Bilgi İşlem Merkezleri Yöneticileri Birliği Kamu Bilişim Platformu XII, Kamuda Karar Destek Sistemlerinin Kullanımı Ve Bir Model Önerisi. Gökşen, Y., Kılıç, S. (2011). Yönetici Etkinliğinin Sağlanması Sürecinde Karar Destek Uygulaması Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi cilt13.sayi1/ Yıl 2011 , Sayfa 81-9. Graber, M.L.,Mathew, A.,(2008), "Performance of a Web-BasedClinicalDiagnosis Support System for Internists", Journal of General InternalMedicine, ,Volume 23, Issue 1, 37-40. Işık, A.,H.-Güler,İ., (2010) “Teletıpta Mobil Uygulama Çalışmasıve Mobil iletişim Teknolojilerinin Analizi” Bilişim Teknolojileri Dergisi, C.3, S.1, Ankara, 2010). Kavla İ.(1998). Hemşirelerde İş ile Tükenmişlik İlişkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi. Yayınlanmamış Hemşirelikte Yönetim Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Özata M, ve Aslan Ş. (2004), Klinik Karar Destek Sistemleri ve Örnek Uygulamalar Kocatepe Tıp Dergisi The Medical Journal of Kocatepe 5: 11 - 17 Ocak 2004 Afyon – Alıntı yapılan kaynak: Musen MA, Yuval S and Shortliffe EH: Clinical Decision-Support Systems, www.ie.bgu.ac.il/mdss/ ch16.final.pdf., erişim:08.08.2003. Özbayır T, Demir F, Candan Y ve ark. (2006). İzmir İli Ameliyathanelerinde Çalışan Hemşirelerin İş ile İlgili Tutumları: ’Tükenmişlik’. Hemşirelik Forumu Dergisi. Mayıs-Haziran, Temmuz Ağustos: 18-24.
• Özbek F, Yardımsever M, Saka O. (2007) Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Laboratuar ve Radyoloji Bilgi Sistemi Mimarisi. In: Akademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya; 2007:311-316. Parlakkaya, R. ve Tekin, A. 2002 “Tümleşik Bilgi Sistemleri ve Muhasebe Bilgi Sistemi”, Kocaeli: 1. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı. S:4 Saydanlı Ş, Turgay M, Polat Ş ve ark. (1998). Bir Üniversite Hastanesinde Hasta Bakım Hizmetlerini Sunan Hemşirelerin İş Motivasyonlarının Değerlendirilmesi. Modern Hastane Yönetimi 2(2): 32-40. Sütçü, C. (1995), İstatistiksel Veri Sistemleri ve Basın Sektöründe bir Karar Destek Sistemi Uygulaması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. Şahin, Mehmet. (2007). Yönetim Bilgi Sistemi. Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi. Eskişehir. Tengilimoğlu, D., Işık, O. ve Akbolat M. (2009). Sağlık İşletmeleri Yönetimi.Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Tutar H., Altınöz, M. (2002), Büro Uygulamaları ve İletişim Teknikleri. Ankara. Nobel Kitapevi Yılmaz, A., (2013); Sağlık Kurumlarında Bilgi Sistemleri, TC. Anadolu Ün. Yayını No: 2862. Yücebaş, S.C., (2006), Hipokrat-I: Bayes Ağı Tabanlı Tıbbi Teşhis Destek Sistemi, Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı.
• İnternet Kaynakları HYBS’nin Amaçları:http://www.e-saglik.gov.tr/ TR, 7082/amac.html. (05.05.2017). HYBS’nin Faydaları: http://www.uludag.edu.tr/dosyalar/shmyo/ders_notlari/kaynak/HBYS-2015.pdf 07.07.2017. HYBS’nin Tanımı : (http://www. saglikbilisimdernegi.org/Osman Örengül, 10.10.2008. (06.07.2017). HYBS’nin Tanımı:http://www.sbsgm.saglik. gov. tr/TR,1724/hastane-bilgi-yonetim-sistemi-alim-kilavuzu.html s: 77 (06.07.2017). HYBS’lerinin Literatürü:http://www.saglikplatformu. com/saglikegitimi/Showquestion .asp?faq=4&fldAuto=189 Hasta Kayıtlarının Dünü, Bugünü, Yarını-(05.07.2017) Karar Destek Sistemlerinin Kökeni; (http://dssresources.com/ history/ dsshistory. html/by..D.J.Power, (06.07.2017). Klinik Karar Destek Sistemlerinin Kökeni, http://www.turkmia.org/kongre2012/cd/pdf-format/64-74.pdf (05.07.2017) Koç vd - Klinik Karar Destek Sistemleri Kullanımına Yönelik Bir Araştırma: Acıbadem Hastanesi Örneği Khoong C. M .Desionsupportsystems. 1995. Motivasyon ve Tatmin nedir? http://www.bilgi.edu.tr/site_ media/uploads/files/ 2011/08/17/ brosur-motivasyon.pdf. (10.07.2017. Sağlık Personeli Eğitimi: (http://www.donusumisg.com/saglik-personeli-egitimi/ (10.07.2017). Sağlıkta İletişim: http://www.megep. meb.gov.tr/ mte_ program_modul /moduller/ Sa%C4%9Fl%C4%B1kta%20%C4%B0leti%C5%9Fim.pdf (10.07.2017).Tasarruf nedir? https://www.turkcebilgi.com/tasarruf#bilgi (10.07.2017). Tatmin: http://www.tdk.gov.tr/ tatmin nedir? (10.07.2017). Tasarruf:https:// www.turkce bilgi. com/tasarruf#bilgi. (10.07.2017)