Kütahya ve Uşak illerinde iklim değişikliğinin gelecekteki etkilerinin iklim senaryoları ile analiz edilmesi

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 1, 65 - 76, 30.06.2025

Aykut Kaya , Selahattin Polat

Öz

Bu çalışmada, Kütahya ve Uşak illerinin 2023-2098 yılları arasındaki sıcaklık ve yağış senaryoları üzerine araştırma yapılmıştır. HadGEM2-ES, MPI-ESM-MR ve GFDL-ESM2M küresel iklim modellemeleri ve iki farklı türde iyimser RCP4.5 ve kötümser RCP8.5 senaryoları kullanılarak, önümüzdeki 75 senenin iklim değişikliği araştırılmıştır. İklim değişikliği su yönetimi, tarım, çevre ve insan yaşamı gibi birçok alanı ciddi şekilde olumlu veya olumsuz etkilemektedir. İklim değişikliği senaryoları ülkeleri yöneten yöneticiler açısından gerekli tedbirlerin ve uygulamaların alınması için önem arz etmektedir. Kütahya ve Uşak illeri için yapılan iklim değişikliği senaryolarının sonuçları incelendiğinde her iki il için sıcaklık değerlerinde artış, yağış miktarında ise azalma görülmektedir. Bu sonuçlara göre bazı önemli tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

HadGEM2-ES , MPI-ESM-MR ve GFDL-ESM2M RCP4.5 , RCP8.5 , Kütahya , Uşak , iklim değişikliği

Analysis of future effects of climate change in Kütahya and Uşak provinces with climate scenarios

Öz

In this study, research was conducted on the temperature and precipitation scenarios of Kütahya and Uşak provinces between 2023-2098. HadGEM2-ES, MPI-ESM-MR and GFDL-ESM2M global climate models were used to investigate climate change over the next 75 years using two different types of optimistic RCP4.5 and pessimistic RCP8.5 scenarios. Climate change seriously affects many areas such as water management, agriculture, environment and human life positively or negatively. Climate change scenarios are important for the administrators who manage the countries to take the necessary precautions and applications. When the results of the climate change scenarios made for Kütahya and Uşak provinces are examined, it is seen that the temperature values increase for both provinces, while the amount of precipitation decreases. According to these results, it is seen that some important precautions should be taken.

Anahtar Kelimeler

HadGEM2-ES , MPI-ESM-MR ve GFDL-ESM2M RCP4.5 , RCP8.5 , Kütahya , Uşak , Climate Change

Kaynakça

• Acar, D. (2005). Bursa’da Şehirleşmenin Yağış ve Sıcaklık Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya (Fizikî Coğrafya) Anabilim Dalı, Ankara.
• Akçakaya, A., Sümer, U.M., Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O. Gürkan, H., Yazıcı, B., Kocatürk, A., Şensoy, S., Bölük, E., Arabacı, H., Acar, Y., Ekici, M., Yağan, S. ve Çukurçayır, F. (2015). Yeni Senaryolar İle Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği, TR2015-CC. Ankara: Araştırma Dairesi Başkanlığı Klimatoloji Şube Müdürlüğü.
• Aydın, O.ve Çiçek, İ. (2013). Ege Bölgesi’nde Yağışın Mekânsal Dağılımı, Coğrafi Bilimler Dergisi 11 (2), 101-120. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000145
• Demircan, M. (2022). İklim, İklim Değişikliği ve Su İlişkisi. Küresel İklim Değişikliği ve Sosyo-Ekonomik Etkileri, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı (TASAV) Yayınları, Araştırma-İnceleme Dizisi No. 15, ISBN 978-605-73812-8-6, 47-84.
• Demircan, M. (2023). Iğdır İklim Değişikliği Kapsamında Iğdır İçin Uyum Önerileri (Ed. Aydın T. ve diğ.). Doğal ve Beşeri İlimler Açısından Iğdır-II. Ankara: Detay Yayıncılık. 29-58.
• Demircan, M. Alan, İ. ve Şensoy, S. (2011). Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanarak Sıcaklık Haritalarının Çözünürlüğünün Artırılması. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 18-22. Ankara.
• Dindar, E., Demircan, M, Keskinden, N. (2024). Bursa İl’inde İklim Değişikliğinin Olası Etkilerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 29 (2), 595-606. https://doi.org/10.17482/uumfd.1494864
• Doğru, B. ve Güngöroğlu, C. (2022). Farklı Meteorolojik İstasyonlara Ait Yağış Değerlerinin Haritalanmasında Etkenliğin Arttırılmasına Dair Bir Uygulama, Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi, 4 (1), 15-22. https://doi.org/10.56130/tucbis.943613
• Dönmez, Y. (2014). Kütahya Ovası ve Çevresinin Coğrafi Özellikleri. Türk Coğrafya Dergisi, (26), 34-47. Eyinç, A. (2007). Küresel İklim Değişiklikleri ve Türkiye İklimi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Sivas.
• Gürkan, H., Arabacı, H., Demircan, M., Eskioğlu, O., Şensoy, S. ve Yazıcı, B. (2016). GFDL-ESM2M Modeli Temelinde RCP4.5 ve RCP8.5 Senaryolarına Göre Türkiye İçin Sıcaklık ve Yağış Projeksiyonları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 14 (2), 77-88. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000174
• IPCC, (2024). 2027 IPCC Kısa Ömürlü İklim Zorlayıcılarına İlişkin Envanter Metodoloji Raporu (2024), https://www.ipcc.ch/report/methodology-report-on-short-lived-climate-forcers/. Karbuz, İ. (2015). Kütahya’nın İklimsel Özellikleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 17 (1), 416-428. DOI :10.16992/ASOS.825
• Koç, E.M. (2011). İklim Değişikliğinin Tarıma Olası Etkilerinin Wofost Bitki İklim Modeli İle Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Sabancı, S. (2012). Alanya ve Manavgat’ın İklim Özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
• Özav, L. ve Kara, H. (1998). Cumhuriyetin 75. Yılında Uşak, Uşak Valiliği, 36-42.
• Öztürk, K. (2002). Küresel İklim Değişikliği ve Türkiyeye Olası Etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/77436
• Yıldırım, M. U., Demircan, M., Özdemir, F. A., Sarıhan, E. O. (2016). İklim Değişikliğinin Haşhaş (Papaver somniferum L.) Üretim Alanlarına Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(ÖZEL SAYI-2), 289-295. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.284303