Köy Okullarında Çalışan Sınıf Öğretmenlerinin Sorunları

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 207 - 220, 30.09.2018

Adem Karataş , İsmail Hakkı Kınalıoğlu

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye’nin doğu ve güneydoğu illerindeki köy ilkokullarına atanmış sınıf öğretmenlerinin, mesleklerinin ilk yılında karşılaşmış oldukları sorunları belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim yöntemine göre tasarlanmıştır. Çalışmada, araştırma verilerinin toplanmasında yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Toplanan verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz ve sürekli karşılaştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma grubunu, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ağrı, Bitlis, Diyarbakır ve Muş illerinin köylerinde görev yapan, mesleğinin ilk görev yılı olan 15 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada nitel veriler araştırmacı tarafından geliştirilen açık-uçlu görüşme formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar 5 kategori şeklinde gruplandırılmıştır: Öğrenci, öğretmen, yönetici, veli ve fiziki/altyapı sorunları. Öğrenci kaynaklı sorunlar; öğrencilerin Türkçe bilmemesi, devamsızlık yapmaları, birleştirilmiş/kalabalık sınıf olarak tespit edilmiştir. Öğretmen kaynaklı sorunlar; iyi bir eğitim alamadıkları, köy/ilçede barınma sorunları, ulaşım, beslenme, sosyal faaliyet ve öğretmen eksikliği şeklindedir. Yönetici kaynaklı sorunlar; öğretmenlere gereken desteği göstermemeleri, müfettişlerin baskı ve stres oluşturmaları şeklindedir. Veli kaynaklı sorunlar; çocuklarına ilgisizlik, çocuklarının ihtiyaçlarını sağlanmamak şeklindedir. Fiziki/altyapı kaynaklı sorunlar; yetersiz derslik, tezek yakılması, soba yakabilmek, araç-gereç ve materyal eksikliği, tuvalet ve hijyen eksikliği, kar yağışı, köy yolları şeklindedir. Çalışmanın sonuçları; mesleklerinin ilk yıllarındaki sınıf öğretmenlerinin ciddi sorunlarla karşılaştığı, hala okullarımızda altyapı anlamında eksiklikler olduğu, eğitimde eşitsizliğin aşılamadığı, çözülmeyen sorunların öğretmenlerin motivasyonlarını düşürdüğü, yönetici pozisyonlarında yer alan bireylerin iletişim noktasında öğretmenlere yol göstermesi gerektiği şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmeni, Öğretmenlik Sorunları

Kaynakça

• Atmaca, F. (2004). Sınıf Öğretmenlerinin Motivasyon Durumlarının İncelenmesi (Ağrı İli Örneği), (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Aydın, İ. (1999) Dünden Bugüne Öğretmenler. Eğitim Sen Yayınları Araştırma Dizisi 2: Ankara. Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Çalık, T. & Sezgin, F. (2005). Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), ss. 55–66. Çelik, N. (2005). Okul Aile Sorunlarında Yaşanan Sorunlar, (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul. Daştan, M. (2008). Türkiye’de Öğretmen Ücretleri; Türkiye’deki Öğretmen Ücretleri ile OECD Ülkelerindeki Öğretmen Ücretlerinin Karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 177, ss. 306–326. Değirmencioğlu, C. (2000). Bir Felsefeci Gözüyle Öğretmenlik, Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Nobel Yayınları, Ankara. Duran, E., Sezgin, F., Çoban, O. (2011). Aday Sınıf Öğretmenlerinin Uyum Ve Sosyalleşme Sürecinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 465 - 478. Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 2. baskı). Anı Yayıncılık, Ankara. Erdem, A. R., & Yaprak, M. (2011). Köy ve İlçe Merkezinde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Halkla Etkileşim ve Mesleki Memnuniyet Boyutunda Karşılaştığı Sorunlar ve Bu Sorunların Performansına Etkisi Konusundaki Görüşleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 151. Erdem, A. R., Kamacı, S, & Aydemir, T. (2012). Birleştirilmiş Sınıfları Okutan Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Sorunlar: Denizli Örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 1 (1-2), 3-13. Fidan, N. K. (2008). İlköğretimde Araç Gereç Kullanımına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(1), 48–61. Girgin, G. (1995). İlkokul Öğretmenlerinde Meslekten Tükenmişliğin Gelişimini Etkileyen Değişkenlerin Analizi ve Bir Model Önerisi, (Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Gündüz, B. (2006). Öğretmenlerde Akılcı Olmayan İnançların Kişisel Ve Mesleki Değişkenlere Göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), ss. 75–95. Gürkan, T. & Gökçe, E. (1999). Türkiye’de ve Çeşitli Ülkelerde İlköğretim. Siyasal Kitabevi: Ankara. Gürsoy, H. (2003). Öğretmen Yetiştirmede Sorunlar ve Öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 28 (299), 28-35. Kavak, Y. ve Ergen, H. (2007). Türkiye İlköğretime Katılım ve Okula Gidemeyen Çocuklar. Milli Eğitim Dergisi, 173, 8-26. Korkmaz, S. (1999). Göreve Yeni Başlayan Öğretmenlerin Mesleğe Uyum Sorunları, (Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Kuzey, M. (2002). Sınıf Öğretmenlerinin Bazı Sorunları ve Bazı Çözüm Önerileri, (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.MEB, (2017). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2016-2017. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. Metk http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html Orakçı, A. (2005). Ayrıcalıklı Bir Meslek Öğretmenlik. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 6, 69. Övet, O. (2006). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etmelerinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Özben, K. (1997). Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar, (Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Denizli. Özdemir, S. & Yalın, H. İ. (2000). Öğretmenlik Mesleğine Giriş (Geliştirilmiş 3. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık. Özpınar, M. (2008). Köyde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Sorunları (Aydın İli Örneği). (Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın. Özpınar, M. ve Sarpkaya, R. (2010). Köyde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Sorunları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 17-29. Öztürk, N. (1995). İlkokul Öğretmenlerinin Çalıştıkları Okulun İklimine İlişkin Algıları ile Gerilim (Stres) Düzeyleri Arasındaki İlişkiler (İzmir Örneği), (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Sağ, R., Savaş, B., & Sezer, R. (2009). Characteristics, Problems And Needs Of Multigrade Class Teachers in Burdur. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 10(1). Sazak, N. (2007). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Ses Sağlığı ve Korunmasına İlişkin Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(13), ss. 69–86. Seferoğlu, S. S. (2001). Sınıf Öğretmenlerinin Kendi Mesleki Gelişimleriyle İlgili Görüşleri, Beklentileri ve Önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 149, 12-18. Şekerci, C. (2000). Türk Eğitim Sisteminin Kırsal Bölgedeki Sorunları ve Çözüm Önerileri. Milli Eğitim Dergisi, S, 146, 63-66. Taş, S. (2005). Sınıf Öğretmenlerinin Motivasyonunu Etkileyen Faktörler, (Yüksek Lisans Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tekışık, H. H. (1986); “Türkiye’de Öğretmenlik Mesleği ve Sorunları”, “Çağdaş Gelişmeler Işığında Türkiye’de Eğitim Fakültelerinin Yeri ve Rolü Uluslararası Sempozyumu”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Ankara:17-19 Kasım 1986. Turan, S., & Garan, Ö. (2008). Kırsal Kesimde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Matematik Öğretiminde Karşılaştıkları Güçlükler. Milli Eğitim Dergisi, 177, 116-128. Yalın, M. (2001). İlköğretim Birinci Kademe Öğretmenlerinin Problemleri ve Çözüm Önerileri, (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Yapıcı, M. ve Yapıcı, Ş. (2003). İlköğretim Öğretmenlerinin Karşılaştığı Sorunlar. Üniversite ve Toplum, 3(3), 09. Yazıcı, L. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin İlk Atama ve Yer Değiştirmelerinde Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Görüşleri, (Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya. Yerlikaya, A. (2000). Köy ve Şehirlerde Çalışan Sınıf Öğretmenlerinde Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.