Hastane Yönetim Bilgi Sistemlerini Kullanan Sağlık Kurumlarında Hasta Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin Sem (PLS) Yöntemi İle Değerlendirilmesi Kütahya Örneği

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: C-IASOS Özel Sayısı, 36 - 51, 22.11.2018

Hasbiye Dizman

Öz

Hastane Yönetim Bilgi Sistemleri (HBYS) hastanelerde yönetsel, finansal, klinik ve bilgi teknolojileri konularında destek veren sistemlerdir.

HBYS kullanan kurumlarda hasta memnuniyetini etkileyen faktörleri daha önce yapılan çalışmalarda belirlenmiştir. Bunlar; Verimlilik, Hasta Memnuniyeti, Güvenilirlik, Kurum imajı ve Kalite’dir.

Belirlediğimiz faktörlerin hasta memnuniyetini artırmada etki boyutunun yönünün ne olacağını anlamak adına hipotezlerimiz ortaya konulmuĢtur. Kütahya ilinde yüz yüze anket yapılarak veri toplanmıştır. Toplanan bu veriler kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesi (Smart PLS) yaklaşımıyla test edilmiştir.

Ölçeğin güvenilirliğini ve iç tutarlılığını ölçmek için Cronbach alfa kullanılmıştır. Cronbach alfa değerleri güvenilirlik faktöründe 0,881, verimlilik faktöründe 0,939 arasında değiştiği için iç tutarlılık derecesini göstermektedir. Yakınsak geçerliliği ölçmek için Bileşik Güvenilirlik (CR. Composite Reliability) ve Ortalama Varyans (AVE, Average Variance Extracted) testleri yapılmıştır. CR değeri 0.915 ile 0.955, Ave değeri 0,673 ile 0,877 arasında çıkmıştır. Bu sonuçlar ölçeğin güvenilirliğini ve iç tutarlılığını ortaya koymuştur.

Bu çalışmadaki bulgular hasta memnuniyetini belirlemek için verimlilik, hasta memnuniyeti, güvenilirlik, kurum imajı, kalite gibi faktörlerin etkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

HYBS, Hasta memnuniyeti

Kaynakça

• ATAKLI, A. ve KAPLAN, A. (2016). Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik. Ankara BARCLAY, M.J. and SMĠTH, C. W.(1995). “The Maturity Structure of Corporate Debt,” The Journal of Finance, Vol. 50, No. 2, pp. 609-631. BAYIN, G. ve ÖNDER, Ö.R. (2014). “Sağlık Kurumlarında İmaj Üzerine Bir Araştırma”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl/: 2014 Cilt/ 11 Sayı 27, s:141-158. BAYSAL, M. (2011). Karar Destek Teknolojilerinin Farkındalığı Üzerine Kahramanmaraş İli Kobilerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. CANÖZ, K.(2013). Sağlık Kuruluşlarında Halkla İliikiler Uygulamaları, Konya. ÇAKMAK, M., ÖKTEM, M.K., ÖMÜRGÖNÜLŞEN U. (2009). “Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu: Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Kadın Doğum Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi,. 2009; 12 (1): 1–36). ERCAN C., DAYI F., AKDEMİR E. (2013). “Kamu Sağlık İşletmelerinde Finansal Performans Değerlemesi: Kamu Hastaneleri Birlikleri Üzerine Bir Uygulama”. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi. 2013; 1 (2): 54–71. ERTONG, G. (2011). Sağlık Sisteminde Hekim Hasta İlişkisi Ve Güven Unsuru, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı. FORNELL, C., LARCKER, D. F., (1981). “Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error.”J. Mark. Res. 18 (1), 39–50. GAUR, A. S & GAUR, S.S. (2006). Statistical methods for practice and research: A guide to data analysis using SPSS: Sage. GÖKŞEN, Y., KILIÇ, S. (2011). Yönetici Etkinliğinin Sağlanması Sürecinde Karar Destek Uygulaması Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi cilt13.sayi1/ Yıl 2011 , Sayfa 81-9. GRABER, M.L., MATHEW, A. (2008). "Performance of a Web-Based Clinical Diagnosis Support System for Internists", Journal of General Internal Medicine, ,Volume 23, Issue 1, 37-40. HAIR, J.F., BLACK, W.,C., BABIN, B.,J., & ANDERSON, R.E. (2009). Multivariate Data Analysis A Global Perspective. (7th Edt.), Upper Saddle River, Nj: Prentice- Hall. HAIR, J.F., MARKO S., CHRISTIAN M. R., and JEANNETTE A.M. (2012). "An Assessment of the Use of Partial Least Squares Structural Equation Modeling in Marketing Research." Journal of the Academy of Marketing Science 40 (3): 414-433. HOYLE, R. H. (1995). Structural equation modeling: Concepts, issues, and applications: Sage Publications. IŞIK, A. H., GÜLER, İ. (2010). “Teletıpta Mobil Uygulama Çalışması ve Mobil iletişim Teknolojilerinin Analizi” Bilişim Teknolojileri Dergisi, C.3, S.1, Ankara, 2010). KAVUNCUBAŞI Ş. Ve YILDIRIM S. (2012), Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Ankara. KOÇ, E., ATILGAN ŞENGÜL, Y., UYAR ÖZKAYA, A., GÖKÇE, B. (2012). Klinik Karar Destek Sistemleri Kullanımına Yönelik Bir Araştırma: Acıbadem Hastanesi Örneği - http://www.turkmia.org/kongre2012/cd/pdf-format/64-74.pdf (06.01.2018) MARLEY, K.A., DAVID A. C. ve SUSAN M. G. (2004). “The Role Of Clinical And Process Quality in Achieving Patient Satisfaction in Hospitals”, Decision Sciences, 25(3), Ss.349-369. MERKOURIS, A., IFANTOPOULOS J., LANARA V., LEMOMDOU C. (1999a). Patient satisfaction: a key concept for evaluation and improving nursing services, Journal of Nursing Management, 7(1), s. 19-28. ÖZBEK F., YARDIMSEVER M., SAKA O. (2007). Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Laboratuar ve Radyoloji Bilgi Sistemi Mimarisi. In: Akademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya; 2007:311-316. PARLAKKAYA, R. ve TEKİN, A. (2002). “Tümleşik Bilgi Sistemleri ve Muhasebe Bilgi Sistemi”, Kocaeli: 1. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı. S:4 PROKOPENKO, J. (1995). Verimlilik Yönetimi Uygulamalı El Kitabı (Çev:Baykal O., Atalay N., Fidan E.), Ankara. SONGÜR, N. (1998). “Tüsiad-Kalder Kalite Ödülü İş Mükemmelliği Modelinin Sağlık Kuruluşlarında Uygulanabilirliği”, Gazi Kalite Günleri. SÜTÇÜ, C. (1995). İstatistiksel Veri Sistemleri ve Basın Sektöründe bir Karar Destek Sistemi Uygulaması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. ŞAHİN, M. (2007). Yönetim Bilgi Sistemi. Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F. EskiĢehir. TENENHAUS, M. and ESPOSiTO VINZI,V. (2005). “PLS regression, PLS path modeling and generalized procrustean analysis: a combined approach for PLS regression, PLS path modeling and generalized multiblock analysis.” Journal of Chemometrics, 19, 145–153. TENGİLİMOĞLU, D., IŞIK, O. ve AKBOLAT M. (2009). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Ankara. TÜFEKÇİ, N. ve TÜFEKÇİ Ö. K. (2006). “Bankacılık Sektöründe Farklı Olma Üstünlüğünün ve Müsteri Sadakatinin Yarattığı Değer: Isparta İlinde bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), ss. 170-183. WETZELS, M. , SCHRODER G. O., OPPEN C.V. (2009). Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration, MIS quarterly, pp.177-195. YILMAZ, A. (2013). Sağlık Kurumlarında Bilgi Sistemleri, TC. Anadolu Ün. Yayını No: 2862. İnternet Kaynakları (Erişim tarihine göre sıralanmış) HYBS’nin Tanımı: http://www.sbsgm.saglik. gov. tr/TR,1724/hastane-bilgi-yonetim-sistemi- alim-kilavuzu.html s: 77 (06.01.2018). HYBS tanımı: http:// dijitalhastane. saglik. gov. tr/TR,4881/hbys-hastane-bilgi-yonetim- sistemi.html. (06.01.2018) Demirören Haber Ajansı (2017), https://www.ntv.com.tr/saglik/turkiye-mr-cekiminde-dunya-birincisi, 27.12.2017. POWER, D.J. Karar Destek Sistemlerinin Kökeni; (www.http://dssresources.com/ history/ dsshistory. html/, (06.01.2018).