İSLAM TOPLUMUNDA BOŞANMA NAFAKASI PROBLEMİ ve SOSYAL ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 69 - 79, 31.12.2024

Nihat Tosun

Öz

Temel insan haklarının başında yaşam hakkı gelmektedir. Yaşamın devam etmesi için gerekli olan ihtiyaçları elde etmekte bu haklar kapsamında değerlendirilmektedir. Hakları belirlemek, koruyup kollamak hukuk sistemlerinin ilgi alanına girmektedir. Yeryüzünde özü itibariyle iki farklı hukuki yaklaşım olagelmiştir. İlki insan kaynaklı beşeri hukuk sistemleridir. Günümüz dünyasında batı zihniyetinin ve kültürünün ürünü hukuki düzenlemeler anlaşılmaktadır. İkincisi ise, Hz. Peygamberlerin pratiği ile ortaya koyduğu ve İslam ulemasının sisteminize ettiği İslam hukuk sistemidir. İslam âlimleri dini ve sosyal hayatı düzenlemek gayesiyle gönderilen peygamberlerin sonuncusu Hz. Peygamberin mesajını İslam hukuku çerçevesinde düzenlemişlerdir. İslam Hukukunun kendine özgü sosyal yaşam ilkeleri doğrultusunda kadın, erkek, büyük, küçük, toplumun her kesimden insanın haklarını ve sorumluluklarını belirlediği görülmektedir. Bu bağlamda sosyal hayatın bir parçası olan Aile hukuku bünyesinde aile bireylerinin hak ve sorumluluklarından olan nafakanın mahiyeti de düzenlemeye tabi tutulmuştur. Ancak Müslüman toplumlar pratikte İslam Hukuku dışında farklı hukuki uygulamalarla karşı karşıya oldukları için, diğer bazı konularda olduğu gibi nafaka konusunda da bir takım problemler kaçınılmaz hale gelmektedir. Bu çalışmamızda boşanma nafakanın mahiyeti ve farklı yaklaşımların Müslüman toplumda yol açtığı sosyal problemler irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Nafaka,, İslam,, Aile hukuku,, Boşanma,, Hak

Kaynakça

• Ku’anı Kerim
• Ali Haydar Efendi, “Teshîlu’l-Ferâiz” (İslam Hukuk Mirası), Sadeleştiren, Orhan Çeker, Tekin Kitabevi, Konya 2017.
• Behuti, Mansur b. Yunus b. İdris, “Keşşafü’l-Kına”, Mektebetü’n-Nasır, Riyad, ts. Bilmen, Ömer Nasuhi, “Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu”, Bilmen yayınevi, İstanbul, ts. Cürcâni, Şerif Ali b. Muhammed el-Cürcâni, “et-Terifat”, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1983.
• Çeker, Orhan, (Yayına hazırlayan) “Osmanlı Hukuk-i Aile Kararnamesi”, Mehir Vakfı Yayınları, 2022
• Çetintaş, Recep, “İslâm Hukukunda Evlenmeden Doğan Haklar Bağlamında Nafaka” İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 24, 2014
• Dilipak, Abdurrahman, “Medeni Kanun’un 93. Yılı”, Akit Gazetesi, (17.02.2019).
• Din İşleri Yüksek Kurulu, Fetvalar, Diyanet İşleri Başkanlığı yayınları: 1066, Halk Kitapları: 243, İstanbul 2019.
• Döndüren, Hamdi, “Delilleri ile Aile İlmihali”, Erkam yayınları, İstanbul 2016.
• Gönenç, Halil, Büyük Şafiî İlmihali, Yasin Yayınevi, İstanbul 2011.
• Hasaf eş-Şeybani, Ebubekir Ahmet b. Amr, “Kitabü’n-Nafakât”, Thak. Ebu’l-Vefa el-Afğani, Daru’l-Kitabi’l-Arabi 1984.
• Havva, “el-İslam”, Beyrut, Daru’l-Kitübbi’l-İlmiyye 1981.
• https://www.cerensumer.av.tr/nafaka-nedir (Okuma 05.09.2023)
• İbn Abidin, Muhammed Emin “Reddü’l-Muhtar” Dar Kahraman, İstanbul 1984
• İbn Hümam, Kemaleddin Muhammed b. Abdülvahid, Meşhur adıyla İbn Hümam, Şerhi Fethu’l-Kadir, Daru’l-Fikir, Beyryt 1977.
• İbn Nüceym, Zeyneddin, el-Bahru’r-Râik, el-Mektebetü’l-Macidiyye, Pakistan, ts. Kasanî, Alaaddin Ebu Bekir b. Mesud el Kasanî, Bedai’ es-Sanai, Daru’l-Kütübi’l-Arabiyye, Beyrut 1982.
• Merğinani, Burhaneddin Ebi’l-Hasen b. Ebi Bekir el-Merğinani, el-Hidaye Şerhu Bidayetü’l-Mübtedi, Thk. Ve Tahriç, Ahmed Cad, Daru’l-Hadis, Kahire 2008.
• Mevdudi, Seyyid Ebu’l-A’la, “İslam’da Hükümet”, Çev. Ali Genceli, Ankara, Hilal Yayınları, ts.
• Mevsıli, Abdullah b. Mahmud, el-İhtiyar Daru’l-Marife, Beyrut 1975.
• Sâbunî, Muhammed Ali, “Ravaiu’l-Beyan Tefsiru Âyati’l-Ahkâm”, Mektebetü’l-Ğazali, Şam 1977.
• Serahsi, Şemseddin es-Serahsi, “Kitabü’l-Mebsut” Çağrı Yayınları 1982.
• Şüveymir, Abdüsselam b. Muhammed eş-Şüveymir, “Eserü ameli’l-Mer’e Fi nafakatü’z-Zevciyye”, Camiatü İmam b. Suud el-İslamiyye, Riyad 2011.
• Tosun, Nihat, İbadet Esasları, Tekin kitabevi, Konya 2016.
• Yaman Ahmet ve Çalış Halit, İslâm Hukuku, Bilay Bilimsel Araştırma Yayınları, Ankara 2018.
• Zeydan, Abdülkerim, İslam Hukukuna Giriş, Çev. Ali Şafak, İstanbul, Kayıhan Yayınları 2008.