SAĞLIK ÇALIŞANLARI ZAMANI NASIL YÖNETİYOR?

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 69 - 88, 30.04.2019

Sevda Gezginerler Fatma Lorcu

Öz

Zaman, tüm
sektörlerde olduğu gibi sağlığın korunması, gelişmesi ve devamlılığını sağlayan
sağlık sektöründe de önemini korumakta hatta insan hayatı söz konusu olduğunda
diğer örgütlere göre daha fazla ön plana çıkmaktadır. Teknolojinin yoğun
kullanıldığı bu sektörde yönetilemeyen zaman, bir domino taşı misali tüm kişi
ve süreçleri de olumsuz etkileyecektir. Sağlık hizmeti verilen, her dakikanın
hatta anların birbiriyle yarıştığı ve insan hayatına müdahil kişilerin
çalıştığı sağlık sektörünün önemli bir yapı taşı olan hastanelerde, zamanı
etkin kullanmak ve öneminin farkında olmak, kurumun başarı ve kalitesinin en
büyük öncülerindendir.

Hastanelerin
başarılarını ölçmek için geliştirilen ve uygulanan birçok kriter, zamanla
yapılan yarışın sonuçlarını sorgulamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, sağlık
çalışanlarının hastanedeki zaman becerilerini ve sağlık çalışanlarının zaman
kullanımlarında farklılık yaratan demografik özellikleri belirlemektir.
Çalışmada sağlık çalışanlarının zaman kullanımında farklılık yaratan demografik
özellikler ve zaman tuzakları da ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Çalışmadaki
veriler, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı Edirne’deki A hastanesinin
sağlık çalışanlarından toplanmıştır. Araştırmada, sağlık çalışanlarının zaman
yönetimlerine ilişkin verilerin toplanmasına yönelik “zaman yönetimi
ölçeği-zaman envanterini” içeren anket uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen
veriler, SPSS 21 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir.
Değerlendirmede; tek değişkenli istatistik yöntemlerden frekans analizleri, t
testi ve ANOVA testleri ile Mann Whitney U ve Kruskal Wallis Testi gibi
parametrik olmayan testlerden faydalanılmıştır.

Yapılan analizlerde, cinsiyete göre zaman
yönetiminde farklılık ortaya çıkmamasına rağmen medeni durum, eğitim ve mesleki
deneyime göre ölçek ve alt boyutlarında anlamlı farklılıkların olduğu
belirlenmiştir. Buna göre zaman yönetimi eğitimi alan ve almayan sağlık
çalışanlarında, zaman planlaması boyutunda farklılıkların olduğu ortaya
koyulmuştur. Buna göre zaman eğitimi alanların, uzun ve kısa vadeli zaman
planlamalarında daha etkin olduğu belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca çalışanların
“mükemmeliyetçilik” ve “misafir” tuzağından uzak kalmayı başaramadıkları ancak
“telefon konuşmaları zaman tuzağından” uzak kaldıkları belirlenmiştir. Çalışma  sonucunda sağlık
hizmetlerinde etkili ve istenen sonuçların elde edilebilmesi için kararların
iyi yönetilmiş bir zaman ile buluşması gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Zaman Yönetimi, Sağlık Çalışanları, Zaman Tuzakları, Kamu Hastaneleri Kurumu

HOW DO HEALTHCARE WORKERS MANAGE TIME?

Öz

Time is also important in the health sector which provides protection, development and continuity of health as it is in all sectors and even more important than other organizations when it comes to human life. When technology cannot be managed in this sector where it is heavily used, it will negatively affect all people and processes like a domino stone. Using effectively and being aware of the importance of time are the great pioneers of the success and quality of the hospitals which are important building blocks of the health sector where every minute and even moment compete with each other and employees involved in human life.

Many of the criteria developed and applied to measure
the success of hospitals are questioning the outcome of the race over time. The main purpose of this
study are to determine the time skills of health workers in the hospital and to
determine the demographic characteristics that make a difference in the time
uses of health workers. The study also attempted to revealed the demographic
characteristics and the time traps that differentiated health workers’ time
usage.

The data in the study collected from the   health workers in Turkey Public Hospitals
Authority in Edirne. In the study, a questionnaire including “time management scale- time
inventory” was applied to measure the time management of health workers. The
data collected were evaluated by using SPSS 21 software package program. In the
evaluation of the data, non-parametric tests such as frequency analysis, t test
and ANOVA tests and Mann Whitney U and Kruskal Wallis Test were used.

Despite the fact
that there was no difference in time management according to sex, it was
determined that there were significant differences in all scale and sub-scale
questions according to marital status, education and occupational experience. According to this, it is revealed that there are
differences in the time planning dimension in health care workers who are not
or not having time management education. Accordingly, it is determined that the
time training areas are more effective in long and short term planning.  In this study, it was also determined that
healthcare workers were not able to stay away from the “perfectionism” and
“guest” trap but from “telephone conversations” time trap. As a result of the
study, it is necessary for the decisions to meet with a well-managed time in
order to achieve the desired and effective results in health services.

Anahtar Kelimeler

Time Management, The Health Care Workers, Time Traps, Public Hospitals Institution

Kaynakça

• Acuner, Ahmet Munir, Sarp, Nilgun ve Çifteli F. Gülay. (2006). Determining The Agent Factors Related with Time Management of Responsible Doctors and Nurses in Clinics at Ankara University, World Hospitals and Health Services, 42(1), 26-29.
• Adair, J. (2006). Etkili Zaman Yönetimi, Babıali Kültür Yayınevi, İstanbul.
• Ahmed, M. Z. (2012). Time Management Challenges Among Jordanian Nurse Managers, Life Science Journal, 3(9), 2464-2469.
• Akatay, A. (2003). Örgütlerde Zaman Yönetimi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10, 282-300.
• Alay, S. ve Koçak., S. (2002). Validity and Reliability of Time Management Questionnaire, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 9- 13.
• Aslantekin, F., Göktaş, B., Uluşen, M. ve Erdem, R. (2007). Sağlık Hizmetlerinde Kalite Deneyimi: Dr. Ekrem Hayri Üstündağ Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi Örneği, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(6), 55-71.
• Bahadori, M., Salesi, M., Ravangard, R., Hosseini, S. M., Raadabadi, M., Dana, A. H. & Ameryoun, A. (2015). Prioritization of Factors Affecting Time Management among Health Managers, International Journal of Travel Medicine and Global Health, 3(4), 159-164.
• Bahçecik, N., Öztürk, H. ve Şerbetçi, G. A. (2004). Yönetici Hemşireler İçin Zaman Yönetimi Ölçeği ve Zaman Yönetimini Etkileyen Faktörler, Yönetim, 49, 67-78.
• Boduç, N. (2016). Hemşirelerde Zaman Yönetimi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Britton, B. K. & Tesser, A. (1991). Effects of Time Management Practices on College Grades, Journal of Educational Psychology, 83, 405-410.
• Bülbül, A. (2014). Sağlık Çalışanlarında Zaman Yönetimi (Kırklareli Örneği), Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Çelebi, K. (2017). Etkili Zaman Yönetiminin Hizmet Sektöründe Verimlilik Algısına Pozitif Katkısı Üzerine Görgül Bir Araştırma: Bir Hastane Örneği, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi ABD, Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• Dalkıran, E. (2014). Zaman Yönetiminin Hemşirelerin İş Verimine Etkisi (İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Değirmenci, Y. (2005). Başarmak İçin Zaman Yönetimi, Zambak Yayınları, İstanbul.
• Demirel, E. T. ve Ramazanoğlu, F. (2005). Yöneticiler Açısından Etkin Zaman Yönetimi Tekniklerinin Değerlendirilmesi, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 30-35.
• Drucker, P. F. (1994). Etkin Yöneticilik, 2. Baskı, (Çev: Ahmet Özden-Nuray Tunalı), Eti Kitapları, İstanbul.
• Döner, H. (2016). Hastane Yöneticilerinin Zaman Yönetimi Tekniklerinin İncelenmesi, Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi ABD, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Ebrahimi, H., Hosseinzadeh, R., Zaghari, T., Mansoreh & Hosseinzadeh, S. (2014). Time management behaviors of head nurses and staff nurses employed in Tehran Social Security Hospitals, Iran in 2011, Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2(19), 193-198.
• Erdem, R. (1997). Zaman Yönetimi ve Hastane Üst Düzey Yöneticileri Açısından Bir Uygulama, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara.
• Gayef, A., Sur, H., Demiray, T. S., İşçi, E. ve Şener, S. (2004). Hastane Yöneticileri Açısından Zamanın Anlamı ve Etkili Zaman Yönetiminin Esasları, , II. Ulusal Sağlık Kuruluşları Yönetimi Kongresi Kitabı, 8(2) Denizli, 36-46.
• Güçlü, N. (2001). “Zaman Yönetimi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,: 25, 2001, 87-106.
• Gürbüz, M. ve Aydın, A. H. (2012). Zaman Kavramı ve Yönetimi, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 9, 1-20.
• Fidan, Y. (2011). Özel Sektör ve Kamu Yöneticilerinin Zaman Yönetimi davranışlarının Karşılaştırılması, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 47-74.
• Kandemir, M. (2015). Sağlık Kurumları Yöneticilerinde Zaman Yönetimi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İşletme Yönetimi ABD, Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Karasu, G. (2015). Yönetici Hemşirelerde Zaman Yönetiminin İncelenmesi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Keresteci, G. T. (2011). Zaman Yönetimi: Literatür Taraması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İşletme Yüksek Lisans Dönem Projesi, Edirne.
• Kıdak, L. B. (2011). Hastane Yöneticilerinin Zaman Yönetimi Tutumlarının Belirlenmesi: İzmir İli Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Uygulaması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 25, 159- 172.
• Kılıç, S. S. (2015). Zaman Yönetimi ve Zamanı Etkin Kullanma (Rize Aile Hekimliği Çalışanları Örneği), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İşletme Yönetimi ABD, Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Korkmaz, M., Yahyaoğlu, G. ve Çalışkan D. (2012). Aile Hekimlerinin Zaman Yönetimi ve İş Performansının Uygulamaları Olarak İncelenmesi, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 29, 1-18.
• Küçük, M. (2014). Orta Öğretim Kurumu Yöneticilerinin Zaman Yönetimi Becerileri ile Tutumları (Adıyaman İli Örneği), Türk Hava Kurumu Ü. Sosyal Bilimler Enst. Y. Lisans Tezi, Ankara.
• MacKenzie, R. A. (Çev. Yakut Güneri), (1989). Zaman Tuzağı- Zamanı Nasıl Denetlersiniz? İlgi Yayınları, İstanbul.
• Mutlu, A. ve Işık, A. K. (2012). Sağlık Ekonomisine Giriş, İstanbul.
• Öncel, C., Büyüköztürk, Ş. ve Özçelikay, G. (2005). Serbest Eczacıların Zaman Yönetimi, Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 3(34), 191-206.
• Özdil, K., Korkmaz, M. ve Baykara, S. (2012). Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Uzman Doktorların Zaman Yönetimi, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 28, 1-16.
• Özer, M. A. (2010). Verimli Örgüt Yönetimi İçin Zaman Yönetimi, Çimento İşveren Dergisi, 24(1), 16-35.
• Say, B. ve Bekiroğlu, N. (2009). Hastane Yöneticilerinin Zaman Yönetimi Konusundaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 848-854.
• Sayan, İ. (2005). Yönetici Hemşirelerde Zaman Yönetimi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2005.
• Soysal, A. (2008). Çalışma Yaşamında Kişilik Tipleri: Bir Literatür Taraması, Çimento İşveren Dergisi, 22(1), 4-19.
• Sökmen, A. (2012). Yöneticiler Zamanı Nasıl Yönetiyor? Ankara’daki Hastanelerde Bir Uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(4), 126-140.
• Sur, H. (2017). “Hastane Koridorları: O kadar Uzun ki - Bir Çeşit Zaman Tüneli”, http://www.saglikplatformu.com/saglik_egitimi/showquestion.asp?faq=3&fldAuto=22, (01.06.2017).
• Şahin, D. C. (2015). Verimli Örgüt Yönetimi İçin Zaman Yönetimi: Bir Özel Hastane Örneği, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, İşletme Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Toprak, M. A. (2005). Sorularla Zaman Yönetimi Yaklaşımları, İstanbul Kültür Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kobi Danışma Birimi, İstanbul.
• Uyanıker, E. (2014). Aday, Yönetici Hemşirelerin Genel Öz Yeterlilik İnancı İle Zaman Yönetimi Arasındaki İlişki, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Waterworth, S. & Rnt, MSc RGN (2003).Time Management Strategies in Nursing Practice, Journal of Advanced Nursing, 43(5), 432–440.
• Yeşil, F. (2009). Hastane Yöneticilerinin Etkili Zaman Yönetimine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yüksel, A. K. (2016). Hemşirelerde Zaman Yönetimi ve Zaman Yönetimini Etkileyen Faktörler, İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ziapour, A., Khatony, A., Jafari, F., & Kianipour, N. (2015). “Evaluation of Time Management Behaviors and Its Related Factors in the Senior Nurse Managers, Kermanshah-Iran” Global Journal of HealthScience, 2(7), 366-373.