THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL CYNICISM AND ITS ORGANIZATIONAL RESULTS ON HEALTH WORKERS: A SYSTEMATIC REVIEW

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 94 - 107, 30.04.2020

Merve Akbaş

Öz

Organizational cynicism is the development of a negative emotion, attitude and behavior towards the institution that the individual is in. The aim of this study is by examining the relationship between organizational cynicism and organizational results (job satisfaction, performance, commitment, burnout, culture of patient safety, organizational silence organizational citizenship); to make recommendations to healthcare professionals in terms of improving service quality. It is believed that this concept is the first systematic review in terms of evaluating the impact of the concept on health workers, and the handling of all organizational variables influenced by cynicism with a holistic approach increases the importance of this study. In the study, 2011 - 2019 on the subject of organizational cynicism among the 240 studies examined systematically in Turkey. The keywords “cynicism”, “organizational cynicism”, “healthcare professionals”, “hospital” and “patient safety” have been searched in Google Scholar search engine, DergiPark and Yök Thesis databases; a total of 15 publications were included in the study (n = 15). Istanbul and up to a maximum of dissertation in 2018 in Ankara made and the work on organizational cynicism in the health sector in Turkey was determined to make research results. In the results of working; It has been determined that the concept of organizational silence is less in the health sector compared to other sectors. While the studies examining the relationship between the concept and organizational silence, burnout and organizational justice are gaining intensity; It was found that studies evaluating patient safety and quality with inadequacy were inadequate.

Anahtar Kelimeler

cynicism, organizational cynicism, health workers, patient safety, systematic review

ÖRGÜTSEL SİNİZM VE ÖRGÜTSEL SONUÇLARININ SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNE ETKİSİ: SİSTEMATİK BİR DERLEME

Öz

Örgütsel sinizm, bireyin içinde bulunduğu kuruma karşı olumsuz bir duygu, tutum ve davranış geliştirmesidir. Bu çalışmanın amacı, örgütsel sinizm ve örgütsel sonuçları (iş tatmini, performans, bağlılık, tükenmişlik, hasta güvenliği kültürü, örgütsel sessizlik örgütsel vatandaşlık) arasındaki ilişkiyi inceleyerek; sağlık sektörü çalışanlarına hizmet kalitesini iyileştirme bağlamında önerilerde bulunmaktır. Kavramın, sağlık çalışanları üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi açısından ilk sistematik derleme olması ve sinizmin etkilediği tüm örgütsel değişkenlerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasının bu çalışmanın önemini arttırdığına inanılmaktadır. Çalışma kapsamında, 2011 – 2019 yılları arasında Türkiye’de örgütsel sinizm konusunda yapılmış olan 240 çalışma sistematik olarak incelenmiştir. “Sinizm” “Örgütsel Sinizm”, “Sağlık Çalışanları”, “Hastane” ve “Hasta güvenliği” anahtar sözcükleri Google Akademik arama motoru, DergiPark ve Yök Tez veri tabanlarında taranmış; toplam 15 yayın çalışma kapsamına alınmıştır (n = 15). Araştırma sonucunda Türkiye’de sağlık alanında örgütsel sinizm ile ilgili çalışmaların en fazla İstanbul ve Ankara’da yapıldığı ve 2018 yılına kadar doktora tezi yapılmadığı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; örgütsel sessizlik kavramının sağlık sektöründe diğer sektörlere oranla daha az çalışıldığı belirlenmiştir. Kavramın örgütsel sessizlik, tükenmişlik ve örgütsel adalet ile ilişkisinin incelendiği çalışmalar yoğunluk kazanırken; hasta güvenliği ve kalite ile ilişkisinin değerlendirildiği çalışmaların yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sinizm, örgütsel sinizm, sağlık çalışanları, hasta güvenliği, sistematik derleme

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases and Consequences. Genetic, Social and General Psycology Monographs. 126 (39). 269-292.
• Ağaoğulları M.A. (1989). Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi, Ankara, V Yayınları.
• Akıncı, Z. (2002). Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler:5 Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı:4.
• Akyüz, B. Akademik Özyeterlik Algısı, Örgütsel Güven ve Örgütsel Sinizm İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (3), 47-68.
• Aly, N.A.E.M., Ghanem, M. & El-Shanawany, S. (2016). Organizational Cynicism and Its Consequences on Nurses and Quality of Care in Critical Care and Toxicology Units, Journal Of Education And Practice, 7(8), 85.
• Atrek, B. ve Madran, C. (2016). Tüketici Perspektifli Sürdürülebilir Tüketim Çalışmaları: Ulusal Alan Yazındaki Çalışmalar Üzerine Sistematik Bir Derleme.
• Brandes, P, Dharwadkar, R. and Dean, J. W., (1999), Does Organizational Cynicism Matter? Employee and Supervisor Perspectives on Work Outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153. Outstanding Empirical Paper Award.
• Çam, S.M (2019). Öyküleyici Reklamlar ve Tüketici Sinizmi ilişkisi Üzerine Deneysel Bir Çalışma Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, Konya.
• Çaylak, E. ve Altuntas, S. (2017). Organizational Silence Among Nurses: The Impact On Organizational Cynicism And Intention To Leave Work. Journal of Nursing Research, 25(2), 90-98.
• Çetinkaya, M. ve Çimenci, S. (2014). “Örgütsel Adalet Algısının ÖrgütselVatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi ve Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli Çalışması”. Yönetim Bilimleri Dergisi. 12(23), 237-278.
• Çiftçi, E. (2013). Genel Sinizmin ve Örgütsel Sinizmin İşe Bağlılık Düzeyine Etkisi: Konya İlindeki Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya.
• Dean, J. W.J.R., Brandes P., & Dharwadkar R. (1998). Organizational Cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 342-352.
• Demir, N. (2005). Hastanelerde Örgüt Kültürü ve Hastane Yöneticilerinin Örgüt Kültürü Oluşturmadaki Yeterlilik Derecesi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37- 61.
• Ekinci, N. (2019). Sinizm: Türkiye’de Sağlık Alanında 2011-2018 Yılları Arasındaki Çalışmalar Üzerine Bir Derleme. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Birimler Dergisi, 2(2), 161-175.
• Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. Sakarya, 514–524.
• Ercelep, A. (2015). Örgütsel Sinizm ve Kalite Kültürü Algısı Arasındaki İlişki: Kastamonu İli İnebolu İlçesindeki Devlet Okulları Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yönetim Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ertek, Ş. (2016). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Kurumlarındaki Hasta Güvenliği Kültürü Algıları ve İlişkili Faktörler, İstanbul Medipol Üniversitesi,Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Goldner, F.H., Ritti, R.R., & Ference, T.P. (1977), The Production of Cynical Knowledge in Organizations, American Sociological Review, 42(4), 539-551.
• Gövez, E. (2013). Örgütsel Sinizm Ve Dönüştürücü/ Etkileşimci Liderlik Arasındaki İlişki-Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Güven, E. (2016). Tüketimde Sinik Tutum: Tüketici Sinizminin Sebep ve Sonuçları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 22. 3, 1-23. Güzel, B. ve Ayazlar G. (2014). Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Otel İşletmeleri Araştırması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 16.26, 133-142.
• Helvacı, M. A. (2010). Örgütsel sinizm. Memduhoğlu, H. B. ve K. Yılmaz, (Ed.). Yönetimde Yeni Yaklaşımlar içinde (383-397). Ankara: Pegem Akademi.
• Kocabaş, D. (2014). Hemşirelerde Duygusal Emek ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki: Isparta İl Merkezinde Hastanelerde Bir Araştırma, Yüksek lisans tezi, Isparta.
• Laursen, J. (2009). Cynicism Then and Now. Firenze University Pres. Kalağan, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları İle Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Karacaoğlu, K. ve Küçükköylü, C. (2015). İşgören Sessizliğinin Örgütsel Sinizme Etkisi: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi. 15(3), 401-408.
• Karacaoğlu, K. ve İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel Sinizm Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Business and Economics Research Journal. 3 (3), 77-92.
• Kaşka, Ü.Z. ve Gemlik, N. (2016).Sağlık Meslek Gruplarının Örgütsel Sinizm Düzeylerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma: Kamu Hastanesi ile Özel Hastane Karşılaştırması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 19(4), 481-502.
• Keleş, H.N.Ç. (2006). İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisine İlişkin İlaç Üretim ve Dağıtım Firmalarında Yapılan Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
• Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 27: 83-97.
• Korkmaz, C.İ. (2011). Kişilik Sinizmi ve Algılanan Üst Yönetim Desteğinin Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkisini İncelemeye Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı.
• Köse, S., Tetik, S. ve Ercan, C., (2001). Örgüt Kültürünü Oluşturan Faktörler Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Moustaka, E., and Constantinidis, T.C. (2010). Sources And Effects Of Work-Related Stress In Nursing. Health Science Journal, 4(4), 210. Nietzsche, F. (2005). Böyle Buyurdu Zerdüşt, İstanbul, Cem Yayınevi.
• Ölçüm, Ç. M. (2004). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayınları.
• Öztürk, M. (2019). Örgütsel Sinizmin Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Şahin, F. Ve Şahin, D. (2012). Engelli Bireylerle Çalışan Özel Eğitim Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyinin Belirlenmesi [Examining the burn-out levels of special education teachers working with disabled individuals]. Journal of Teacher Education and Educators, 1 (2), 275-294.
• Şantaş, F. Uğurluoğlu, Ö. Kandemir, A. Ve Çelik, Y. Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm, İş Performansı ve Örgütsel Özdeşleşme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 867-886.
• Tayfun, A. ve Çatır, O. (2014). Hemşirelerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenme-si. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 347-365.
• Tunç, T. (2008). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ile Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Hastanesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı.
• Türköz, T., Polat, M., ve Coşar, S. (2013). Çalışanların Örgütsel Güven ve Sinizm Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Rolü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (2), 285-302.
• Wilkerson, J. M., Evans, R.W. ve Davis, W.D. (2008). A Test of coworkers’ influence on organizational cynicism, badmouthing, and organizational citizenship behavior. Journal of Applied Social Psychology, 38 (9), 2273-2292.
• Yıldız, G. ve M. Mesci. (2010). Toplam Kalite Yönetiminin Başarısında Rol Oynayan Kilit Faktörler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 27, 199-208.
• Yılmaz, Z., (2014). Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerde Hasta Güvenliği Kültürünün Belirlenmesi, Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.