KATILIM BANKALARI VE TÜRKİYE’DEKİ İLGİLİ MUHASEBE MEVZUATININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 14, 29.12.2021

Ayşe Nilgün Ertuğrul Yağmur Küçükşahin

Öz

Katılım bankalarına (ya da faizsiz finans kuruluşlarına) ilişkin mevzuatın geliştirilmesi, ekonomik dünyanın sınırsızlığının bir gerekliliğidir. Dünyadaki yüksek petrol arzını ve altın gibi değerli madenleri çoğunlukla elinde bulunduran İslam Ülkeleri ile ticaretin geliştirilebilmesi ve Türkiye’deki vatandaşların ve yatırımcıların çoğunluğunun dini inancının İslâmiyet olması, bankalarla çalışmak istemeyen insanların yatırımları için bir alternatif sunmayı gerektirmiştir. Dolayısıyla katılım bankalarının faaliyetlerinin yeterli ve işler düzeyde olması önem arz etmektedir. Katılım bankalarını geleneksel bankalardan ayıran en önemli özellik faizsiz olarak sadece kârdan elde edilen paydır. Bu kuruluşlarda faiz harici gelir elde etme ve müşterisine faizsiz gelir kazandırma özelliği olduğundan geleneksel banka mevzuatından farklı bir ölçüte ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmamızda, katılım bankalarının gelişiminden, geleneksel bankalarla olan farklılıklarından ve konu ile ilgili literatürden bahsedilmiş ve faizsiz finans kuruluşları için muhasebe ve denetim mevzuatına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankaları, Faizsiz Finans, Muhasebe Standartları

A Review of Participation Banks and Relevant Accounting Legislation in Turkey

Öz

The development of legislation regarding participation banks (or interest-free financial institutions) is a necessity of the limitlessness of the economic world. Islamic Countries hold the world's high oil supply and precious metals such as gold. Since most citizens and investors in Turkey are Muslim, they can be included in this group. The growth of trade with these countries necessitated offering an alternative for the investments of people who do not want to work with banks. Therefore, the activities of participation banks must be sufficient and functional. The most crucial distinguishing participation banks from traditional banks is the interest-free profit share. Since these institutions have the feature of generating non-interest income and earning interest-free income to their customers, a different criterion was needed from the traditional bank legislation. Our study mentions the development of participation banks, their differences with conventional banks, and the relevant literature. The accounting and auditing legislation for interest-free financial institutions is also emphasized.

Anahtar Kelimeler

Participation Banks, Interest-free Finance, Accounting Standards

Kaynakça

• Ağkan, F. (2018). AAOIFI standartları ve Türkiye katılım bankalarında uygulanabilirliği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 235-245.
• Arabacı, N. (2007). Katılım bankalarının Türkiye’de bankacılık sektöründeki yeri, işleyişi ve performans analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Canbaz, M. F. (2013). Katılım bankacılığının Türk bankacılık sistemindeki yeri, çalışma şekli, enstrümanları ve performans analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Doğan Burtan, B., Kaya, M. ve Narçiçek, N. (2017). Dünya bankacılık sektöründe islam bankacılık sisteminin gelişimi, çalışma prensipleri ve Türkiye’de islam bankacılığı üzerine bir analiz, The Journal of Academic Social Science, 5(48), 175-190.
• Ekinci, E. B. (2016), İslâm hukuku. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Ertugay, E., Gülençer, İ., Karabayır, M. E. ve Doğan, M. (2019). Faizsiz finansal kuruluşların denetimi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1442-1457.
• Gökçen, G. ve Gönen, İ. (2017). Katılım bankalarının finans sektörü içindeki yeri ve katılım bankalarına yönelik müşteri algısı. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 61-77.
• Kartal, M. T. (2019). Katılım bankacılığında danışma komiteleri: Faizsiz bankacılık ilke ve standartlarına uyuma ilişkin tebliğ (tebliğ) üzerine bir inceleme. Journal of International Banking Economy and Management Studies, 2(2), 93-108.
• Kaytancı, B. G., Ergeç, E. H. ve Toprak, M. (2013). Katılım bankası müşterilerinde bankacılık ürün ve hizmetlerine yönelik memnuniyet: Türkiye örneği [Tam metin bildiri]. International Conference on Eurasian Economies içinde (ss. 801-811). St. Petersburg: Rusya.
• KGK, Faizsiz finans muhasebe standartları (FFMS), https://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/9201/Faizsiz-Finans-Muhasebe-Standartlar%C4%B1- (FFMS)%20).
• Özkan, H. (2012). Katılım bankacılığının klasik bankalarla karşılaştırılması ve muhasebe uygulamaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. Özulucan, A. ve Özdemir, F. (2010). Katılım bankacılığı. Çetiner, U. (Editör). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Sakınç, S. Ö. ve Poyraz F. (2018). Katılım bankalarına yönelik yatırımcı algısı: Çorum ili örneği, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 433-454.
• Shahar, W. S. S. W., Hassin, W. S. W. and Zan, U. M. S. M. (2018). Shariah audit for Islamic financial institutions (IFI’s): Issues and challenges. Reports on Economics and Finance, 4(4), 151–158.
• Şahin, Y. (2019). Türk bankacılık sisteminde katılım bankalarının mevduat bankalarıyla mukayeseli analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TDV, İslam ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/faiz.
• Ustaoğlu, D. (2014). Türkiye’de katılım bankacılığı sektördeki yeri ve önemi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Sunbat, A. (2016). Katılım bankacılığı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.